Nieuwe Tijdinghen/1620/14 oktober (2)
| ← 14 oktober 1620 [1] | Nieuwe Tijdinghe wt Legher van zijn Ex. Marquis Spinola. Hoe ende in wat manieren de stadt Bacharach, Chub Simmeren, ende Weylligh, ghelegen in Pfaltz-Graven Landt, is inghenomen
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Zzz, [woensdag] 14 oktober 1620 |
16 oktober 1620 [1] → |
Nieuwe Tijdinghe
wt Legher van zijn Ex. Marquis Spinola.
Eerst Ghedruckt den xiiij. October 1620.
_p_1_illustration.jpg)
T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeven, inde gulde Sonne 1620. Met Gratie ende Privilegie. Zzz.
ALsoo een yeghelijck kennelijck is dat zijn Excellentie Marquis Spinola de stercke Stadt Oppenheym heeft inghenomen ende verovert, waer dat ghevonden is veel Ammonitie, ende Soetelaers schepen, soo heeft zijn Excellentie Marquis Spinola naert veroveren doen maken een stercke schansse voor de Stadt Oppenheym, ende heeft alles wel doen versien, soo is verstaen als dat Graef Hendrick van Nassouwen is ghekomen tot secours van der Protestanten Legher met eenighe Compagnien Ruyters, ende nieuwe Enghelsche Soldaten versch aenghenomen volck in Enghelant, Schot[ 4 ]lant, ende Yrlant.
Soo zijn Excellentie Marquis Spinola dat verstaen hebbende, heeft ordre ghegheven dat Graeff Hendrick vanden Berghe, Generael vande Cavaillerie soude op trecken, de welcke op ghetrocken is om den vyant te soecken met 32. Compagnien Ruyters, ende 9. duysent Voetknechten, met 7. Stucken Gheschuts, nemende zijnen wech naer Franckfort ter zijden af, ende is ghepasseert door de Riviere de Mayn, met het peerdevolck op de ondiepe plaetsen, ende sommighe Ruyteren ter zijden af rijdende zijnder 12. oft 15. verdroncken.
Den vyant van de Protestanten sonden tot secours van Graef Hendrick van Nassouwen acht hondert peerden, ende 2. duysent voetknechten, t’volck van den Marquis Spinola sochten haer te attrapperen.
Graef Hendrick van Nassouwen verstaende de Compste van Marquis volck is ghetrocken naer Hanauw, t’volck van den Marquis Spinola is weder te rugghe ghetrocken door de Mayne om het secours van de Protestanten dat aen Graef Hendrick ghesonden wert te beletten, ende verwachtense op de Heyde by Franckfort, maer hebbense ghemist.
Ter middeler tijt zijnder eenighe Passagiers gekomen den Rhijn af om haere Voyage te doen naer Colen, ende hebben aen gheleyt tot Bacharach ende [ 5 ]Chub, waer by waren 2. Patres der Jesuyten, ende eenen Bode met veel Brieven wt Legher, den Tol betaelt hebbende aen den Paltz-Graven Volck tot Bacharach, meynende met het schip af te varen, hebben die vande Stadt daer onder gheschoten, waer van eenighe doot bleven.
Die van der Protestanten namen noch eenige van de Passagiers ghevanghen ende hebbense wech ghevoert.
Sijn Excellencie den Marquis Spinola verstaen hebbende sulcken moorderije is ghetrocken nae dat machtighe ende stercke Casteel Weyllich ghelegen, midden in den Rhijn, ende hevet selve in ghenomen, met de stadt ende Casteel Kauff oft Chub, met Appointement, daer by was den Admirael Hendrich Rol van Antwerpen, ende Cappiteyn Jacob Janssen, Cappiteyn Godevaert de Bende, ende Cappiteyn Henckxst alles van de Boots-ghesellen.
Daer naer op den eersten Octobris heeft zijn Excellentie den Marquis Spinola in ghenomen die Stadt ende Casteel Bacharach, waer dat der schelmen van der Palsgraven Soldaten meest waren gaen loopen, vreesende gecastijt te worden door hare moorderije bedreven aen de arme Passagiers.
Van der Stadt Sinte Guweer en was noch niet sekers oft die van den Marquis Spinola volc was [ 6 ]in ghenomen.
