Gebruiker:Vincent Steenberg/Inventaris
[omslag, voorzijde]
INVENTARIS
VAN HET
OUD ARCHIEF
DER GEMEENTE
ROERMOND.
1ste AFLEVERING.
TWEEDE DRUK.
Bijlage tot het verslag van den toestand der gemeente over het jaar 1868.
[i]
INVENTARIS
VAN HET
OUD ARCHIEF
DER GEMEENTE
ROERMOND.
1ste AFLEVERING.
TWEEDE DRUK.
Bijlage tot het verslag van den toestand der gemeente over het jaar 1868.
ROERMOND,
SNELPERSDRUK VAN J. J. ROMEN.
[iii]
Bij hoofdstuk III van het verslag van den toestand der gemeente Roermond over het jaar 1868 is te kennen gegeven dat aan dit verslag eene bijlage zou worden toegevoegd, aanwijzende een deel van het gedeeltelijk op nieuw geïnventariseerd oud archief. Deze bijlage is als eene eerste aflevering te beschouwen.
De meermalen geuite wensch om een inventaris van dat archief te bezitten, die, volledig en naauwkeurig, tevens beantwoordende aan de tegenwoordige eischen der wetenschap, eenen beredeneerden inhoud der geschiedkundige bescheiden zoude aanwijzen, en de overtuiging van het nuttige ja noodzakelijke daarvan, hebben de gemeentevertegenwoordiging doen besluiten de inventarisatie te doen plaats hebben en onafgebroken voortzetten.
De heer J. B Sivré is‚ als archivaris der gemeente‚ daarmede belast. Bij de verslagen over de volgende jaren zal telkens eene aflevering van het dan weder geïnventariseerde kunnen gevoegd worden. Daardoor zal een oude gebrekkige inventaris worden vervangen en de gelegenheid verkregen, dat uitgebreid archief, waarin kostbare bouwstoffen op een gestapeld liggen en een schoone voorraad van bescheiden en gedenkstukken wordt aangetroffen, èn voor de geschiedenis van het voormalig overkwartier van Gelderland èn voor die dezer gemeente, in verband met onze vaderlandsche geschiedenis, te benutten.
De bestanddeelen van het archief tweeledig zijnde, wordt ook de inventaris in twee afdeelingen gesplitst; de eerste bevattende de stukken van het voormalig overkwartier van Gelderland‚ de andere het oud archief der gemeente zelve.
| De Secretaris. | Burgemeester en Wethouders, |
| J. H. H. Beltjens. | Louis Beerenbroek. |
[1]
TIJDREKENKUNDIG REGISTER.
OUD-GELDERSCH ARCHIEF.
1328, 6 Januarij. Graaf Reinald bevestigt de privilegiën van het Roermondsche kwartier en voornamelijk het privilegie de non evocando.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 33.
1343, 1 December. Verbond tusschen de steden van Gelderland om van Erkelens en Echt alle geweld te keeren, en dáár zoowel als in andere steden het regt te handhaven.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 9.
1364, 29 Junij. Des saterdaigs nae sente Johannes dach Baptistae decollationis. Hertog Eduard confirmeert de privilegiën van het overkwartier van Gelderland.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 34.
1374, 18 September. Op sint Thomas des Apostels dach. Hertog Willem van Gulik en zijne gemalin hertogin Maria bevestigen de privilegiën van het land van Kessel.
Afschrift in het Oríg. legerboek, bladz. 35.
[2]
— 2 —
1380. Hertog Willem van Gulik en zijne gemalin hertogin Maria bevestigen de privilegiën van het land van Kessel en van Kriekenbeek.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 36.
1380, 2 Mei. Des anderen daegs nae sente Jacobs dach des heyligen Apostels. Hertog Willem bevestigt de privilegiën van de ambten Montfort en Erkelens.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 36.
1400, 18 September. Des anderen daiges nae sente Lambrechts dach des heyligen martelaers. Hertog Reinald bevestigt de privilegiën van het ambt Kessel.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 37.
1402, 18 September. Des donredaegs op sente Thomas dagh des heyligen Apostels. Hertog Reinald bevestigt de privilegiën van het Overkwartier.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 40.
1404, 31 Januarij. Des neesten donredaegs nae sent Pauwels dagh conversio. Hertog Reinald bevestigt de privilegiën van het land Montfort en Erkelens.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 41 vo.
1404, 1 September. Ridder Heinric van Reygersuliete, schout van Antwerpen, en schepenen en raad van die stad maken eene ordonnantie over de betaling van de lijfrenten, die vroeger door den hertog van Gelre in Brabant verkocht waren, en waarvan een groot gedeelte in het bezit is van de inwoners hunner stad.
