Nieuwe Tijdinghen/1620/28 april (2)
| ← 28 april 1620 [1] | Verhael van t’ghene nu in Duytslant ghepasseert is, ende wat t’sedert de leste Schermutseringhe gheschiet is ontrent Weenen
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje M, [dinsdag] 28 april 1620 |
30 april 1620 → |
Verhael van t’ghene
Nu in Duytslant ghepasseert
is, ende wat t’sedert de leste Schermutseringhe gheschiet is ontrent Weenen.
Overgheſet uyt de Hoochduytſche ſprake, in onſe Nederlantſche Tale.
Nu eerst Ghedruckt, den 28. April 1620.
_p_1_illustration.jpg)
T’Hantwerpen, op de Lombaerde veste, inde gulde Sonne. 1620. Met Gratie ende Previlegie.M
_vignet.jpg)
Wt Weenen den eersten April 1620.
Den Coronel Fucks die Generael was van het gheschut heeft zijne officie ghereconcieert, ende is het selve ghegheven aende Heer Maximiliaen van Liechtenstain, ende van den Grave Dampier is ghegheven den last van Sargeant Mayot in plaetse vanden selven Lichtenstain.
Onsen Leger is noch in zijne Quartieren ende den Grave van Bucquoy tot Langenlois.
Eenighe van onse Cosacken in getal van ontrent dry hondert zijn dese daeghen wtgheloopen, om den vyant erghens te achterhaelen, ende zijn ghecomen in Moravia tot voor de Poorten van Brina, ende hebben het principael Faubourg afghebrant, ende [ 4 ]onder weghen veel volcx doot gheslagen ende groote schade ghedaen, ende alsoo met grooten buet ende rijckdom wederom t’huys gecomen, ende onder andere hebben overloopen eenen Baron in zijn Casteel ter wijlen hy sat zijn gevoech en dede, ende hebbende verstaen dat een was vande principlaelste Rebellen, hebben hem doodt gheslaghen met alle die vanden dienste waeren, niet teghen-staende dat hy presenteerden hondert duysent Rijckx Daelders voor Rantsoen, heeft evenwel dat moeten passeren, ende hebben voorts zijn huys ghespolieert, ende alles mede ghenomen watter was soo dat hy nu gheloont is ende ghestraft van zijn Rebellie, den Heere wille de reste hunne ooghen openen op datse moghen op den rechten wech comen ende hunnen Prince ghehoorsaem wesen.
In Loreynen is over eenighen tijdt Oordre ghegheven om op te nemen drije duysent peerden, ende ses duysent voetvolck, voor den Hertoch van Beyeren, de welcke nu by naer alle ghereet zijn, ende beginnen vast te Marcheren, de welcke ghevuecht zijnde met de meerdere reste sullen hun seluen wel de passagie doen openen niet tegenstaende dat den Marquies van Baden de weghen geerne soude ghesloten houden met een deel volckx dat hy op den wech heeft. [ 5 ]
Wt Weenen in April 1620.
Dese weke en is tusschen onsen ende den Beemschen Legher gheen ghevecht gheschiet, Den Heere Graeff van Bucquoy licht met ons volck noch tot Langenlois, Krems ende op de selve Riviere, maer de Bemen hebben daerentusschen het Stedeken Betz inghenomen, ende van daer zijn sy ghetrocken naer Drossendorp, toebehoorende den Heere van Mollartz al waer hen wel 300. Boeren mette Soldaten die daer inne liggen t’samen gevoecht hebben, ende de Bemen in hunne victualie ende anderssints groote schade ende verhinderinghe ghedaen hebben, oft zijt nu ooc sullen overweldigen sal den tijt leeren. Onse Heeren de Coronellen zijn voort meestendeel alhier, omme hen te beraden, ende ordonnantie van zijne Keyserlijcke Majesteyt te verwachten, waer henen sy met onsen Leger weder trecken sullen, eergiesteren voor den daghe, heeft ons volck van Corneyborch de Beemsche Soldaten van Gretzensteyn met voordeel daer uyt ghelocht, ende daer van acht doot gheslaghen, ende 22. ghevanghen, die daeghelijckx alhier verwachdt worden.
