80ste Jaargang.
CORNOMent Vrijdag 8 September 1893.
ARNHEMSCHE COURANT.
Per kwartaal Per . 8.65 post.. 4.20
ADVERTENTIEN 20 cents per regel en 10 cents voor een nommer der Courant. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiön worden ook aangenomen door de Advert.-Bureau's van NIJGH & VAN DITMAR, Rotterdam, DE LA MAR, Amsterdam. 7 September. Thermometer (8 u. 610) 12 u. 6° F. Fortins Barom. B. HOLSBOER (12 u.) 756,0 Daling 1,8 stilstand. Windstreek W.Z.W. Windkracht 3. (Zie verder onder het weerbericht). Advertentiön uit Duitschland, Oostenrijk Hoogte van den Watersp. aan de Peilschalen Zwitserland door de Bureau's HAASENSTEIN VOGLER, RUDOLPH MOSSE. Uitsluitend Agent voor Frankrijk, Engeland en België de Compagnie Générale de Publicité étrangère JOHN F. JONES & Co., Parijs, 81bis Faubourg Montmartre, en 169 Fleetstreet, Londen. Te Arnhem bij de brug 7.67 M.+AP.(=Amst. Nulp gev. 0 cM. 0.72 M. bov. of Arnh. Nulp Te Keulen 1.06. Val 3 CM. MAAN: 3 Sept. L. K. 10 Sept. N. M. 18 Sept. E. K. 25 Sept. V. M. Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel. Bekendmaking. Burgemeester Arnhem, en Wethouders der gemeente Gelezen de missive van de plaatselijke gezond- heidscommissie dd. 5 September jl., naar aanlei ding van in naburige gemeenten voorkomende ziektegevallen, opmerkingen en raadgevingen in houdende, waarvan het haar wenschelijk voorkomt dat het publiek daarmede worde in kennis gesteld; Brengen bij deze de navolgende opmerkingen en raadgevingen onder de aandacht van het pu- bliek, als: I. dat het thans dringender dan ooit noodza- kelijk is op reinheid te letten en er voor te zorgen dat zoowel in de woningen als in hare on- middellijke omgeving, geene ophoopingen van huishoudelijk vuil of uitwerpselen voorkomen; dat den ingezetenen wordt aanbevolen om van onreine toestanden in hunne omgeving, als zij die niet zelven kunnen verhelpen (verzamelingen van vuil, gebreken aan riolen, onreine privaten en portalen enz.) rechtstreeks aan Burgemeester en Wethou- ders kennis te geven; II. dat wegens het gevaar aan het gebruik van onzuiver drinkwater verbonden, zuiver drink- water thans een hoofdvereischte is; dat water uit de waterleiding als zoodanig dus in de eerste plaats in aanmerking komt; dat het wenschelijk is het pompwater, dat voor andere huishoudelijke doeleinden gebruikt wordt, bijv. het wasschen van het lichaam en het reinigen van vaatwerk, vooraf te koken, en niet te baden in openbare wateren; III, dat men geen onrijp ooft, ongekookte groenten of ongekookte melk gebruike; dat het voeren eener geregelde leefwijze, bij ma- tigheid in het gebruik van water en in alle andere opzichten aanbeveling verdient en dat het van het grootste belang is, dat men zich en den zijnen geene vrees aanjage door zenuwachtigen angst, maar met kalm verstand die maatregelen ne me, welke tot behoud der gezondheid kunnen dienen, en bij ziekte- gevallen terstond geneeskundige hulp inroepe. Arnhem, 6 September 1893. Burgemeester en Wethouders voornoemd: A. v. LAWICK V. PABST. De Secretaris, A. J. KRONENBERG. Binnenland. ARNHEM, 7 September. De Locomotief vindt de benoeming van den nieuwen Gouv.