Orig. perk. met het uithangend zegel der stad Antwerpen in groen was; dat van ridder Reygersuliete is niet meer aanwezig. In doos 1 No 1.
[3]
— 3 —
1418, 3 Mei. Verbond tusschen ridders en knapen, hoofd- en kleine steden van het kwartier van Nijmegen, om na het wel te voorzien kinderloos overlijden des hertogs niemand tot landsheer aan te nemen dan die door de meerderheid der ridderschap en kleine steden en door de vier hoofdsteden Nijmegen, Roermond, Zutphen en Arnhem eenparig voor Heer zoude erkend zijn, en bij verkorting der landregten, gewoonten van de ridderschap, en voorregten der steden elkander met raad en daad tegen den landsheer bij te staan.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 17.
1419, 25 October. Des gudendags na sente Severyns dage epi. Maria, hertogin van Gulik en Gelre, belooft uit naam van haren gemaal aan ridders, knechten en steden van het land van Gelre en het graafschap Zutphen, dat zij ter zake van het hiervoren aangehaalde verbond niemand kwalijk gezind zal zijn; geene steden of sloten, of eenig gedeelte des lands zal verkoopen, verpanden of vervreemden, zonder vooraf de ridderschap en de vier hoofdsteden geraadpleegd te hebben; zij verklaart verder dat een ieder in zijne regten en vrijheden zal gehandhaafd blijven, ook in vrijdommen van tollen te water en te land, zoo als hij die van ouds bezeten heeft.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 19.
1423, 8 Julij. Arnold, hertog van Gelre en van Gulik en graaf van Zutphen, bevestigt de regten en vrijheden der stad Roermond; bekrachtigt het verbond tusschen deze stad en de ridderschap en overige steden in 1418 aangegaan; verklaart zijnen vader Johan‚ Heer van Egmond, tot Ruwaard aangesteld te hebben voor den tijd van dertien jaren, en geen huwelijk te zullen aangaan, geen sloten of landen te zullen ver-
[4]
— 4 —
panden, geen ambtenaren te zullen aanstellen, dan bij rade van ridderschap en steden.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 20.
1423, 24 Julij. Verbond tusschen hertog Arnold van Gelre en hertog Adolf van Kleef, ten doel hebbende dat de een geene hulp zal verleenen aan den vijand van den ander; dat de opkomende geschillen over elkanders grenzen binnen zes weken door wederzijdsche commissarissen te Lobede zullen geregeld worden; voorts bepalingen hoe gehandeld moet worden wanneer een of beide hertogdommen in oorlog gewikkeld worden.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 1.
1423, 28 September. Op sint Michiels avond. Hertog Arnold bevestigt de privilegiën van het Overkwartier.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 43.
1436, 19 April. Des donredaghs nae beloocken paesschen. Otto heer tot Bronckhorst, Borkulo enz. benevens de steden Zutphen, Doesburg, Doetinchem, Lochem en Grol, uitmakende de ridderschap en steden van het graafschap Zutphen, bezegelen een verbond tot handhaving hunner regten en vrijheden; zij verklaren niet toe te staan dat eenige steden, sloten en domeinen van het hertogdom Gelder of het graafschap Zutphen vervreemd worden zonder de ridderschap en de hoofdsteden te raadplegen; voorts verzekeren zij aan een iegelijk zijn leen-, land-, stad- en dijkregt en beloven elkander tegen willekeurige daden des hertogs bij te staan.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 10 vo.
1452, 8 September. Hertog Arnold verpandt het drost- ende voogtampt van de Borch, visscherie, stadt ende
[5]
— 5 —
ampt Gelre aan Johan van Arendale, heer te Well, voor eene som van 1100 Rijnsche guldens.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 22 vo.
1466, 13 Junij. Op sinte Ponnen avent. Hertog Adolf bevestigt de privilegiën van het Overkwartier.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 43 vo.
1471, 27 Junij. Des neesten donresdaiges na sente Johan Baptisten dach to midsomer. De drie kwartieren Nijmegen, Zutphen en Arnhem sluiten te Nijmegen een nieuw verbond tot onderlinge hulp tegen elke aanranding hunner regten.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 27.
1477, 6 Augustus. Des donresdaigs na sente Peters dach ad vincula. Johan van Arendale, heer tot Well, bekent dat de vorstin Catharina, dochter van Gelre en Gulik, in naam van den hertog Adolf, van de vier hoofdsteden en van de stad Venlo, betaling ontvangen heeft van 3200 Rijnsche guldens, die op het drostambt van Gelre gevestigd waren.