Van Cremnitz heeftmen advys, dat alreede in alle Berch, Steden is bevolen, dat hem een yegelijc [ 6 ]van gheweer dienen tot defensie soude voorsien, op dat sylieden, soo haest als d’andere opmaninge gheschiet stracx souden veerdich wesen, mits datmen wel weet dat den Turck eenen aenslach op de Berch-Steden heeft, ende de selve onversiens meynt te overvallen, men heeft oock sekere tijdinghen dat den Teurckschen Keyser is vertrocken van Constantinopelen, ende dat onder t’Pretext, van in Polen te willen vallen, ghelijcker oock openbaer oorloge teghens Polen is ghepubliceert gheweest, maer men betrouwt hem niet, want men heeft seker schrijven ontfanghen, dat hy tachentich duysent Tartaren na Polen schickt, maer dat hy selve in eygenen persoon met sestich duysent Teurcken naer Hongrijen comt.
Onse Cosacken hebben over eenighe daeghen de sterckte S. Michiels bespronghen, maer sy hebben hen aldaer dapper gheweert, eenighe dootgheslagen ende afghedreven als sy nu met stercker macht quamen, sijn sy (soomen seyt) op sekere conditien ingelaten, maer hebbent strackx al gheplundert, daer naer sijn sy opt scherp ghecomen, grooten moetwil bedreven, ende de gansche merckt uyt gheplundert, hebbende daer naer 50. mans tot Agspach over de Donauw gheseth, Des Heeren Hans Wolff Concins Heerlijckheyt Warching gheplundert, een mevrouwe, Dochterken ende Jonghen Heere wech gevuert, [ 7 ]maer hebben die ten lesten voor rantsoen wederomme gheschickt, maer de Cosacken zijn wederomme overgheset aent ander landt, ende en verschoonen noch Gheestelijcke noch Weerlijcke persoonen. Den Betlthem Gabor, die te Cassovien seer sieck leyt, ende van onder opwaerts sweldt, heeft door heel Hongarijen bevolen, dat haer alle broederschappen oft condrerijen teghens den toecomenden noot souden ghereet houden, voorts continueert noch, dat den generaelen Landtdach sal beginnen dese naestcommende Maent Mey tot Nieuwensol, inde Berchsteden, men seyt hier dat de Staten van Sevenbergen oft Transilvanien hebben eenen ionghen Battori tot hennen Prince ofte Vorst opgeworpen, ende datse den voornoemden Betlehem niet langher int landt en willen laten blijven, maer dat zy de regeringhe aenden Heere Retschi hebben vertrouwt.
Sijne Keyserlijcke Majesteyt heeft nu by opene Proclamatien doen publiceren, dat hy op dese Landen Pleno Jure vanden Eertshertoch Albertus per cessionem heeft vercreghen, ende dien volghende, de onder Enserische Staten alhier ghedachvaert tegens den 8. Aprilis om hen op de huldinghe te laten vinden, ende is alsoo eenen Generalen Landt-dach beschreven, ende die niet en compareren, sullen voor onghehoorsaeme, ende onghetrouwe ondersaten ge[ 8 ]houden worden, ende totte ghehoorsaemheyt ghedwonghen worden.
En Vrydaghe zijn met die vande onder Ense, oock van die vande op der Ense twee Gheestelijcke Prelaten voor aen ghecomen, ende eergisteren noch vier andere ghecommitteerde vande Ridderschap, waer dore men verhopt datse hen als nu oock op de huldinghe sullen laten vinden.
Gisteren is zijne Vorstelijcke Doorluchticheydt van Bayeren, met het volck alhier ende in Hongrijen gheworven, daer onder 100. Hussaren met copien oft lancien zijn opwaerts ghemarcheert.
Leest voorder in het naervolghende Boecxken N. daer suldy vinden wat tot Mul-hausen een Rijckx-stadt ghepasseert is, daer de Calvinisten versochten by te wesen, maer wert hun af gheslaghen.