Coppenhage den 16 September. ’t Hof quam eergiſter van Fredriksburg weder alhier. Den 20 deſer gaet des Konings Reyſe na Rensburg, over Laland, en de Reyſe van de Koninginne gaet niet vorder als na Coldingen, daer haer Majeſteyt de Koning, die maer de Fortificatie van gemelde Rensburg ſtaet te beſien, ſal inwagten, om geſamentlyk tegens den 6 October wederom, indien weer en wind het toe laet, hier te weſen.
Ehrenbretſteyn den 17 September. Beyde de Keyſerlyke en Geallieerde Arméen aen de Boven-Ryn, ſtaen noch by Offenburg, en de Franſſen onder den Heer de Dauphin boven Keel, en ſien vaſt den anderen aen; de laetſte wachten vaſt na de Winter-quartieren; by de eerſte ſal daerom deſe Campagne niet konnen uytgerecht worden; te meer, dewyl de geruchten gaen dat de Franſſen ſich van over Ryn na Straetsburg defileeren. De Heſſen en Lunenburgers ſtaen by Weismeyer in dit Aerts-ſtift Trier, wachtende na de conjunctie met de Munſterſe en Nieuwburgſe Troepen, vermits ſy de Franſſen onder den Marquis de Bouflers niet veel vertrouwen, welke Marquis ſich nu met den Generael Teffe geconjungeert heeft, en wacht noch na 2000 paerden. Van de Sweden, die vaſt na Frankfort marcheeren, weet men noch niet by welk Corps ſy haer vervoegen ſullen, ſoo dat ’er voor de winter niets by haer ſtaet ondernomen te worden.
Ceulen den 19 September. Nu zyn de Heſſen en Lunenburgſe Volkeren ſedert 3 dagen van Meyn na der Eyffel gemarcheert, hebbende het Hooft-quartier tot Virnenberg, waer by de Munſterſche en Nieuwburgſche mede ſtaen te conjungeeren, gelyk dan heden de Ruytery van Euskerken is opgebroken; doch de Infantery heeft ordre in het Schleiderdal tot nader ordre te blyven ſtaen. Nu word alle nodruft na de Moeſel geſonden. Van de Moeſel is niet anders, als dat de Generaels Boufters en Teffe met een kleen Corps tot Vianden ſtaen.
Hamburg den 19 September. Deſe Stad verſterkt haer Militie te Voet en te Paert, en ſien na een braef Commandant om, om deſelve te commandeere; anders is hier niets. Een groot Italiaens Schip verſtaet men dat ontrent ’t Heylige Land vaſt ſit, hebbende ſijn roer verlooren. Binnen 14 dagen ſtaen van hier 4 welgemonteerde Schepen, benoorden om, per Cadix te vertrekken, en in de Maend Novemb. het Convoy.
Luyk den 19 September. 1200 Man te paerd en 1800 te voet, van het Guarniſoen van Maſtricht, zyn hier door gepaſſeert na ons Leger, ’t welk omtrent Chinay legt, alwaar ſy mede geconjungeert zyn. Op Woensdag marcheerden ſy na Stavelo, en conjungeerde met de Munſterſſe en andere Troupen, onder het Commando van de Generaals Beck en Swarts, om geſamentlyk na het Land van Luxenburg te gaan; deſe Troupen te ſamen, ſegt men, dat wel een Leger van 25000 man ſullen uyt maken. De Franſſen verſamelen ook een Leeger omtrent Malmedie, onder Monſrs. de Bouflers, Teffe, en d’Harcourt, ’t welk uyt 15000 man ſal beſtaan, om de gemelde Troupen te obſerveeren.
SPANGIEN.
Cadix den 25 Auguſti. Den 14 paſſato arriveerde 8 Engelſe Schepen van Gibralter in myn voorgaende gemelt, als 7 van Santen en een van Gallopoly, te weten het Schip Engeland, Capit. Henry Stupples: de Londeſe Koopman, Capit. Joſeph Bomſted: de Koopman van Siam, Cap. Barth Clements: Jacobus de Tweede, Iacob Saundirs: de Benjamin, Iohn Payn: de Valencia Koopman, Cap. Willem Anthony: de Kroon, Thomas Iones: de Suſan en Anna, Samuel Shinner, van Galleppoly. Den 21 dito Noſtra Signora del Bueno Succeſſo, Cap. Iuan Marchenaro, van Genua, Genuees. Den 22 de Liefde van Londen, Stephin Keakett, van Catalonien, Engelſman: de Sara en Anna van Londen, Samuel Prins, van Catalonien, Engelſman. Den 25 arriveerde van Noorwegen ’t Hollands Schip de St. Ian Baptiſta, Auguſtin Bone: Item vertrokken de volgende Schepen, als de St. Roſa, Etwan Viviano na Liſſabon en Genua: het Wapen van Genua, Ioſeph Viviano, na Liſſabon, Genuees, voor deſen het Wapen van Amſterdam, Cap. Uylenburg, zynde verkogt, en de Stoute Soldaet, Vincent de Vos, na de Eylanden van Canarien, Hollander.