-Gen. van weinig belang, waar hij als een bekwaam en fatsoenlijk man een anderen bekwamen en fatsoenlijken man vervangt. Het blad schrijft verder: In gezond oordeel, ijver, eerlijke bedoeling kan hij den heer Pijnacker niet overtreffen, maar hij heeft op dezen voor zijne langdurige (bijna 30jarige) persoonlijke ervaring van Indië. Hij is, naar ik meen, niet bijzonder geleerd. Vertrek van de treinen naar: UTRECHT: 6.155 7.44 8.225 10.21 11.89 2.155 8.35 5.24 5.455 7.28- 8.55 9.51. ZUTPHEN: 6.- 6.20- 8.18- 9.-+ 9.40 10.80 11.40 12.12. 1.88 3.35 2.50 4.5.116.5-7.8+7.48+ 7.56. 10.51.- 2201 Aankomst van de treinen uit: ° UTRECHT: 8.85. 9.31 10.225 12.2 1.205 2.80. 5.6- 5.55 6.595 7.41 10.485. ZUTPHEN: 7.15 7.86* 8.15 10.5 10.16* 11.27 1.15. 2.-2.80+ 8.20 8.30 5.9 6.55 7.11 7.50 8.50 9.40- 10.25. EMMERIK: 5.10 7.48 8.44 9.44 (tot Zeve-EMMERIK: 7.82 8.12. 10.11 11.- (vaa. naar) 9.36 10.87 12.8 12.32. (tot Z.) 2.9, 6.-7.12 7.52. NIJMEGEN: 5.286 5.555 7.20 8.375 8.555 9.89 10.50$ 11.85 18.10 12.805 1.255 2.88 4.195 5.16 6.-7.55 8.9 10.47y. GELDERMALSEN: 6.45 8.285 12.1 1.18 4.8 8.24 AMSTERDAM (via Kesteren): 6.52 9.45 12. 4.85 6.80 9.22. WAGENINGEN: 6.15 7.44- 8.22. 10.81 11.8 2.15 8.35 4.80 5.45 7.28 8.55. Zevenaar) 11.30 1.29 8.16 4.10- (van Z.) 4.58 6.40 7.17 8.45- 9.46. NIJMEGEN: 7.20 7.85 8.85 8.535 10.15 11.45 11.30 12.5 12.245 2.35 2.27 8.28 4.556 5.15 6.8; 7.8 8.495 10.475. GELDERMALSEN: 9.195 11.88 12.57 2.20 2.50 7.255 11.18. AMSTERDAM (via Kesteren): 8.355 10.1 12.51 2.50 5.815 10.55. WAGENINGEN: 8.8 8.27. 10.28 12.3 12.22 1.20 2.30 5.6 6.59 10.48, Bureau; Ketelstraat.-Teleph. No. 46. De treinen stoppen to Oosterbeek, det niet tusschen Arnhem en Zutphen, de alleen to Dieren. De met gemerkte treinen stoppen aan de halte viaduct Velperweg. Uit het verslag van de "Vereeniging van gepen- geen week voorbijgaat of er ontvluchten verpleeg- sioneerde onderofficieren en minderen van het Ned. den, zooals deze week vijf tegelijk. Wel-is-waar leger" over het jaar 1892/1893 blijkt, dat de toe- zije de daar verpleegden minderjarige veroordeel- stand der Vereeniging over het algemeen gunstig is den, wier verblijf men in de gewone maatschappij te noemen. De Minister van Oorlog wist het Rijks- niet gewenscht acht, doch daarom juist moest men subsidie aan de Vereeniging van één op vijf duizend zorg dragen dat dergelijke verpleegden niet hun gulden te brengen. Aan onderstand werd dit boek-opgelegde straf ontkomen. De vele ontvluchtingen jaar uitgereikt het bedrag van f 13,804,50, zijnde geven aanleiding tot het vermoeden, dat veel aan f 1736,50 meer dan het vorige boekjaar. Ongeveer het toezicht hapert en dit de vrees voor opgelegde 300 oud-gepensioneerden 'en 170 weduwen van deze straf, zelfs bij minderjarigen, ontneemt. profiteeren van deze nuttige instelling. Rentelooze voorschotten werden dit jaar opnieuw aan zes leden verleend, toi een bedrag van f 500. Het totaal der ontvangsten in het afgeloopen jaar bedroeg f 19,454,63. dat der uitgaven f 15,237,76, zoodat er een batig saldo is van f 4216.87. De Roomsch-katholieke Volksbond alhier herdacht Zondag 3 September den verjaardag van onze geliefde Koningin Wilhelmina, door het geven van een kinderfeest. Met lof moet gewag worden gemaakt van de uitstekende wijze, waarop door de feest commissie alles tot genoegen der kleinen en regeling