Op den Bamis dach is zijn Excellencie den Marquis Spinola te Oppenheym over de Brugge ghetrocken met ontrent dry duysent peerden, ende over de ses duysent voetknechten, alles wt ghelesen volc, hier int legher en wistmen niet waer zijn Excellentie den wech henen nemen soude, men verhoopten datmen tot Hanauw den Prins van Nassouw met de nieuwe Enghelsche soude gaen versoecken met de Cavaillerie om te slaen, waer toe de Soldaten de handen ioeckten, want hebben allen daghe het lijf vol van den goeden excellenten Reynschen Baey, vn Vin ſtupende, oft Vino del Rhin, alias Bacharach.
Sijn Excellencie den Marquis Spinola heefdt zijn legher in dry deelen doen verdeylen, ende waer zijn Excellentie Spinola compt, den vyant vlucht al voor de hant wech.
Men verstaet hier dat die van de neersijde vande Gheunieerde Provintien wt den Naeme vanden Brandenborch by Ceulen zijn gekomen, met schuppen, spaeyen, ende andere Instrumenten, dienende om eenighe Fortificatien te maecken, alwaer zy tot Monnem boven Ceulen op een Eylandt gheleghen in den Rhijn, een Fort willen maken, wat datter af komen sal wilt ons den tijt leeren.
De plaetsen die zijn Excellentie den Marquis Spinola heeft in ghenomen, in Pfaltz-Graven lant [ 7 ]als Bacharach, Chub, Simmeren, is een groodt verlies voor den Pfalts, want hadde iaerlijcx voor zijnen Tol tot Bacharach, ende Chub meer als 2. hondert duysent Rijckx-daelders voor Tol van de wijnen ende andere granen.
Tydinge vvt Ceulen.
Tot Straesborch heeftmen seer veele groote metalen stucken Gheschudts op die Vesten ghesteldt, van vreese oft den Eertz-Hertoch Leopoldus oft yemant soude met een legher daer voor komen, die van de stadt Straesborch hebben rontsomme der stadts poorten allen de hoven ende bomen doen wech voeren ende slichten, zy wercken aen de stadt alle daghe noch sterck voort.
Men verstaet als dat den Eertz-Hertoch Leopoldus met Monsieur de Vaudemont van Loreynen ligghen met eenen legher van 15. duysent mannen fraey volck by Vlm, ende datse met den leger by zijn Excellentie Marquis Spinola willen komen, maer die van Straesborch dencken dat wel op haer mocht ghedijen, want den Eertz-Hertoch Leopoldus eenighe Pretensie heeft op Straesborch van wegen het Bisdom, ende die van Straesborch en hebben noyt niet willen geuen aen Leopoldus oft den Cardinael de Lorraine, soo sal ons nu den tijt leeren, hoe dat vergaen sal.
FINIS.
De Priuilegie van onſe Ghenadighe Princen.
ALBERTVS ende ISABELLA Clara Eugenia Eertſz-Hertoghen van Ooſten-rijck, Hertoghen van Borgondien, Brabandt, ende Souueraine Princen van Nederlandt, &c. Hebben door ſinguliere Priuilegie verleendt in’t Iaer ons Heeren ſeſthienhondert ende vijf, Onderteeckent I. de Buſſchere, ghegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, geſworen Boeck-Drucker binnen Antwerpen, te moghen Drucken ende te ſnijden in houdt oft Copere Platen, ende te vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheyt, alle de nieuwe Tijdinghen, Victorien, Belegeringhen, ende innemen van Steden, die de ſelue Princen ſouden doen oft becomen, ſoo in Vrieſlandt oft ontrendt den Rhijn: Ende midts dien in deſe Nederlanden ter oorſake van den ghemeynen Trefues ſulckx niet te paſſe en compt. Soo hebben haere voorſeyde Hoocheden aen den ſeluen Abraham Verhoeuen, Wederom op een nieuwe toegelaten te moghen Drucken, ſnijden, ende te vercoopen alle de Victorien, Belegheringhen, innemen van Steden ende Caſteelen die voor de Keyſerlijcke Majeſteyt ſouden gheſchieden in Duytſlandt, in Bohemen, Morauien, Ooſten Rijck, Sileſien, Hungharijen, ende andere Provintien in het Keyſerrijck ghelegen, ghe-exploiteert van wegen den Graue van Bucquoy, ende Dampier, oft andere, midts-gaders oock alle de Nieuwe Tijdinghen van Hollandt, Brabandt, ende andere Provintien van Ouermaze comende, &c. Verbiedende aen allen Boeck-druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eeniger-hande manieren, Op de penen daer toe gheſteldt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne RadenGheteeekentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.