Architectura/Jaargang 5/Nummer 10/Vereeniging tot Bevordering der Bouwkunst, Afd. Arnhem

Uit Wikisource
‘Vereeniging tot Bevordering der Bouwkunst, Afd. Arnhem. Vergadering van 3 Maart 1897’ door een anonieme schrijver
Afkomstig uit Architectura, jrg. 5, nr. 10 (zaterdag 6 maart 1897), p. 61-62. Publiek domein.

[ 61 ]

VEREENIGING TOT BEVORDERING DER BOUWKUNST, AFD. ARNHEM. vergadering van
3 maart 1897.

 Na lezing en goedkeuring der notulen wordt door den secretaris medegedeeld dat het concept-gewijzigd reglement der afdeeling door het hoofdbestuur der Mij. is goedgekeurd en teruggezonden, ’t geen voor kennisgeving wordt aangenomen.
 De voorzitter, het woord nemende, brengt ter sprake de door het hoofdbestuur te amsterdam in verbinding met verschillende zustervereenigingen uitgeschreven prijsvraag van een stadsgedeelte, ter gelegenheid van de a. s. kroningsfeesten. Hierover is in de jongste vergadering van de vereeniging tot bevordering van het vreemdelingenverkeer met een enkel woord gesproken en meent de voorzitter, dat thans de tijd gekomen is ook voor arnhem om met betrekking tot event. versieringen iets te doen. Spreker wenschte, dat de afd. arnhem der Mij. van Bouwkunst, in deze het initiatief nam.
 Na eenige besprekingen wordt besloten aan de besturen van versch. vereenigingen, als: Artitus Sacrum, de vereeniging van vreemdelingenverkeer en and. eene uitnoodiging te zenden tot ’t houden eener vergadering om deze zaak te bespreken en zoo mogelijk tot een besluit te komen.
 Aan de orde is nu de beantwoording van de door het hoofdbestuur gestelde vraag omtrent het cementijzerwerk „Systeem-Monier.”
 De heer j. g. van den berg, de beantwoording inleidende, begint met eenige geschiedkundige bijzonderheden mede te deelen, waaruit blijkt dat de heer monier, bloemist te parijs, niet voldaan zijnde met de houten en ijzeren potten voor zijne planten, na lang zoeken op het idee kwam een meer blijvend materiaal samen te stellen en wel door de verbinding van cement en [ 62 ]ijzer. Proeven, door hem genomen, gelukten uitstekend, en geen wonder is het dat de ingenieurs er dadelijk op uit waren, het systeem op uitgebreide schaal toe te passen.
 In vele groote plaatsen van frankrijk, duitschland e. a verrezen al spoedig fabrieken en ook in amsterdam werd in 1890 een begin gemaakt met de vervaardiging van dit cementijzer.
 De samenstelling is zeer eenvoudig. Voorop staat echter dat ijzer en cement, evenals alle deugdelijke materialen een degelijke behandeling eischen.
 Cementijzer wordt samengesteld uit een netwerk van ijzer, waar omheen cementbeton gegoten wordt hetgeen met het ijzer een volkomen homogene massa wordt. IJzer is door cement geheel voor roest gevrijwaard en behoeft dus vooraf hoegenaamd geene bewerking te ondergaan.
 Omtrent den weerstand van cementijzerwerken tegen belasting, waterdichtheid en brandvrijheid werden verschillende, op groote schaal genomen proeven medegedeeld die de deugdelijkheid van het materiaal hebben bewezen. Ook werden verschillende gebouwen genoemd waarin of waarbij meer of minder belangrijke gedeelten van cementijzer zijn vervaardigd. De spreker betoogt, dat het systeem-Monier alleszins de aandacht van bouwkundigen verdient en wijdt tenslotte een enkel woord van lof aan den uitvinder.
 Door de volgende diseussiën worden de mededeelingen van den inleider nog aanmerkelijk aangevuld.
 De heer crollaer maakt o. a. de opmerking, dat het systeem, hoe goed en doelmatig ook voor kleine constructiën, nochtans voor groote werken niet met succes is toe te passen. Voor kleine werken is het goed omdat door de bekleeding met cement aan het ijzer een grooter weerstandsvermogen wordt gegeven. IJzer werkt echter steeds en kan daarom niet in groote afmetingen met cement verbonden worden omdat dan het werken wordt tegengegaan. Verder vraagt deze spreker: van welke samenstelling moet de cementbeton zijn, en is die altijd gelijk? en wordt gewezen op de groote moeilijkheid van cementwerken. Een groot betongewelf b.v. moet bij gedeelten worden gemaakt, met kleine tusschenruimten, welke eerst na de versteening dier gedeelten worden aangevuld. Cement toch, werkt in de lengte, niet in de breedte. Wilde men dus een groot gewelf van cementbeton vervaardigen dan kan ’t systeem monier niet toegepast worden, daar door de aanwezigheid van het ijzer, de werking van de cement niet naar haren eisch kan plaats hebben.
 De heer crollaer, die van cementwerken bizonder veel studie gemaakt heeft, wordt uitgenoodigd in een volgende vergadering zijne conclusiën nader toe te lichten, waaraan gaarne voldaan zal worden.
 Na nog medegedeeld te hebben dat het vervolg kunstbeschouwing over „Dessins inédits de Viollet le Duc” tot een volgenden avond is uitgesteld, sluit de voorz. met een woord van dank aan den Heer van den berg, de vergadering.

 De vereeniging de Ambachtschool te arnhem heeft een proeve genomen om het metselvak onder de leervakken aan haar school op te nemen. Zij stelde bij de inschrijving van leerlingen voor het a.s. jaar, beginnende 1 April, de gelegenheid open doch heeft weinig succes met haar pogen.
 Waar nl. voor de verschillende andere vakken niet minder dan 115 leerlingen zich aanmeldden, boden voor het metselvak slechts 2 leerlingen zich aan.