DE TELEGRAAF 15 DECEMBER 1897.
tusschendeks, stoppers voor de ankerkettingen enz. enz.
Het daarop volgende tusschendek bevat achter het schot voor de machinekamer een verblijf voor machinisten met ventilator, en wordt deze ruimte tot achteraan geheel ingenomen door de torpedokamer en torpedowerkplaats. In het voorste gedeelte bevinden zich de sluizen en lanceermiddelen voor de zijtorpedo’s en de boegtorpedo, terwijl de richtmiddelen in den torpedorichttoren zijn aangebracht.
Verder naar achteren vindt men tegen boord hutten voor machinisten, nog een hut voor adelborsten, een hut voor administratie, bergplaats voor provisie, kommandant en officieren, en daartusschen in het midden de torpedowerkplaats, waar verschillende werktuigen zijn aangebracht voor reparatiën, alles geventileerd. Op zijde van den koker van de machinekamer vindt men kolenberging, welke ruimte voor kolen in de zijden wordt voortgezet tot ver naar voren.
Ter zijde van de schoorsteenkappen vindt men waschplaatsen voor de stokers, midscheeps bergplaatsen voor den timmerman, voor zeilen en tenten, en komt men daarna weder in het volksverblijf, waar men langs boord plaats vindt voor bakskisten en rolzakken; verder naar voren provoosten, bergplaats voor den stuurman, luiken boven de kettingbakken, bergplaats voor schippersbehoeften, bottelarij, nog eens provoosten en eene ruimte bestemd voor den torpedodienst.
Onder het tusschendek vindt men het ruim, waar wij van achteraan beginnende vinden een bergplaats voor torpedo-behoeften en schietkatoen, bergplaats voor de patronen van de kannonnen 12 cM., 2 tunnels, en tegenboord 2 bergplaatsen[.] Dan de machinekamer, met de machines, het ketelruim, bergplaats voor kolen, weder een ketelruim en daar vóór weer een bergplaats voor kolen. Verder naar voren 2 bergplaatsen voor geschutpatronen, konstabels-behoeften en andere munitiebergplaatsen, een waterbergplaats, de kettingbakken, berging voor natte victualie, jenever en azijn en heel vooraan ruimte voor volksspijs.
De inwendige beschieting is van staalplaat.
Het belangrijke gedeelte van de werktuigen en ketels neemt een gewicht in van 595 ton, en is vooral daarom zoo belangrijk, dat op deze schepen voor het eerst, althans in Holland, gebruik is gemaakt van waterpijpketels, namelijk voor groote schepen. Wel waren daarmede voorzien torpedobooten en kleinere vaartuigen, maar niet de grootste kruisers.
Op dit schip zijn 2 gewone vlampijpketels en 8 waterpijpketels van den bekenden fabrikant Yarow. De vlampijpketels zijn cylindrisch met geribte koperen vlampijpen en dienen om bij kleine vaart te gebruiken, terwijl de waterpijpketels hunne kracht moeten ontwikkelen voor groote snelheid en zeker in tijd van gevecht.
De waterpijpketels, die 2000 vt. oppervlak hebben en die ieder gamakkelijk 1000 Indicateur P.K. kunnen leveren, besparen veel ruimte en gewicht, terwijl zij hooger druk stoken.
Terwijl het gewicht per te ontwikkelen P. K. voor de cyl. ketels 50 Kg. is, is dit voor den Yarowketel 12 dus minder dan ¼.
Ook bebben zij minder hoogte, (een Meter minder dan de cylinder) hetgeen voordeel geeft, om het beschermende pantserdek zoo weinig mogelijk boven de waterlijn te doen uitsteken.
Zij stoken 200 lbs. druk, hoewel zij geperst zijn op 350 lbs. De beide werktuigen zijn door een langscheepsch schot gescheiden. De machines zijn van het triple compound systeem, en hebben beide een koperen condensor, inwendig vertind met een verkoelend opp. van 560 M² per condensor. Voor elken condensor is eene centrifugaal circulatiepomp, van geschutmetaal met eene capaciteit van 1000 ton per uur met 300 omwentelingen en 8,2 atmosfeer. Elke waterpijpketel krijgt eene afzonderlijke donkey pomp.