van den feestavond was georganiseerd. Dat dit niet gemakkelijk was, valt te begrijpen, als men weet dat ruim 600 kleinen van 4-12 jaren, allen kinderen van gehuwde leden, gedurende méér dan 3 uur aangenaam moesten worden bezig gehouden. En hieraan werd, dank ook vooral aan de koddige voorstellingen van de afdeeling tooneel", aan de uitvoeringen der zangers onder de verdienstelijke leiding van den heer Oremus en niet het minst aan de vroolijke muziek onder directie van den heer van den Driessen, in alle opzichten boven verwach- ting geslaagd. Voor de leden en geleiders, die in de voorzaal en den tuin het feest konden gadeslaan, moet het genot niet minder groot geweest zijn, bij het zien der bijwijlen uitbundige vreugde van al die kleinen; hoewel hunne ooren moeten getuit hebben, als deze om het hardst de vroolijke aria's der muziek nagalmden, of bij de uitvoering van het bondslied en het oude Wilhelmus, de zangers bijna overstemden. Dat de klenien het bondslied: <voor God en Kerk, Vorstin en Land> zoo goed, zonder oefening, wisten mee te zingen, pleit vooral in het voordeel der ouders, die hen reeds vroegtijdig, in huis, liefde voor alles wat ons Katholieken dierbaar moet zijn, weten in te prenten. Menigeen werd hierdoor dan ook getroffen en vooral de leden voel- den zich dankbaar gestemd, door den vooruitgang die, in vergelijking met het vorige jaar, toen het- zelfde feest werd gevierd, viel waar te nemen. Het ledental toch nam sedert dien met 400 toe, en de Bond, die in Februari van het vorige jaar werd opgericht, telt thans ruim 650 leden. Een ver- blijdend verschijnsel, zeer zeker, in eene stad waar het socialisme zoo vele aanhangers telt en een spoorslag, vooral voor de meergegoeden, om den Bond, die nog in eene phase van ontluiking ver- keert, in alle opzichten te steunen. Een woord van dank ten slotte aan de dames, die voor de versnaperingen moesten zorgen, en daardoor niet de minst zware taak te vervullen hadden, en aan de overigen, die tot den zoo ordelijken en netten afloop hebben medegewerkt. Behalve dat allen met prenten en liederen werden met het Bondslied bedrukt een geschenk van een paar leden en keerden allen na afloop met de zoetste herinneringen naar huis. In de Arnh. Badinrichting op het Walburgs- plein werden in de maand Augustus verstrekt: 1758 baden aan mannen 1167 "I "1 vrouwen Totaal 2920 baden. - De heeren Vleugels en Bonnetty zullen reeds heden, Donderdagavond, in de Nieuwe Concert- zaal van Musis Sacrum de eerste voorstelling ge- ven. Wij herstellen, dit mededeelende, tevens gaarne eene fout in ons vroeger bericht. De heer Bonnetty heeft 12 gedresseerde vossen.
- Opheusden, 6 Sept. Ter veemarkt wer
den heden aangevoerd 118 stuks hoornvee en 284 schapen. Het rundvee gold f 0.55 à f 0.68 per K.G., melk- en kalfkoeien f 130 à f 200, schapen 10 à f 16. Handel in schapen vlug, in rundvee edelijk. Er werden slechts 4 pearden aangevoerd Wamel, 6 Sept. Op de heden alhier ge- houden jaarmarkt werden aangevoerd 65 stuks paarden. Er was weinig handel. Rundvee werd niet aangevoerd. Paarden golden f 80 à f 500. - * Uitslag toelatings -examens der Rijksland- bouwschool te Wageningen. Toegelaten tot A. III: Balluseck, Ned.-Indië; A. Kuipers, Haarlem. Afgewezen 2.