Bilboa den 7 September. Voor eenige dagen arriveerde alhier 2 Portugeeſe Schepen van Londen, hebben in ’t Canael by eenige Franſſe Oorlog-ſchepen geweeſt; doch haer niet gemoleſteert. ’t Schip de Kroon, en een Fluyt van Rotterdam, zyn den eerſten deſer van St. Anthony, per Amſterdam vertrokken. Den 3 dito vertrokken de Seeuwſe Kapers met haer Pryſen ’t Canael door. Een Engels Fregat, met 30 ſtukken, leyt hier per Amſterdam in lading.
NEDERLANDEN.
Cortryk den 18 September. De Franſchen doen niet dan geſtadigh heen en weer marcheeren; de 6 of 7000 man die by Iperen gelegen hebben, zyn weer na de kant van Doornik getrokken. Giſteren zyn eenige armelyke en ſlecht geſtelde Soldaten van Ryſſel tot verſterkinge van ’t Campement van den Marquis de la Vafette, tot Halewyn by Meenen aengekomen. Den Marchal de Luxenburg heeft door de Boeren een weg door ’t Cocomber-bos, tuſſen Leſſen en Rouſe doen kappen, om voor 5 Ruyters in ’t Front te paſſeeren; ’t ſeggen is, dat hy licht, omdat alles by na opgegeeten en geruineerd is, ſal opbreken.
Gent den 20 September. De Legers der Geallieerdens, en ook de Franſſen, leggen als laatſt gemelt hebben. Den eene en den anderen ruineeren ten platten Landen alles, ſoo dat op eenige mylen Staak, Huys nog Tuyn gevonden wort. De Franſſe detacheeren gedurige Troupen, die de Meyers en Schepenen van de Dorpen om de Contributie lichten; zy laten alle de Defenſive Caſteelen en Fortificatie ſpringen. Aelſt heeft men met een diepe water-Graft, en hooge Palliſaden verſterkt, om daer in de aenſtaande Winter een ſterk Guarniſoen in te leegen. Drie Regimenten Engelſſe verwagt men hier binnen tot Guarniſoen. De 8 Franſſe Fregatten die laatſt voor Duynkerken lagen, zyn van daer vertrokken.
Bruſſel den 20 September. De Geallieerdens en de Vyandlyke Legers ſtaen noch in hunne voorige poſten, ſoo dat de Campagne ſonder dat’er iets meer van d’eene ofte andere zyde ſtaat ondernomen te werden, ſtaet te eyndigen; echter heeft den Hartog van Luxenburg aen die van Braine le Comte doen aenſeggen, datſe haar reeds vervallen muuren voorts ſouden demolieeren, en de Graften hebben te vullen, of dat hy het ſelve tot haerder koſten ſoude laten doen; en om ſulk quaat tractement voor te komen, hebbenſe het ſelver gedaen. ’t Frans Guarniſoen van Maubeuge maekt ’t Wals Braband door haer ſtroopery geheel onvry, waerom ke Huysluyden, welke de ſwaare Contributie niet konnen opbrengen, ten meeſten deele of na de Boſſchen of na de Steden ſijn gevlucht. 36 Franſſe Ruyters quamen Vrydag tot Frane, Timeon en andere omleggende Dorpen, twee mylen boven Nyvel, namen ’t Beeſtiael en eenige Boeren van Reves, dieſe van ’t Bedde lichte, voor Oſtagiers na Maubeuge mede. Voorleden Maandag heeft ſyn Excellentie den Marquis de Gaſtanaga, den Heer Keurvorſt van Brandenburg, nevens de voornaemſte Generaels van ’t Leger ter middagh maaltyd Magnifiek getracteert. Giſter avond quam gemelde ſijn Keurvorſtelyke Doorl: in deſe Stad, en Logeert by de Heer Eckart, Reſident van ſijn Majeſteyt van Groot Brittanien, die hoog gedachte ſijn Keurvorſtelyke Doorl: deſe middag mede heerlyk traceerde. Morgen ſal den Hartog van Havré hem in ſijn Paleys tracteeren. Men ſegt dat meer gemelde Heer Keurvorſt eerſtdaegs met ſijn Ruytery na het Lant van Gulich ſtaat te trekken, en ’t Voetvolk hier te Land ſal laten over winteren.