In iedere machinekamer bevindt zich eene voedingtank, onderling en met den warmwaterbak verbonden. Ook in den dubbelen bodem zijn reserve voedingtanks van ± 50 ton inhoud.
De schroeven hebben 4 bladen en zijn van brons met gelijkmatigen spoed van 4.85 M. De middellijn is 4.25 Meter.
Gedurende 4 achtereenvolgende uren zal een vermogen van 9250 Indic. P.K. moeten ontwikkeld worden en de luchtdruk een waterkolom van 5 cM. niet te boven gaan.
De commandotoren is van nikkelstaal, dik 1 dM. en is gedekt door een verstelbare kap, waarin een vierkante opening vaa 0,5 bij 0.5 M. die door schuiven kan gesloten worden. De 2 ijzeren masten hebben geschutmarsen; zij loopen door tot het tusschendek, zijn van 80 cM. middellijn en bebben eene plaatdikte van 64 K.G. Voor de beschietingen wordt veel gebruikt gegalvaniseerd stalen golfplaat van 14 K.G. en de lambrizeeringen en deuren zijn vervaardigd van gegalvaniseerd geperst staalplaat, met kurkverf beschilderd.
De bergplaatsen voor patronen en munitie zijn waterdicht geklonken evenals het torpedo-magazijn, waarvoor men een waterdicht compartiment onder het pantserdek heeft ingericht. Voor het geschut heeft men 4 maastickokers van plaatstaal, die loopen van de portalen der bergplaatsen tot het opperdek.
Het vervoer der patronen geschiedt ook in het tusschendek langs den onderkant der kuildekbalken, waarvoor eene transportbaan is gemaakt met travellers.
Ook voor het torpedovervoer achter en vooruit tusschendeks zijn transportbanen met draaischijven aanwezig.
De Holland heeft 2 stoomsloepen, 1 barkas, 3 gewone sloepen, 2 kleinere en 2 vletten.
De ventilatie geschiedt door koperen lantaarns, patrijspoorten en machinaal gedreven waaiers.
Verder wordt het schip geheel electrisch verlicht, en heeft aan dek zoeklicht van 80 volts spanning met eene stroomsterkte van lOO ampères.
De aanvoer van munitie geschiedt hydraulisch, terwijl de torpedo-richtmiddelen voor de boegbuistorpedo in den kommando-toren, die voor de lanceer-inrichtingen in de breede zijden en achteruit, in den torpedo-richttoren zijn opgesteld. De commandant kan in zijn toren de boegtorpedo zelf richten en door drukking op een knopje lanceeren.
Vele aparte werktuigen vindt men op dit schip, als: de ventilatie- en verwarmingstoestellen, de stoom-luchtperspomp voor den torpedodienst, de stoom-ankerspil van Harfield, het stoom-stuurtoestel, dat geplaatst is in de stuurkamer onder bet pantserdek en van uit den commandotoren gestuurd kan worden; de stoomwaterperspomp voor de artillerie en de stoomwerktuigen voor het electrische boog- en gloeilich met 2 dynamo’s, gevende met 250 omwentelingen een stroom van 80 volts en 400 ampères.
In den commandotoren zijn verschillende telegraphen aangebracht, alle verbonden met stuurtoestel, machinekamer, geschut, torpedo’s en andere zaken.
Met recht mag van de Holland gelegd worden dat wij met dit schip bezitten een oorlogsschip dat onder de beste genoemd kan worden van den tegenwoordlgen tijd, en wij zien met verlangen de uitkomsten tegemoet van de proeven, die binnen korten tijd zullen plaats vinden.
Uit den Bosschen gemeenteraad.
In de gisteren gehouden zitting wijdde de voorzitter een zeer waardeerend woord aan de nagedachtenis van het overleden raadslid Leon. J. N. Spiering, die gedurende 23 jaar de gemeentebelangen met zijn scherp verstand getrouw en nauwgezet heeft behartigd.
