Nieuwe Tijdinghen/1620/16 oktober (1)
| ← 14 oktober 1620 [2] | Gazette universele des Maents October, anno 1620. Waer inne verhaelt wort den gheluckighen voortganck der Keyserlijcke Leghers in Duytslandt. Getrocken wt verscheyden brieven, ghesonden wt Oostenrijck, Hongheryen, Bemerlandt, Moravien, Slesien, ende andere Quartieren van Duydtslant
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje A, [vrijdag] 16 oktober 1620 |
16 oktober 1620 [2] → |
GAZETTE Universele des Maents
October, anno 1620. Waer inne verhaelt wort den gheluckighen voortganck der Keyserlijcke Leghers in Duytslandt. Getrocken wt verscheyden
Brieven, gheſonden wt Ooſtenrijck, Hongheryen, Bemerlandt, Moravien, Sleſien, ende andere Quartieren van Duydtſlant. Eerst Ghedruckt den xvj. October 1620.  T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeven, inde gulde Sonne 1620.Met Gratie ende Privilegie.A. |
_vignet.jpg)
GASETTE
Vniuerſele der Maent October. 1620.
wt VVeenen.
den 1. October.
ALsee zijne Keyserlijcke Majesteyt ouer ettelijcke Maenden hadde goet ghevonden, met de Heeren van zijnen Rade, teghen de Turcken ende Caluinisten haren Adherenten ende Gheassocieerde in te stellen ende oprichten Sodalitatem Chriſtianæ defenſionis, dat is een Broederschappe der Christelijcke bescherminghe, soo heeft hy zij[ 4 ]nen Raedts-Heere ende Secretaris Matthiam Arnoldinum van Clarenſteyn ghesonden by de dry Gheestelijcke Ceur-Vorsten, by den Eertz-Hertoge Albertus, ende andere Princen, de welcke het selve oock hebben goet gheuonden, ende tot dien eynde hebben zy elck eene in haerlieden lant ghestelt, ettelijcke Commissarissen ende Ghedeputeerden, om het selfde te voorderen by alle jverighe, soo Gheestelijcke als Weerlijcke persoonen. Soo datmen tegen het naest-komende iaer, by dese ende andere middelen sal maecken ettelijcke Regimenten volcx teghen die voorseyde onse Erff-vijanden, bouen het Ordinaris secours van Spaignien, Italien, ende andere Catholijcke Princen ende Potentaten.
Die Engelsche Ambassadeurs alhier gearriveert zijnde ouer een maent, doen groote instantie by den Keijser, om te vercrijghen schordinghe van wapenen: maer en sullen niedt op doen, ten zy dat den Palts gansch ruijme wt Bemerlandt. Sy presenteren vele conditien, onder andere dat den Pals-Grave sal wederom keeren naer huijs, wilt den Keijser hem laten den tijtel van Coninck van Bemerlandt, ende belouen noit iet te pretenderen van schade oft interest op hem oft zijne Adherenten: maer den Keijser en wilt daer niet naer hooren.
Alsoo den Pals-Grave zijnen Sone door vreese, [ 5 ]secretelijck heeft ghesonden wt Praghe ouer Denemarck naer Enghelandt, soo verstaen wy dat veele rijcke ende treffelijcke persoonen daghelijcx vertrecken wt Praghe, ende andere Steden.Den Grave van Colalto, ende den Baron van Teufuel zijn noch tot Presburch, tracterende met die Ghedeputeerden van Hongherijen ende van Betlem Gabor. Den 16. September heeftmen alhier ghepubliceert den Ban teghen 31. Edelmans van Neder-Oostenrijck, inde rebellie persisterende.
Wt Oppenheym 7. Octobris.
Den Marquis Spinola hout alhier seer goede ordre ende politie, soo dat die Soldaten niet een eye of hoen souden deruen stelen op den boer oft Huysman: den welcken hy begheert dat hy sal blijven sitten ten platten lande, mits betalende de Ordinaris Lasten ende Imposten van oudts in ghestelt door den Pals-Grave. Waer door alhier is groote abondantie van alle victualien. Den Raedts-Heere Steenhuysen, alhier van Brussel ghesonden zijnde, is supetintendent over de Justitie ende over het innecomen, tollen, ende ordinaris lasten des Landts. Den Marquis heeft daerenbouen het meeste deel des Pals-Graven landts noch onder den vyant ligghende, ghestelt onder contributie. Soo dat hy met dese ende andere middelen een groot deel van zijnen Legher sal konnen onder[ 6 ]houden. Soo dat hy ettelijcke duysende van Croonen van Thionville heeft doen voeren naer Antwerpen, die niet van doen hebbende.
