Naar inhoud springen

Pagina:Album der Natuur 1858 en 1859.djvu/769

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
241
HET MELKSAP DER PLANTEN.

dieren en menschen een snellen, maar vreeselijken dood toe te brengen.

Belangrijk is als voorbeeld van de tweede groep vooreerst de Iatropha Manihot of Maniok, die een scherp vergiftig melksap, doch tevens een hoogst gezond voedsel bevat in de groote, vleezige, knolachtige wortels, en daarom eene der belangrijkste cultuurplanten is in geheel tropisch Amerika. Het meel dier plant, onder den naam van Tapiocca voor de fijnere en Mandiocca voor de grovere soorten bekend, levert door bakken het Cassavebrood, dat voor den vrijen Amerikaan zoowel als voor den slaaf ons brood en de rijst van het Oosten vervangt. Schleiden geeft ons van de bereiding van dit meel de volgende schildering. In de digte wouden van Guyana heeft het opperhoofd der Indianen tusschen hooge stammen van Magnolia's zijn hangmat uitgespannen, en hij rust uit in de schaduw van breedgebladerde Bananen, terwijl hij achteloos rookende den arbeid van zijn gezin aanschouwt. Met een houten knods stampt zijne vrouw in een uitgeholden boomstam de verzamelde Maniokwortels fijn en wikkelt de stijve brei in een digtgevlochten netwerk, uit de taaije bladeren van groote Liliaceën vervaardigd. Het langwerpige bundeltje wordt opgehangen aan een stok, die op twee houten gaffels rust, en van onderen een zware steen daaraan bevestigd, waardoor het sap uit het vlechtwerk wordt uitgeperst. Het afloopende vocht vloeit in de daaronder geplaatste schaal eener kalabas[1].

Beide, zoowel de overgebleven brei, als het afgeloopen troebele vocht zijn echter in hooge mate vergiftig. Ten einde de wortelbrei van vergif te bevrijden, ontsteekt daarom de vrouw een vuur, waarop zij de massa laat roosten. Daarna wordt deze tusschen steenen tot poeder gewreven en nu is het Cassavemeel gereed, dat verder tot brood gebakken kan worden.

  1. Bij deze schildering stelt schleiden tevens een jongen knaap voor, die in het afloopende doodelijke vocht de pijlen zijns vaders doopt. Deze voorstelling, alsof het melksap van Jatropha Manihot voor pijlgift zou aangewend worden, is echter onjuist. Het kan hiertoe niet dienen, daar het vergif, uit blaauwzuur bestaande, vlugtig is, zooals ook blijkt uit de door schleiden zelven vermelde omstandigheid, dat uit de wortelbrei het vergif door roosting verwijderd wordt. Geheel in overeenstemming hiermede leeren ons andere berigten, dat de Maniokwortels zonder schade door het vee gegeten worden, wanneer zij slechts vooraf eenige uren in de zon gelegd zijn.