Onder meer was ingekomen het verslag der raadscommissie in zake de rekeningen enz. der Godshuizen, ten aanzien van een gewijzigde administratie voor de bank van leening. De commissie betreurt, dat wegens verschil van inzicht geen overeenstemming is verkregen met het college van regenten, dat niet bereid is, ten deze de taak op zich te nemen, waarom de commissie thans de zaak in deze vergadering brengt.
De voorzitter stelt voor, de zaak in handen te stellen van B[.] en W., waartoe na eenige discussie besloten wordt.
Benoemd werden onder meer tot leden in het bestuur der muziekschool de heeren H. de Wijk en A. W. J. van Lanschot; tot voorzitter en leden der commissie van administratie van het muziekkorps der dienstdoende schutterij de leden J. W. R. van Gulick, A. J. A. van Lanchot, F. C. Ummels en G. van Gerve; tot leden der raadscommissie tot herziening ter strafverordeningen de leden jhr. mr. L. van Meeuwen, A. J. A. van Lanschot, mr. J. A. Loeff en jhr. mr. A. van Sasse van IJsselt; tot leden der commissie voor het marktwezen de leden A. B. v. d. Steen, L. J. C. Bogaerts, Th. Nederveen en M. van den Bergh.
Uit den gemeenteraad van Tilburg.
Men schrijft ons:
In de Dinsdag te Tilburg gehouden raadszitting is o. a. besloten de posten „kosten van geneesmiddelen ƒ2000“ en „verpleging van zieken en gewonden in het gasthuis en van ooglijders in het gesticht „Utrecht“ ƒ21500“ te laten vervallen en den post „subsidie aan het armbestuur“ met ƒ23500 te verhoogen.
Dit besluit is genomen, doordat Gedeputeerde Staten van oordeel waren, dat de gemeente zich van rechtstreeksche armenverzorging behoort te onthouden, vermits te Tilburg een burgerlijk armbestuur bestaat.
De voorzitter, de heer Jansen, merkte hierbij op, dat voorheen in dier voege gehandeld werd doch dat toen hetzelfde college dergelijke handelwijze afkeurde.
Verder besloot men eene commissie van onderzoek te benoemen in zake het adres van de firma Steven & Co., steenfabrikanten alhier, welke vergunning verzocht voor het aanleggen van een tramlijn over een gedeelte der Euschotsche baan. Tot leden dier commissie werden gekozen de heeren Blomjois, Van Walsberge en Bronsgeest. Deze commissie zal later haar besluit mededeelen.
Ook besloot men het aanbod van de Provinciale Staten, waarbij onder zekere voorwaarden eene bijdrage uit de Provinciale kas wordt verleend van 40 ten honderd in de kosten van aanleg en eenjarig onderhoud van een keiweg van Goirle naar Tilburg, evenals de gemeente Goirle te aanvaarden.
De heer Pollet bracht verder, namens de heeren Jansen en Pollet, verslag uit van het gevoerde onderhoud met den minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, in zake Tilburgs verbinding met de Zuid-Willemsvaart en meende, dat het resultaat van deze audientie voor de toekomst bevredigend kan genoemd worden.
GEMENGD NIEUWS.
De werkstaking te Almelo.
Uit Almelo wordt van den 14en dezer aan de Zw. Ct. geschreven:
Gisteravond werd alhier weder een groote volksvergadering gehouden in zake Hedeman. Des middags te voren was een gedeelie van de wevers en vaste arbeiders, die op die fabriek werkten, vergaderd.
Aan de ongeveer 350 werklieden waren er 131 aanwezig geweest, waarvan 56 stemden voor het voorstel om den eisch van den fabrikant ten opzichte der uitsluiting van enkele arbeiders aan te nemen, doch daaraan verbindende loonsverhooging voor de vaste arbeiders en behoud der vroegere arbeiders-commissie. 75 werklieden vonden dit nog niet stellig genoeg en waren voor het voorstel om alle arbeiders weer aan ’t werk te doen deelnemen en de commissie te doen aanblijven.