Orig. perk. met het uithangend zegel van Johan van Arendale in groen was. In doos 1 No 2. Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 27.
1493, 22 Julij. Des manendaigs na sente Margrieten daich. Hertog Karel bevestigt en vermeerdert de regten van het kwartier Roermond; mede bezegeld door
Reyner, here tot Brochuys,
Evert van Wilp,
Willem van Ghent, en
de stad Roermond.
Orig. perk.‚ waaraan alleen nog hangt het eenigzins beschadigde zegel van Hertog Karel in rood was; van de vier overige zegels is zeer weinig overgebleven. In doos 1 No 3. Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 45.
[6]
— 6 —
1498, 1 Mei. Op sente Philips en Jacobs dach apostolorum. Hertog Karel bewilligt in het verzoek van het kwartier Roermond om twee pondschattingen te heffen; de eerste op aanstaanden St Martijnsdag in den winter, ten einde daaruit te betalen een vierde gedeelte tot onderhoud der ruiters te Erkelens, terwijl de overige drie vierde gedeelten door de stad Roermond zullen genoten worden tot korting der penningen, door haar ten behoeve van den hertog verstrekt; de tweede op denzelfden dag, een jaar later. Hieruit moet aan den hertog eene som van 500 Rijnsche guldens betaald worden, terwijl het overige bedrag tot bovengemeld einde aan de stad Roermond zal komen.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 28.
1503, 5 Februarij. Verbond van de Ridderschap en steden van het Overkwartier, om bij afwezigheid van den hertog, die naar Frankrijk gereisd is, het land en voornamelijk het Overkwartier voor hem te bewaren, den gemeenen vijand uit hunne huizen krachtigen weêrstand te bieden en met geen buitenlandschen vorst eigenmagtig in onderhandeling te treden.
Orig. perk. waaraan 29 zegels gehangen hebben, waarvan nog slechts vier in groen was en beschadigd aanwezig zijn. In doos 1 No 4. Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 49.
1528, 3 October. Vredestraktaat van Gorinchem, tusschen keizer Karel V en hertog Karel van Gelder.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 53.
1537, 19 November. Hertog Karel verzoent zich met de stad Nijmegen en belooft dat zijne onderzaten aldaar bij stad-, land-, leen-, en dijkregten zullen gehandhaafd
[7]
— 7 —
worden; dat de Burg te Nijmegen, zoo als vroeger, door hem zal bezeten worden; dat alle burgers der steden van het geheele vorstendom Gelder vrij en ongehinderd te water en te land zullen mogen reizen en handel drijven; dat de steden niet met schatting of krijgsvolk zullen belast worden; dat te Nijmegen binnen 14 dagen eene dagvaart zal gehouden worden, om te handelen over het voorgenomen huwelijk van zijn neef van Lotharingen en Kleef.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 183.
1538, 27 Januarij. Akkoord tusschen de hertogen van Gelre en van Kleef, en voorwaarden betreffende de opvolging van Willem van Kleef in het hertogdom Gelre.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 103.
1538, 2 Februarij. Willem, zoon van den hertog van Kleef, Gulik en Berg, vergunt aan de ridderschap en steden van het Overkwartier om ten allen tijde den landdag te kunnen zamen roepen. Daar hij nog geen zegel bezit, verzoekt hij zijn vader om voor hem te zegelen.
Orig. perk., geteekend: Wilhem en voorzien van het uithangend zegel van den hertog van Kleef, Gulik en Berg in rood was. In doos 1 No 5. Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 119.
1538. 10 Februarij. Willem, zoon van den hertog van Kleef, Gulik en Berg, tot beschermer des lands en opvolger van hertog Karel van Gelre gekozen, bekent dat hij met de hand op het evangelie gezworen en beloofd heeft de ridderschap, burgemeester, schepenen, raden, burgers en ingezetenen van het Roermondsch kwartier te beschermen en te helpen als zijne geborene
[8]
— 8 —
onderdanen, en bevestigt tevens alle vrijheden, die zij van vroegere vorsten verworven hebben.
Orig. perk., geteekend: Wilhem en voorzien van het zegel zijns vaders in rood was. In doos 1 No 6. Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 120.
1542, 2 Januarij. Concordaten, aangegaan tusschen keizer Karel V en Willem, hertog van Gulik.
Afschrift in het Orig. legerboek, bladz. 151.