Nieuwe Tijdinghen/1620/30 april
← 28 april 1620 [2] | Verhael vanden Rijcx-dagh ghehouden tot Mulhausen, tusschen de Catholijcke Cheur-Vorsten, ende de Lutersche
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje N, [donderdag] 30 april 1620 |
8 mei 1620 [1] → |
Verhael vanden
Rijcx-dagh ghehouden
tot Mulhausen, tusschen de Catholijcke Cheur-Vorsten, ende de Lutersche.
Nu eerſt ghedruckt den 30. April. 1620.

T’Hantwerpen, op de Lombaerde Veste, inde gulde Sonne 1620.
Met Gratie ende Preuilegie.N

De Eertz-Hertoghen.
ONſe Ghenadighſte Heeren ende Princen, hebben gegunt ende verleent aen Abraham Verhoeven, dat hy alleene mach Drucken ende vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheyt, de nieuvve Tydinghen, Innemen van Steden, Victorien van Duytſlant, Hungharijen, Bohemen, Moravien, ende andere Coninckrijcken, Provintien ende Landen, &c. Verbiedende aen allen Boeck-druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelue naer te Drucken oft Conterfeyten in eenigerhande manieren, Op de penen daer toe gheſtelt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne Raden
GheteeckentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.

wt weenen in Oosten-rijck.
ALseemen verhaelt heeft in de tijdinge van xj. Meert, als datter naer de vergaderinghe des rijckx ghehouden te Wirtzbourgh, zijn ten versoecke des Hertochs van Saxen ghereyst tot Mulhausen een Rijckx-stede, den Cheur-Vorst van Mentz ende Ceulen, midts de Ghedeputeerde van Trier ende sommighe andere, sullen daer vinden den Hertoch van Saxen, den Landt-Grave van Dormstadt, met noch sommighe andere, oock de Ghedeputeerde des Hertochs van Beyeren, ende des Bisdoms van Salitzburch.
Den Landt-Grave van Hessen, in Duytslandt, [ 4 ]ghehouden voor een van de Alder-vaste Herssenen diet met Calvinus houden heeft zy selven daer oock willen vinden, ende versocht dat hy oock mochte als andere daer gefouriert worden, maer het is hem pladt af gheseyt.
Wt Weenen in Oosten-rijck, den 8. April 1620.
Op den lesten dach Meerte is te Mulhausen eenen Rijcx-dach ghehouden, inden welcken teghenwoordigh gheweest hebben in persoone de Cheur-Vorsten van Mens, Colen ende Sacxen, Item de Gedeputeerde vanden Cheur-Vorst van Triere, vanden Hertoch van Beyeren, ende vande andere Vorsten, alsoo wel vande Catholijcke, als van Luytersche oft Martinisten versocht, ende in desen Rijcx-dagh hebben de Luytersche begheert dat de Catholijcke Cheurvorsten ende andere Vorsten hun souden gheven sekerheyt in gheschrifte, dat de Catholijcke gheen Oorloghe teghen de Luytersche en souden voeren als de Calvinisten verwonnen souden zijn.
Welcke versejeringhe in schrift ghegeven zijnde den Hertoch van Sacxen, ende de andere Luycheranen hebben verclaert dat zy voortaen willen staen voor den Keyser Ferdinandus ende voor de Catholijcken, ende men heeft daedelijck terstont door eenen Ambassaet den Keyser Ferdinandus ghepresenteert hem selven, ende alle zijn macht. [ 5 ]
Den Oversten Predicant oft Ministere van het Hof vanden Hertoch van Sacxen heeft eenen seer stercken boeck gheschreven teghen de Calvinisten, raedende de Luytheranen datse hun souden voegen by de Catholijcken teghen de voorseyde seer boose Calvinisten, als de ghene die den Turck wouden brenghen in Duytslant.
Want men seyt dat den Turck op maeckt twee hondert duysent mannen om den Transsilvaen ende den Pals-Grave te helpen.
Den Marck-Grave van Tourlac (die het Marcgraeff-schap van Baden nu over langhe ingenomen heeft) ende de andere Vorsten, Calvinisten hebben sekere Forten doen maecken by de Stadt van Brisac in Elsaten, om te beletten dat het Chrijs-Volck wt het sticht van Colen, Loreynen ende andere plaetsen voor den Keyser niet en souden comen over den Rijn. Maer wy hopen dat het selve Chrijs-volck, dat wel xvij. oft xviij. duysent mannen sterck is, met gewelt sal over comen.
Wt Weenen 8. April 1620.