Tot recht begrip diene, dat de heer Hedeman verlangt: uitsluiting van 3 werklieden, geen arbeiderscommissie en geen voorstel tot loonsverhooging.
Ten gevolge van bovenstaande stemming staat de kwestie oog even onoplosbaar als voorheen. Elk der beide partijen wil baas zijn.
De avondvergadering van alle fabrieksarbeiders uit Almelo werd bijgewoond door ongeveer 1000 personen.
De voorzitter Boerrigter, een afgevaardigde uit Hengelo, de heer Doesburg en nog een paar sprekers hebben de vergadering ingelicht omtrent den loop der zaken, hebben gewezen op den onvoldoenden steun dien men aan de werkeloozen schonk, op de kans die men had dat de fabrikant na een werkstaking van 17 weken en een offer van ƒ 16,000, zich zou moeten gewonnen geven, op de mogelijkheid om buitenslands hulp te verkrijgen op het vreemde verschijnsel dat men in geheel Twente met zijn duizenden fabrieksarbeiders niet het volk van één kleine weverij onderhouden kan, op het belang voor de toekomst dat de fabrikant niet baas bleef enz. enz.
Ten slotte werd aangenomen de navolgende motie: „De groote openbare vergadering, gehouden in het café „Ossenkappel“ op Maandag 13 Dec., gehoord het rapport der commissie belast met de onderhandelingen met den heer Hedeman, verklaart de zaak der arbeiders gerechtvaardigd, roept bij deze alle goedgezinden op hun steun te vergrooten en verzoekt tevens allen arbeidersorganisaties, welke tot nog toe niet gesteund hebben, steun aan deze rechtvaardige zaak te verleenen en raadt den stakenden en uitgestotenen aan, hun strijd voort te zetten.
Brand te Odoorn.
Naar de oorzaak van den brand die op den avond van 26 Nov. ll. te Odoorn (Dr.) woedde, is door de justitie een ijverig onderzoek ingesteld. Bij dat onderzoek is aan het licht gekomen, dat de eigenaar van het huis, waarin de brand ontstond, even vóór het uitbreken van het vuur eenigen tijd alléén met een brandende lantaarn in de schuur is geweest, en dat hij, met zijn huisgenooten aan het avondmaal zittende, zeer onverschillig was, toen een zijner dienstboden alarm in de schuur hoorde en tot een onderzoek naar dat alarm aanspoorde.
Verder zijn hooge verzekeringssommen zeer in zijn nadeel, terwijl zijn gewas niet langen tijd vóór dien brand voor een aanzienlijk bedrag herverzekerd was. Omtrent da wijze, waarop de brand zou kunnen zijn ontstaan, weigert hij steeds eenige verklaring te doen, en daar het tevens zeker is dat zijn zaken in achteruitgaanden toestand waren, rijzen er natuurlijk vele vermoedens.
De justitie heeft echter nog geene termen gevonden om den verdachte te arresteeren. De brandwaarborgmaatschappijen, waarbij de goederen van bedoelden eigenaar verzekerd waren, hebben echter, in afwachting van wat door de justitie aan het licht zal worden gebracht, nog geen schikking gemaakt omtrent de waarde van wat niet verbrand is, hetgeen door de maatschappijen, waarbij de andere verbrande goederen verzekerd waren, wel gedaan is.
Valsch geld.
Aan den directeur van de Bank van Leening te Breda is een valsche rijksdaalder in betaling gegeven. Het is een goed nagemaakt stuk, doch bevat geen greintje zilver. Alleen de mindere zwaarte en het min duidelijke randschrift zijn zekere kenteekenen. Ook is de kleur een weinig minder helder.
Coöperatieve boterfabrieken in Drente.
In het begin van dit jaar is aan den Rijkslandbouwleeraar Elema, te Hoogeveen, door het Genootschap van Landbouw, in Drente, opgedragen een onderzoek in te stellen naar de werking der coöperatieve boterfabrieken in de provincie Drente. Doel van dit onderzoek is eventueele gebreken aan te wijzen en zoo mogelijk meer gelijkmatigheid aan te brengen, alsmede den verkoop der boter te bevorderen door samenwerking der verschillende inrichtingen.