Ter Veer den 19 September. Men ſegt dat ’er tyding is, dat het Schip Sommelsdyk, Schipper Adriaen Dankers, aen de Bermudas gebleven, en 3 of 4 man ſouden geborgen zyn.
’s Gravenhage den 21 September. Deſe middag zyn de Heeren Staten van Holland en Weſt-Vriesland alhier weder vergadert geweeſt, en ſtaen aenſtaende week, na men hoort, haer vergadering te continueeren. De Heeren Miniſters van de hooge Geallieerden zyn deſe voormiddag in de Treves-kamer te ſamen geweeſt. Van avond is het doode Lichaem van de Heer van Achtienhoven na Amſterdam gebragt, om aldaer begraven te werden. De Heeren van de Admiraliteyten zyn deſen dag, ſoo wel met haer Ed: Groot Mog: Gecommitteerde, ais met die van haer Hoog Mog: in conferentie geweeſt.
Amſterdam den 22 September. Brieven van den 12 deſer van Nantes, melden dat een Konings Fregat ontrent Croſick had genomen een Biſcayſe Kaper met 6 ſtukken en 50 man, en aldaer was opgebragt; als mede 3 Franſſe Schepen hernomen, met Wyn en Brandewyn: Aldaer was een Deens Schip van Dronthem gearriveert, geladen met Teer, Deelen en Kruyt. In ’t Vlie is gearriveert ’t Schip de Blaeuwe Boer van St. Ubes; als mede Foppe Jacobſz. ’t Schip de Vrede van St. Ubes, zynde door een Duynkerkſche Kaper genomen; doch na weynig tyd door een Seeuwſe Kaper weder hernomen. Twee St. Hubesvaerders lagen noch voor der Schelling, en een gemonteert Schip voor ’t Vlie. ’t Convooy na Ooſten was nog niet uytgeloopen. Tot Marſelje waren gearriveert 2 ſcheepen, als Cap: Giraud van Conſtantinopelen en Smirne, en Cap: Teiſene van Smirne. Tot Liſſabon was een Hollander met Pick en Teer uyt de Sont aengekomen. Volgens brieven van Cadix ſtonden de Engelſe ſcheepen, nevens ’t Italiaens Schip Noſtra Signora de Bon Succeſſo, in weynig dagen van daer te vertrekken, en binnen een maant de ſcheepen na Bunos Airos. Schipper Jaſper Hagendevelt, van de Kuſt van Guinea komende, was op de hoogte van Goutſtart van de andere gearriveerde Zeeuſe ſcheepen afgeraakt. 2 Engelſſe Pakket-boten uyt de Maas na Engeland geſeylt, waren door ’t harde weer weder te rug gekomen. Van Curaſſou is tyding, dat de Franſſe Buocqueniers de Stad St. Jago de la Vega, hadden ingenomen, en verſterkten haer aldaer: ook ſegt men dat de Gallioenen in de Honduras gearriveert ſoude zyn. Hier is gearriveert Schipper Jan Jacobſz. Schouten van Kola. Schipper Thys Grasmayer van Rotterdam ua Stokholm, Berent Hyner van Lubek van hier na Dantſik, en Pieter Hatſen van Altena van Bourdeaux, waren in de Sont gearriveert.
Parys den 18 September. De laetſte brieven van Breſt ſeggen, dat de Engelſe op den 5 deſer een Storm op Limmerik ſouden hebben gedaen, en met verlies waren afgeſlagen; dog vereyſcht confirmatie. Deſe tyding ſoude de Koning tot Marly gekregen hebben. Daer loopt ook een gerucht van een Zee-gevecht ontrent Ierland; dog vind weynig geloof.
’s Gravenhage den 19 September. De Heeren Staten van Holland en Weſt-Vrieſland ſijn deſe middag alhier weder vergadert; ook de Heeren van de Admiraliteyten, ſo met haar Ed: Gr: Mo: als haar Ho: Mo: Gedeputeerden over ’t afdoen van de ſake van de Admodiatie, die men ſeyt dat den 1 October weder ſal ingaen; maer voor hoe langen tyd werd als nog niet vernomen. De Envoyées van den Keurvorſt van Mentz ſullen niet voor in de andere week audientie hebben. Men ſeyt dat den Envoyé van Savoyen in ’t kort na Engeland ſal vertrekken.