Tot Creutzenach heeft den Marquis gestelt voor Gouverneur Ian Bap. Perez de Baron, een Edelman van Antwerpen, met zijne Compagnie peerden, ende met duysent mannen van Infanterie tot Worms hebben die Princen ende Steden van de Vnie, een Diete ghehouden: alwaer sy niet wel en zijn over een ghecomen, ende die Rijcxsteden en willen niet meer contribueren, siende dat het al op haerlieden cap aenkompt, ende dat zy allen die vallen souden moeten betaelen, want onder die Princen gheen gelt meer en is, iae niet ghenoech om haerlieden tafel te onderhouden. Den 6. deser is den Marquis wederom op ghetrocken in den tijt sal leeren waer.
Wt Heydelberg, 6. October.
Naer het vertreck vande oude Palsgrauinne, soo zijn van hier, van Franckendael, ende van andere Steden vertrocken naer Straesburg, Colen, Amsterdam, ende andere plaetsen, ettelijcke 100. persoonen. Ende die vreese is alhier soo groot, dat wel 30. oft 40. mijlen van hier woonende persoonen opkramen, ende verlaten hun Vaderlant. De Caluinische Ministers ende Predicanten maecken oock t’allen kanten pack ende sack, ende trecken vast naer Gene[ 7 ]ue, Berne, Zurich, ende andere steden.
De Universiteyt ende Scholen zijn alhier gesloten, ende allen de Studenten zijn gaen loopen, een yeghelijck nae zijn Landt. Alhier tot Worms ende binnen Franckendale en sietmen anders niedt dan Soldaten vant Garnisoen: het welcke wy alhier onghewoon zijn. Wy vreesen dat sy niet beter en sullen vechten teghen het volck van Spinola, dan die van Cruytzenach, Altzey, Oppenheym, Bacharach, Cub, Simmeren, ende van andere plaetsen hebben ghedaen: want de vreese in het lijf is.
Wt Parijs. 8. October.
Des Marquis van Rosnij, Sone vanden Hertoghe van Sullij, is Catholijck gheworden, met groote blijschap van het heel Hof. Petrus Bertius, een seer gheleert man, ende hier voortijts een Arminiaens Professeur tot Leyden in in Hollant, heeft oock alhier af ghesworen allen Ketterijen, ende ghedaen Publique Professie van het out ende waerachtich Catholijck gelooue: ende den Coninck van Vrancrijck heeft hem begift met een goet Jaerlijcke Pensioen. Hier is oock ghekomen Daniel Tilenius, Professeur tot Sedan, van daer veriaecht zijnde, als een Arminiaen, door die bitterheyt der Caluinisten oft Gomaristen, de welcke niet alleen in Hollant, maer oock in Vranckrijck, Landt van Cleef, ende elders vervolghen de Arminiaenen.
De Priuilegie van onſe Ghenadighe Princen. ALBERTVS ende ISABELLA Clara Eugenia Eertſz-Hertoghen van Ooſten-rijck, Hertoghen van Borgondien, Brabandt, ende Souueraine Princen van Nederlandt, &c. Hebben door ſinguliere Priuilegie verleendt in’t Iaer ons Heeren ſeſthienhondert ende vijf, Onderteeckent I. de Buſſchere, ghegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, geſworen Boeck-Drucker binnen Antwerpen, te moghen Drucken ende te ſnijden in houdt oft Copere Platen, ende te vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheyt, alle de nieuwe Tijdinghen, Victorien, Belegeringhen, ende innemen van Steden, die de ſelue Princen ſouden doen oft becomen, ſoo in Vrieſlandt oft ontrendt den Rhijn: Ende midts dien in deſe Nederlanden ter oorſake van den ghemeynen Trefues ſulckx niet te paſſe en compt. Soo hebben haere voorſeyde Hoocheden aen den ſeluen Abraham Verhoeuen, Wederom op een nieuwe toegelaten te moghen Drucken, ſnijden, ende te vercoopen alle de Victorien, Belegheringhen, innemen van Steden ende Caſteelen die voor de Keyſerlijcke Majeſteyt ſouden gheſchieden in Duytſlandt, in Bohemen, Morauien, Ooſten Rijck, Sileſien, Hungharijen, ende andere Provintien in het Keyſerrijck ghelegen, ghe-exploiteert van wegen den Graue van Bucquoy, ende Dampier, oft andere, midts-gaders oock alle de Nieuwe Tijdinghen van Hollandt, Brabandt, ende andere Provintien van Ouermaze comende, &c. Verbiedende aen allen Boeck-druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eeniger-hande manieren, Op de penen daer toe gheſteldt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne RadenGheteeekentA.I. Cools. |