Alsoo die Cosaggen hebben vermeestert de plaetse Spits d’welck toebehoorde het Beyersche Clooster, hebbent gheplundert ende inden gront verbrant ende aldaer grooten moetwil bedreven, onse Walloenen dat niet wel en hebben connen verdragen, [ 6 ]zijn ghecomen van Gosenbeug, ende hebben die Cosagghen overvallen, ende daer onder geschoten, soo datter 5. vande Cosagghen doot bleven, ende namender 18. ghevanghen, ende na Crembs gebracht, wat datmer mede doen sal, wilt ons den tijt leeren.
Hier aen dese stadt wordt daeghelijckx sterck gewerckt aen de Bolwercken, ende Vesten, men heeft hier rondtomme de stadt 300. voeten lanc ende breet de Hoven, ende Speelhuysen af ghebroken tot versterckinghe van de Stadt.
Die over Enserische ghesanten zijn noch hier, ende hebben 2. mael Audiencie ghehadt, ende hebben dese weke een dekreet vant Hoff ghecregen, om haer goetduncken te verclaren, om de Erfhuldinge te doen.
Den Grave van Bucquoy leyt noch met zijn volc tot Langenlois, ende verwacht van hier 12. groote Metalen stucken, met andere Ammonitie, de welcke hier wt ghevoert sullen worden, het welcke alles ghereet is om in de schepen te doen laden.
Wt Preslauw van 8. April 1620.
Wt Polen verstaetmen dat den Furst Coretzki eenighe duysenden Wolarmirtes volck by hem heeft, de welcke men vermeynt naer den Keyser te seynden, ende dat in Polen eenen nieuwen Rokoschi zijn sal, ende daer zijn by Polen op de Frontieren gecomen veertich duysent Tartaren, de welcke in Podolien [ 7 ]ligghen. De Gheestelijckheyt moeten een geweldighe groote somme ghelts op brenghen tot Defensie vanden Lande.
Ende den 8. deser zijnder in Polen placcaten over allen t’Landt ghepubliceert, dat een yeghelijck (die een veertel meel doet malen moet geven 2. Kretserz, ende van een malter 24. Kretsers tot Defensie van’t Landt. Ende in desen ganschen Lantschappe is den 20. man ghemonsert die den meestendeel gheschickt sullen worden op de Frontieren van Polen.
Wt Weenen in Oosten-rijck. 1620.
Alsoo men verstaet dat den Turck groote gereetschappe maeckt, ende volck by den anderen heeft ontrent 2. hondert duysent mannen, ende men niet en weet op wat Quartier hy sal mogen zijnen inval doen, soo heeft hy nochtans over eenighe maenden allen de steenen ende houten Brugghen in Hungharijen doen versien, ende noch eens soo sterck ende breet doen maken, soo wel over de Donauwe als andere plaetsen, principalijc tot Pesth, Offen, Buda ende Strigonium, ende andere plaetsen, al waer hy oock (soo men seght) over alle heeft doen maken veel duysenden hovens, ende doen backen dach ende nacht menichte duysenden veertelen Bosschuyt, ende doet de Granen over al op coopen inden Lande, die hy can becomen, waer in vele menschen verwondert [ 8 ]zijn, den tijt sal leeren, waer op het sal moghen ghedijen, de Rebellen van Bohemen, Calvinisten hebben in hunnen Landt-dach besloten tot Praghe, eenen eeuwighen vrede ende peys te maken met den Turck, ende versoecken zijnder Assistencie, Hulpe, ende Bystandt, oft den Turck nu hem by den Bethlem Gabor sal voeghen, is noch onbekent, Godt den Heere wilt de Christen Catholijcke Princen victorie ende voorspoet verleenen tot bescherminge vande gheheele Christenheyt.
Wt Vlaenderen.
Te Duynkercken zijn te schepe aenghecomen wel vijfthien hondert mannen wt Portugal, daer is mede comen soo in platen en silver de weerde van vijf hondert duysent Croonen. Ontrent het eynde vanden Somer sullen wt Italien in Nederlandt comen twee duysent Spaeniaerden, ende vier duysent Italianen.
Versche Tijdinghe wt Weenen.
Op Palmensondach lestleden, soo heeft den Grave van Bucquoy den vyant wt zijn Quartieren ghelockt, hebben eenen wtval met hunne beste Cavailerie ghedaen op ons volck, den Grave van Bucquoy heefter 8. hondert af gheslaghen, van de onse zijnder maer 10. oft 12. doodt bleven, onsen Legher is nu in 3. deelen verdeylt, men sal den Leser met de eerste nieu Tijdinghe breeder verclaren.