dan zulke, welke hunne jeugd in stilstaande vijvers doorgebragt hebben, hoewel deze laatsten vruchtbaarder zijn en hunne kleur schitterender is. Daarentegen zijn zij ook voor den invloed van de afwisseling van het weder gevoeliger dan de eersten.
Eene reden waarom men het water der kommen of aquaria dikwijls moet verwisselen (zoogenaamd de visschen verschoonen) is het slijm, dat de visschen afscheiden uit talrijke kliertjes, die overal aan den kop en onder de doorboorde schubben van de zijdelingsche lijn gelegen zijn. Dit slijm maakt het water troebel en dus voor de visschen ongeschikt. In den zomer moet men daarom minstens twee maal in de week ander water geven, en bij zeer heet weder is het zelfs om den anderen dag niet ondienstig. In den herfst is eens in de week voldoende, en in den winter kan men met dit om de tien of twaalf dagen te doen volstaan. De gemakkelijkste wijze om het water te ververschen bestaat in het gebruik maken van eenen hevel. Men laat zooveel water uit de kom loopen als genoeg is, en giet terstond weder eene gelijke hoeveelheid water, van dezelfde temperatuur als het verwijderde, door middel van eenen bloemengieter met kleine gaatjes in de kom: daardoor krijgen de visschen tegelijk met het frissche water ook versche lucht, en dus de twee vloeistoffen die tot het behoud van hunne gezondheid volstrekt noodzakelijk zijn.
Dat verwisselen van het water kan men echter in een wel ingerigt aquarium langen tijd uitstellen, als men slechts zorgt dat het slijm verwijderd worde zoodra als het zich aan het glas, of aan de waterplanten, die er in groeijen, heeft nedergezet. Dit doel bereikt men door een genoegzaam aantal zoetwaterweekdieren bij de goudvisschen in de kom te werpen. Die weekdieren, onder den naam van waterslakken aan iedereen bekend, voeden zich met het slijm der visschen, en mogen dus als reinigers van het water beschouwd worden. Onder dezen kieze men vooral de trompetslak (Planorbis), de Helix bombex, de Helix vivipara, enz.
Hoezeer die slakken nu wel het water zuiver houden, zoo is er toch nog eene reden waarom het verwisseld moet worden, namelijk om het gebrek aan tot ademhaling geschikte lucht voor de visschen. Doch ook daarvoor kan men andere middelen in het werk stellen,