De heer Elema heeft met verlof van den betrokken minister een 30-tal fabrieken bezocht en hoopt in het volgende jaar de rest, ook ongeveer 30, te bezoeken. Van de resultaten kan èn daar het onderzoek nog niet afgeloopen is èn daar de bijzonderheden niet gepubliceerd worden, voorloopig niets meegedeeld worden.
Zeldzaam.
Als eene bijzonderheid kan gemeld worden dat een zevenjarig blind geboren zoontje van den arbeider J. v.d. Steeg, te Barneveld, bijna geheel door eigen oefening in drie maanden tijds het zoogenaamde Braille-schrift tamelijk goed heeft leeren lezen.
Jacht.
Bij een drijfjacht te Oosterbeek door de heeren Van Embden op gisteren werden door 20 jagers 115 stuks wild geschoten.
Bij een drijfjacht op Lichtenbeek werden door 10 jagers 150 stuks wild buit gemaakt.
Een gift van de Koningin-Regentes.
Schipper H. Nootenboom, te Dordrecht, werd gisteren verblijd met de som van ƒ 150, hem door H.M. Koningin-Regentes toegezonden.
Het vaartuig van dezen schipper was den 27en October te Goedereede lek gesprongen.
Bij onderzoek op de werf van C. v. d. Velde, te Zwijndrecht, bleek het dat een tamelijk groote som voor de reparatie noodig was. Ingezetenen van Dordrecht en Zwijndrecht brachten een bedrag bijeen, hetgeen, vermeerderd met de vorstelijke gift, voldoende is om de noodige herstellingen te laten doen.
Werkverschaffing in Schoterland.
De commissie uit den Raad der gemeente Scholerland, belast met het onderzoek der gemeentebegrooting voor 1898, heeft goedgevonden daarop een post aan te brengen voor werkverschaffing, groot ƒ 2500.
Verontreiniging van stadsgrachten.
Te Leeuwarden hebben eenige ingezetenen zoomede de Vereeniging ter bevordering van Volksgezondheid aan den Raad een adres ingediend, waarin wordt gewezen op de verontreiniging der publieke wateren in en om de gemeente, en de bedorven atmosfeer die daarvan het gevolg is.
Het is, volgens het oordeel van adressante, boven twijfel verheven, dat de stank, dien de stadsgrachten des zomers verspreiden, voornamelijk veroorzaakt wordt door het afvalwater dat de ten zuiden van de stad gelegen strookartonfabriek onafgebroken in de Potmarge loost.
Aangezien voor den aanleg van het Tijnjekanaal de Potmarge als vaarwater naar Leeuwarden is vervallen, verzoeken adressanten dat in de Potmarge een dam wordt gelegd, beneden de plek waar gemelde fabriek haar afvalwater loost.
GYMNASTIEK.
Naar men ons meldt, bestaat het voornemen bij de Gymnastiekvereeniging „Achilles“ te Enschedé tot het aanvragen bij het bestuur van het Middengewest van het Ned. Gymnastiekverbond om eene groote gewestelijke uitvoering in Mei 1898 te houden.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Wielernieuws.
De bekende kampioen R. Protin heeft een statistiek opgemaakt van zijn overwinningen sinds 1895, het jaar waarop hij tot het professionalisme overging.
In 1895 won hij 37.400 francs. In ’96, ofschoon door verschillende ongelukken gedwarsboomd, wist hij nog 26.000 francs aan prijzen en tegemoetkomingen van rijwielfabrieken, etc. te maken en ten slotte verdiende hij dit jaar 51.000 francs, waarvoor hij 100 maal aan den start is verschenen, in 65 series geplaatst is geweest en in 35 finales prijzen heeft gewonnen.
De machtige Deutsche Radfahrer Bund zal op 4 Augustus van het volgende jaar te Dortmund zijn jaarlijksch congres houden, dat vier dagen zal duren.
