Herinnering aan Holland

Uit Wikisource
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een literaire parodie is een nabootsing waarbij de formele kenmerken en de inhoudelijke idee van de oorspronkelijke tekst grotendeels gehandhaafd worden. Door overdrijving kan het literaire voorbeeld zelf bespottelijk gemaakt worden, zoals in de negentiende eeuw de dichter Piet Paaltjens karikaturen maakte van de sentimentele romantische verzen van zijn tijd. Maar de basistekst kan ook gebruikt worden voor een hekeldicht of kan spotten met een zaak of persoon vallend buiten het onderwerp van de oorspronkelijke tekst. Gerrit Komrij handhaaft hetzelfde metrum en rijmschema en neemt zinsneden en rijmwoorden uit het gedicht Herinnering aan Holland van Marsman over. Hij hekelt de Hollandse economische en politieke actualiteit anno 1981, en laat dus het onderwerp landschap geheel varen. Een tweede parodie op Herinnering aan Holland van August Agasi uit 2017, weerspiegelt ook de vormkenmerken van het oorspronkelijke vers. Zinsneden zijn eveneens overgenomen, terwijl alle rijmwoorden intact zijn gelaten. Zijn parodie heeft wel een boodschap aan het onderwerp van het gedicht van Marsman, want het tekent de teloorgang van het Hollands landschap zoals Marsman dat nog gekend heeft.

Origineel Hendrik Marsman Parodie Gerrit Komrij Parodie August Agasi

Herinnering aan Holland

Denkend aan Holland
zie ik breede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan,

rijen ondenkbaar
ijle populieren
als hooge pluimen
aan den einder staan;

en in de geweldige
ruimte verzonken
de boerderijen
verspreid door het land,

boomgroepen, dorpen,
geknotte torens,
kerken en olmen
in een grootsch verband.

de lucht hangt er laag
en de zon wordt er langzaam
in grijze veelkleurige
dampen gesmoord,

en in alle gewesten
wordt de stem van het water
met zijn eeuwige rampen
gevreesd en gehoord.

Hendrik Marsman (1936)

De binnenring van Holland

Denkend aan Holland
zie ik waardepapieren
snel door begerige
vingers gaan,

rijen op koopwaar
geile batavieren
als zedeprekers
op de kansel staan;

en in de geweldige
bankcatacomben
de tankerdollar
en de krugerrand,

biljetten aan toonder,
bigotte mores,
Menten, Verolme,
in een groot verband.

De lucht hangt er laag
en de geest wordt er langzaam
in parlementarische
dampen gesmoord,

en op alle terreinen
is de stem van de koopman
met zijn ethische krampen
het meest aan het woord.

Gerrit Komrij (1981)

Herinnering aan Holland

Denkend aan Holland
zie ik getemde rivieren
verveeld door verkaveld
laagland gaan,

rijen windmolens
zwaaiend als gekken
het noodlot bezwerend
aan de einder staan;

en in de overvolle ruimte
diep gezonken
de vinexwijken
verspreid door het land,

bedrijfsterreinen,
megastallen, rotondes
ruimtelijk geordend
in een groots verband.

de lucht hangt er laag
en de zon wordt er langzaam
in dampen van gier
en files gesmoord,

en in alle gewesten
wordt de stem om meer asfalt
voor onbegrensd rijden
geloofd en gehoord.

August Agasi (2017)