B. I L. Diephuis, Groningen. Afgewezen geen. kel, Nibbikswoud. Afgewezen geen. V. C. I. A. A. Quanjer, Enkhuizen; M. Win- Naar men ons Wageningen meldt, zijn tot de afd. A I van de Rijkslandbouwschool toegelaten: A. van Dissel, Batavia; van Warmelo, Amers- foort; J. Sack, 's-Hage; J. N. van Sehermbeek 's-Hage; A. Bontkes, Schildwolde, en W. Cor- nelissen, IJpolder. Afgewezen 3.
- Veenendaal, 6 Sept. Op het verzoek
van den raad der Geref. kerk B. alhier, tot alge- heele afschaffing der kermis, is door den raad dezer gemeente besloten, dat in het vervolg op de najaarsmarkten slechts dat zal worden toegelaten wat handel ten grondslag heeft. De kermis is hierdoor feitelijk afgeschaft. _ * Doesburg, 5 Sept. Tot wethouders dezer gemeente zijn gekozen de heeren G. H. van Hengel, aftredend lid, en C. A. Teubner, in de plaats van I den heer P. F. de Bruijn Tengbergen, die slechts 3 steinmen verkreeg en die gedurende 10 jaar de betrekking van wethouder had waargenomen.
Doetinchem, 6 Sepe. Bij het tweede toelatings-examen hebben zich aangemeld voor de le klasse 4 cand., allen toegelaten; voor de 2e 6, waarvan 5 toegelaten; voor de 3e 4, waarvan 3 toegelaten voor de 4e en 5e elk één, welke afgewezen zijn; voor de 6e 4, waarvan slechts één toegelaten. De afgewezenen kunnen in een lagere klasse plaats nemen. Van de 24 leerlingen, die herexamen deden, werden 3 niet bevorderd.
- Dinxperlo, 6 Sept. Gisterenavond deed
de politie een goede vangst: een persoon bekend onder den naam van Potjes Frans, en de schrik der omgeving van de buurt. Toen de politie hem onderzocht, had hij onder zijn bovenkleed eene heele garderobe verborgen met de meeste verschei- denheid. Rokken, mutsen, parasol enz. De ge- arresteerde is 48 jaar oud en heeft 30 jaar in de -
- In het naburige Isselborg werd op hard-
handige wijze een jongen naar de politie gebracht. Deze had een voerman gevraagd te mogen mede- rijden, wat hem, daar zijn wagen zwaar beladen was, werd geweigerd. De jongen had nu de pin uit het rad genomen, zoodat paard en kar omvielen. De jongen weigerde zich naar de politie te laten brengen, waarop men hem met de voeten aan het leidsel van het paard bond en hij zoo langs de straat gesleept werd, terwijl het aanwezige volk hem met de zweep op de handen sloeg, teneinde te voorkomen, dat hij zijn boeien zou doorsnijden. - Terwijl de heer Schölvinck verklaarde het wethouderschap aan te nemen, heeft de heer Fabius leeraar is. bericht dit niet te kunnen doen, omdat hij hoog- maar helder van hoofd, de kern der dingen goed bedacht, kregen de kinderen nog ieder een vlagje gevangenis doorgebracht. vattende, niet blijvende hangen op uiterlijken schijn, niet pronkende dan ook met boekenkennis, maar zelfs gaarne erkennende, dat hij van dit of dat niet goed op de hoogte is en dus van mannen, die er in doorkneed zijn, gaarne goeden raad aannemende. Ook eerzuchtig is de heer van der Wijck niet. Hij had, dit meen ik zeker te weten, het lastige landvoogdijbaantje voor zichzelf niet begeerd. Wat men daaromtrent heeft verteld na zijne pensionee- ring als vice-president van den Raad, als zou hij naar den Haag zijn gegaan om te werken voor zijne benoeming na den heer Pijnacker, is zeker onjuist. Wel lag het in de bedoeling, den troon te Bui- tenzorg klaar te maken voor zijnen broeder, den secretaris-generaal van Koloniën, en aangezien deze combinatie onvereenigbaar zou zijn met zijn vice- presidiaat, bedankte hij bijtijds. Toen dan ook de heer C. H. A. van der Wijck onlangs hier reisde als gemachtigde van de Koninklijke Paketvaart- maatschappij