Een treurige geschiedenis is het te vernemen, wat de ongelukkige Rlvièrre heeft verdiend, in den zesdaagschen wedstrijd te New-York, met zijn vijf dagen en zes nachten rond trappen op de baan van 187 meter? Twee honderd vijftig gulsen. Hij reed 2,809,314 meter; dat is ruim 112 meter voor 1 cent, dus nog geen 9 cent per kilometer. En daarvoor heeft hij (wij willen hopen tijdelijk) zijn krankzinnigheid gekocht.
Henri Miller de eerst aangekomene in den zesdaagschen wedstrijd te New-York, is 22 jaar oud en van Hollandschen afkomst. Hij woont te Chicago en heeft vroeger nooit iets bijzonders als rijder gepresteerd.
De volgende prijzen in geld werden behaald: Miller ƒ 3250 plus ƒ 500, daar hij het record van Hale geslagen heeft; verder ontvingen Rice ƒ 2000, Schinnerer ƒ 1250, Hale ƒ 875, Waller ƒ 750, Pierce ƒ 500, Golden ƒ 375, Cannon ƒ 312.50, Entermann ƒ 250, Rivièrre ƒ 250.
Roeien.
Naar aanleiding van onze nieuwe R.-V. „Minerva“ vraagt de Wassersport aan hare lezers, of het niet mogelijk zou zijn, in Duitschland op dezelfde wijze een élite-ploeg te vormen, om daarmede buitenlandsche wedstrijden te bezoeken. Het club-patriotisme, aldus onderstelt het, zal toch zeker nergens boven het nationaal-patriotisme gaan.
De redactie van L’Aviron wil een verzamelwerk aanleggen over de voornaamste Fransche en buitenlandsche boothuizen. De geschiedenis van elk boothuis en een kort woord aangaande de Vereeniging zullen vergezeld gaan van plannen en photographieën. Zij richt in haar laatste nummer een verzoek tot de Vereenigingen om medewerking.
Eenige roeivereenigingen te Berlijn, die niet tot den Deutschen Ruderverband behoorden, hebben zich vereenigd om een nieuwen bond te stichten, waarvan zij lid kunnen worden, die geen lid zijn van den Deutschen Ruderverband[.]
Ook de roeisport schijnt van de uitingen van den nationalen haat tusschen Czechen en Duitschers te moeten lijden. Te Praag toch heeft het Czechisch gepeupel het boothuis van de Duitsche R. C. „Regatta“ met inhoud en al aangestoken en vernield. De zwaar getroffen club heeft uit Duitschland vele bewijzen van sympathie ontvangen: zoo heeft de Berlijnsche R. C. „Hellas“ haar een nieuwe race-vier geschonken en de R. C. te Hannover de zaak in den Duitschen Roeibond aanhangig gemaakt, met de bedoeling, dat van Duitsche zijde worde gezorgd dat het verlies worde hersteld.
IJssport.
Te Akkrum (Fr.) zal door den heer Ruiter, schaatsenfabrikant, een stoomschaatsenfabriek worden opgericht.
Cricket.
Tusschen de Engelsche en Australische Cricketters zijn verschillende kwesties gerezen. Stoddart, de Captain der Engelschen, protesteert tegen het haastig genomen besluit der Australiërs zonder dat hij er in gekend is. Het betreft de bespeelbaarheid van een terrein, en hij noemt da handelwijze der Australiërs te zijn in strijd met het internationaal cricketreglement. Ranjitsinhji is nog ziek en zal vooreerst niet spelen, evenals Stoddart, wiens moeder, zooals wij reeds meldden, overleden is. In diens plaats zal Mac Laren als Captain optreden. Voor de volgende wedstrijden zullen de teams waarschijnlijk als volgt zijn saamgesteld:
Engeland:
A. C. Maclaren, Lancashire, capt.
N. E. Druce, Cambridge University.
J. R. Mason, Kent.
O. Mc Gahey, Essex.
Board, Gloucestershire.
Briggs, Lancashire.
Hayward, Surrey.
J. T. Hearne, Middlesex.
Hirst, Yorkshire.
Richardson, Surrey.
Storer, Derbyshire.
Wainwright, Yorkshire.