De Heeren Commiſſariſen tot de Loterye binnen Amſterdam, ſullen aenkomende Woensdag, die weſen ſal den 27 van deſe lopende maent September, des morgens goet tyds het trecken van de voorſz. Loterye laten voortgaen, ten huyſe van Jan van Nulden, Caſteleyn in ’t Oudezyds Heeren Logement, en daer mede ſonder interruptie voortgaen tot den uyteynde toe.
t’Amſterdam by de Weduwe van Steven Swart, is gedrukt en word uytgegeven, Proeve wegens de geneeſinge der Jicht door Moxa. Beſchreven door Sir William Temple, uyt het Engelſch vertaeld. Item. Thomæ Stanleii Hiſtoria Philoſophiæ Orientalis; quam recenſuit, ex Anglica Lingua in Latinam tranſtulit, Notiſque in Oracula Chaldaica & Indice Philologico auxit J. Clericus.
Nademaal de Brouwery van ’t Oſſen-Hooft, binnen Woudrichem in den Lande van Altena, met 2 huyſen daar nevens, afgebroken wort, tot verbetering van dier Stads Fortificatien; is men van mening tegens Maandag den 25 September N. S. des namiddags ten 2 uuren by oberbaar opvylinge of uyt de hand aen de meeſt biedende te verkoopen alle d’afgebroken materialen van de voorſz. Brouwery en Huyſen, beſtaende in een groote quantiteyt ſware en lange Balken, Pannen, Steen, Loot, Yſerwerk, &c. beneffens 2 kopere Ketels, een niewe eyke Werk-kuyp, nieuwe Koelbakken, Geyl-kuyp, loode en houte Pompen, en vorder gereetſchap tot de Brouw-neering behoorende.
Op Dingsdag den 26 September 1690. ’s namiddags ten 4uuren, ſal in de Herberg de Son, onder de Boek-verkopers verkocht werden den Bybel in folio, Romeynſe Letter, groot en kleyn Papier, en verſcheyde Kerk en andere ſoorteringe meer; en ook eenige gedrukte Hoopen van een Auguſtyn Pſalmboek in 12. met de Pſalter op de kant.
t’Amſterdam, by Jan ten Hoorn, Boekverkoper over ’t oude Heeren Logement, is gedrukt en werd uytgegeven, Principia Philoſophiæ, of beginſelen der Wijsbegeerte, een Werk, bequaem voor desſelfs naerſtige betrachter, om door klare gronden tot de hoogſte trap van Wijsheyd en Wetenſchap, die van ’t menſchelyk verſtant bereykt kan worden, op te klimmen, en tot ware oorſaken der uytwerkingen aller ſtoffelyke dingen te geraken; als mede een nette verhandeling van de Verhevelingen, neffens dat van ’t Licht, en ’t voornaemſte der Zinnen, door Renatus Deſcartes. Idem Meditationes de Prima Philoſophia, in 4. of bedenkingen van de eerſte Wysbegeerte, in welke Gods Weſentlykheyd en d’onderſcheyding der menſchelyke Ziel van ’t Lichaem betoogt worden, beneffens verſcheyde Tegenwerpingen van eenige geleerde Mannen, de de beantwoordingen van den ſelven Schryver daer op; als ook de Regelen van de beteringe des verſtands; als mede les Paſſions de l’Ame, of de leydinge van de Ziel, door Renatus Deſcartes, in 4. met Privilegie.
Men laet een ygelyk weten, dat de Curateurs over den Inſolventen en geabandonneerden Boedel van Daniel le Blom tot Haerlem, in ’t Heeren Logement, op Woensdag den 27 September ſullen verkopen, 2 vermaerde en pleyſante groote nieuwe Waterrijcke Garen en Kleerblekeryen; voorſien van Heerſchaps en Blekers Huyſinge, Stallingen, Koets en Wagenhuys; mitsgaders een ſchone welbeplante Tuyn of Boomgaert: Item Blom-Tuyn, Hoender en Duyvehocken en Prieel, met verſcheyde Morgens Weylant, ſtaende en gelegen in de Heerlikheyt van Bennebroek.
t’Amſterdam, by CASPARUS COMMELIN, op de Weſt-zyde van dc Heere-graft, by de Wolveſtreat, en worden verkoft op den Dam, by A. D. Oſſaan. Den 23 September 1690.