en door zijne oud-ambtenaren, waar - Heden komt in onze courant eene aankondi- zij hem maar konden te pakken krijgen, werd ge- ging voor betreffende de Morahnee thee, nu met fêteerd, weet ik haast zeker, dat hij nog niet voor- nemens was het paleis te Buitenzorg te betrekken. getuigenis van kenners, een buitengewoon gering het goede cliché. Deze thee bezit, volgens het Do Minister hoopte toen trouwens nog, dat de heer Pijnacker er een jaartje zou aanknoopen, en toen dit niet lukte, heeft men geheel volgens het plan de waardigheid aangeboden aan jhr. mr. H, den secretaris-generaal, op en top gentleman als zijn broeder, en in koloniale aangelegenheden wel niet practisch, maar door lange werkzaamheid aan het departement toch theoretisch zeer ervaren. Huiselijke bezwaren schijnen echter mr. H. te heb- ben weerhouden de benoeming aan te nemen en toen heeft de gewezen vice-president zich laten vinden. Voorts verdient vermelding, dat het gezelschap dat de heer Vleugels ender zijne speciale directie heeft, hetzelfde is dat met zooveel succes in Bron- beek optrad. Men zie daarover ons blad van 5 dezer. gehalte tannine, is zuiver van qualiteit, heeft geen wrange of bittere bijsmaakjes, die de werking der maag verstoren, en zij is in theelood verpakt, wat op de piantage zelve geschiedt. - Te Rotterdam zijn 2; te Oudshoorn en ook onder Oosterhout zijn een geval van cholera voor- gekomen; te Leerdam werden van 4 tot 6 Sep- tember 4 personen aangetast. Terwijl het onderzoek omtrent Neerbosch in vollen gang is, laat het opvoedingsgesticht de Kruisberg" veel van zich spreken, nu daar bijna De leden van den Amsterdamschen Gemeenteraad, althaus zij, die de candidatuur van den heer Fabius voor het wethouderschap ontwierpen, zullen toch wel de artt. 89 en 62 der Gemeentewet gekend hebben. Men moet dus aannemen, dat zij diens pro- fessoraat niet zoo ernstig gemeend achtten. Of verwachtte men, dat de heer Fabius zijne betrek- king bij de inrichting, waaraan hij thans verbon- den is, zou neerleggen? gehouden, omdat het haar was nageloopen en zij zooveel van kinderen hield, terwijl ze geen oogenblik er aan gedacht had, de hulp der politie in te roepen ; maar uit het verhoor der getuigen valt op te maken, dat deze voorstelling van het gebeurde onjuist is. De ouders deelen mede, wat het kind vertelde toen het den volgenden dag door de politie werd thuis gebracht. De vrouw had het kind tot bedelen aan- gezet en het niets te eten gegeven; zij had het wel eten beloofd, maar dan moest zij de belletjes hebben, die de kleine in de ooren had. De door- gestane angst deed het meisje een hersenziekte krijgen, waarvan het echter gelukkig is genezen. De derde getuige is de logementhouder Zwaan die bekl. op den avond van 20 Juni in het plantsoen op het Rembrandtplein op een bank heeft zien zitten; de kleine zag er toen kalm en tevreden uit. Noch- tans meende getuige de politie te moeten waar- schuwen. Het O. M., waargenomen door mr. d'Yvoi, constateerde dat beki. de kleine aan de macht der ouders had ontvoerd, achtte art. 279 van het straf- wetboek toepasselijk en eischte een gevangenisstraf van 3 maanden voor beklaagde. Uitspraak over 8 dagen. In het kamp bij Laren, waar de soldaten aan beide zijden van den ingang der meeste tenten op den grond versieringen hadden aangebracht ter eere van de Koninginnen, kwamen Zondag zes socialisten, die zich daarover ergerden en er op spuwden. Zij hadden een aantal socialistische blaad- jes bij zich, welke zij wilden verspreiden, doch toen zij daarmede begonnen, werden zij