Australië:
G. H. S. Trott, Victoria, capt.
C. Mc Leod, Victoria.
H. Trumble, Victoria.
J. Darling, South Australia.
C. Hill, South Australia.
E. Jones, South Australia.
J. J. Lyons, South Australia.
S. E. Gregory, New South Wales.
F. A. Iredale, New South Wales.
J. J. Kelly, New South Wales.
T. R. Mc Kibbln, New South Wales.
Reserve: H. Donnan, New South Wales.
Paardensport.
De Société des Steeple Chases de France is voornemens om op 1 November van het volgende jaar, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de baan te Auteuil, een Steeple-chase uit te schrijven van fr. 100.000. Het zal zijn een handicap, over een afstand van 7200 meter, evenals de Liverpool Grand National, en open zijn voor paarden van alle landen en elken leeftijd. Ook de Prix Aston Blount, die op 1 November geloopen wordt, zal als jubileumsnummer van fr. 20.000 op fr. 25.000 gebracht worden en eveneens open zijn voor paarden van alle landen.
Jagen.
Het eiland Schiermonnikoog is indertijd door Graaf von Bernstorff aangekocht en deze heeft aldaar de noodige hazen en fazanten geplant, wien het daar zeer goed schijnt te bevallen en die zich zoo zeer vermeerderd hebben, dat op een kortelings gehouden drijfjacht 138 hazen en 43 fazanten geschoten werden. De hazen welke uitgezet werden, waren, evenals de fazanten, afkomstig uit Duitschland. In het jaar 1894 zette men voor het eerst 12 stuks hazen uit en in 1896 nog 4 stuks. In het voorjaar van 1895 kwamen daar de eerste fazanten, 10 hennen en 4 hanen. Thans wordt de wildstand geschat op minstens 800 hazen en 600 fazanten.
Kegelen.
Kegelclub „Ewaldi“.
Bij de Zondag j.l. plaats gehad hebbende opening van het kegelconcours in het gebouw „Concordia“, St. Luciënsteeg, te Amsterdam, werd namens de deelnemende clubs aan de feestvierende club een keurig huldeblijk aangeboden, bestaande in een zilveren lauwerkrans, waarin medaille, benevens eene prachtige oorkonde van den bekenden calligraaf, den heer Grevenstuk, vermeldende de namen van de clubs die daaraan deelgenomen hebben.
Met een kranig inleidend woord door den heer D. H. Blok van de kegelclub „de Kroon“ te Haarlem werd een en ander overhandigd, terwijl de heer Van der Bergh van de kegelclub „de Unie“ te Alkmaar nog de onderlinge broederschap onder de kegelaars kenschetste.
De president van „Ewaldi“, de heer Sperandio Mei, die de opgekomen ketelaars welkom had geheeten, dankte de beide sprekers alsook de clubs, welke deelgenomen hadden, voor hun groot blijk van sympathie, wat bij ieder lid van „Ewaldi“ in aangename en dankbare herinnering zal blijven.
De uitslag van den eersten dag van den korpswedstrijd is als volgt:
Kegelclub | Vriendschap, . . | Amsterdam | 148 | p. |
„ | Z. B. G. P. | „ | 138 | „ |
„ | Negenvriend, | „ | 130 | „ |
„ | De groote Vauschall, | Haarlem | 122 | „ |
„ | Recht naar ’t Doel, | Rotterdam | 120 | „ |
„ | Entre-Nous, | Amsterdam | 116 | „ |
„ | Houdt hem er op, | „ | 106 | „ |
„ | Onderlinge Kegelclub, | „ | 105 | „ |
„ | A. T. G. V., | „ | 104 | „ |
„ | Sphaira, | „ | 100 | „ |
„ | Dour oefening sterk, | „ | 92 | „ |
„ | Neerlandia, | „ | 86 | „ |
„ | Links in die Gasse, | „ | 82 | „ |
De inschrijving voor deze dag was door tijdige aanvrage voor ruiling niet groot, doch op elken volgenden korpsdag werpen ± 25 clubs.
STADSNIEUWS.
Verjaring van renten ten laste der Gemeente.