door de soldaten uit het kamp den straatweg opgejaagd. Aldaar werden hun de papieren ontrukt, waarbij zij van alle kanten op klappen werden onthaald, zoodat zij in de Crailoosche bosschen moesten vluchten. De Onder voorzitterschap van den heer Lijcklema à Nyeholt, burgemeester van Rotterdam, werd de vorige week te Rotterdam de jaarlijksche verga- dering gehouden van de Provinciale Vereeniging van Burgemeesters en Secretarissen in Zuid-Holland. De heer L Kruyff Lzn., bnrgemeester van Rid- derkerk, leiddde het onderwerp in: <maatregelen of voorziening tegen de onbedwongen baldadigheden en straatschenderijen van jeugdige personen.» spreker reclameerde het recht van den rotting of karwats, zonder dat een dwaze vader of anderen recht hebben, van tegen een politieagent proces- verbaal te eischen. Ook moeten de hoofden van politie het recht hebben om jeugdige deugnieten eens 24 uren op te sluiten en in 't uiterste geval om ze, behoudens de toepassing der strafwet, als er termen zijn en onder geneeskundig toezicht, op de achterdeelen met roeden te kastijden. Onder de vigeerende wetten kan dat niet, en daarom stelde spr. voor dat eene wet worde uitgelokt, waarbij zulks mogelijk was of waarbij wijzere en doelmati- ger maatregelen werden voorgeschreven, en dat de Vereeniging in dien zin een adres bij de Regeering indiende Thans wordt de stok toch gebruikt, maar à la dérobée." De spreker had niet veel succes. Zijn denkbeeld werd als een stap achterwaarts bestreden. De voor- zitter wees op eene verordening te Leeuwarden, die o. a. bepaalt dat kinderen van de school kunnen worden verwijderd voor hetgeen zij op straat uit- voeren, een regeling die niet zonder succes werkt. De heer Kluifhoofd, van Numansdorp, deelde mede dat hij, omdat de kinderen niet genoeg op de hoogte zijn van de straffen, die bedreigd zijn tegen veel kwaads dat zij uitvoeren, de daarop betrekking hebbende strafbepalingen heeft doen drukken en die op de scholen heeft doon aanbieden; hij stelt zich daarvan gunstige resultaten voor. Het gevolg der ongunstige ontvangst van het voorstel des heeren Kruyff was, dat deze er geen stemming over verlangde. 't Punt was daarmede afgeloopen. Door den heer C. L. J. Bos, burgemeester van Zegwaard, werd hierna de stelling verdedigd, dat uitbreiding van het politiewezen in de plattelands- gemeenten noodzakelijk is. De kosten van uitbrei- ding van politietoezicht behoorden door den Staat te worden gedrageu, omdat het hier het algemeen belang geldt. Na debat, waaraan o. a. de heer de Bruïne, van Zwijndrecht, deelnam, werden de stel- lingen van den heer Bos met algemeene stemmen aangenomen. Het bestuur deed desgevraagd toezegging, dat het, zoodra de Regeering eene gewijzigde gemeente- wet bij de Staten-Generaal zal hebben ingediend, de vereeniging desnoods in buitengewone vergade- ring zal bijeenroepen, teneinde hare zienswijze aan de Regeering bekend te maken. Voor de rechtbank te Amsterdam stond gisteren terecht Pauline J. M. Mirani, eene nog jonge vronw, die op den 19en Juni jl. het vierjarig dochtertje - De Vereeniging tot hevordering van Fabrieks- van den heer Barneveld te Watergraafsmeer, dat een en Handwerksnijverheid houdt hare 42e algemeene oogenblik buiten toezicht voor de deur speelde, had medegenomen en blijkbaar niet met de beste bedoe-vergadering te Enschedé, onder leiding van den lingen. Wel verklaart bekl, niets kwaads in den voorzitter jhr. A. P. van Karnebeek. Deze hield de zin te hebben gehad, dat zij het meisje bij zich had openingsrede. Tot leden van het hoofdbestuur wer- I