B. en W. herinneren den belanghebbenden, dat alle renten ten laste van de gemeentekas, in den loop van het jaar 1893 verschenen, in het jaar 1898 zullen zijn verjaard en wel op dezelfde dagen als voor de vervaldagen in daarvoor uitgereikte rentebewijzen is uitgedrukt.
Mitsdien zal er op of na gemelde datums van het jaar 1898 geene betaling van die renten meer geschieden, en zullen de coupons, voor die renten afgegeven, niet meer bij betalingen aan de Gemeentekas te doen, aangenomen worden.
Wijziging in de bepalingen omtrent het vervoer van vee.
B. en W. brengen ter openbare kennis, dat zij, met intrekking van hetgeen ten aanzien van het vervoer van vee sub 5o in hunne kennisgeving van 27 Maart 1897 (Gemeenteblad 1897, afd. 3, volgn. 18) is voorgeschreven, nader het volgende hebben bepaald:
Het is verboden:
1o enz.
5o zonder vergunning, door of namens B. en W. verleend, runderen, schapen, varkens of ganzen anders te vervoeren dan langs de volgende wegen:
in het gedeelte der Gemeente, begrensd door het Westerkanaal, de Buitensingelgracht, de Nieuwe Vaart en het IJ; langs het Oosteinde, de Sarphatistraat (tusschen het Oosteinde en het Tulpplein) en het Tulpplein of omgekeerd; langs de Zeeburgerstraat; langs de Barendtszkade, den Westerdoksdijk, de De Ruyterkade, de Handelskade, de Czaar Peterstraat, de Cruquiusstraat, den Cruquiusweg en de Veelaan of omgekeerd; van de brug bij het Haarlemmerplein langs den Haarlemmerdijk, de Korte Prinsengracht en de Westerdoksluis naar den Veesteiger of de De Ruyterkade en de Handelskade of in omgekeerde richting; van de brug bij de Zeeburgerstraat langs de Zeeburgerstraat, de Hoogte Kadijk, de Schippersgracht en de Prins Hendrikkade naar de De Ruyterkade of over het Kadijksplein, hrt Kattenburgerplein, de Groote Kattenburgerstraat en het Mariniersplein naar de Handelskade of langs beide wegen in omgekeerde richting;
voorts in het gedeelte der Gemeente, dat valt buiten de grenzen hiervoren omschreven: naar of van de Nassaukade, de Stadhouderskade of de Mauritskade steeds langs den kortsten weg en, voor zooveel noodig, langs een of meer dezer kaden en den Zeeburgerdijk.
Het vervoer per voertuig van runderen, schapen of varkens kan bovendien geschieden van en naar de De Ruyterkade en de Handelskade langs de Prins Hendrikkade, de Schippersgracht, het Kadijksplein, de Hoogte Kadijk en de Zeeburgerstraat of langs de Korte Prinsengracht en den Haarlemmerdijk of langs beide wegen in omgekeerde richting; vervoer per vaartuig van dit vee kan langs alle waterwegen geschieden. Bij vervoer van ganzen per voer- of vaartuig kunnen alle wegen worden gevolgd.
Timmerlieden en metselaars.
Gisteravond werd in het Café de „Karseboom“ door het Gild der timmerlieden en metselaars, onderafdeeling van den R. K. Gildenbond, de tweede jaarvergadering gehouden onder leiding van den voorzitter den heer J. N. Hendrix.
Door den secretaris en den penningmeester werden jaarverslagen uitgebracht, waaruit bleek dat de toestand van het Gild steeds vooruitgaande was.
Door den voorzitter werd mededeeling gedaan dat het Gild was uitgenoodigd eenige leden te willen aanwijzen, die aan de gemeentelijke commissie voor werkverschaffing inlichtingen zouden kunnen verstrekken omtrent den toestand van het timmervak hier ter stede.
Tevens was door het gemeentebestuur van Amsterdam aan het bestuur van den Gildenbond gevraagd, van advies te willen dienen omtrent de splitsing van eventueel in deze gemeente van regeeringswege op te richten Kamers van Arbeid, aan welke uitnoodiging het bestuur had voldaan.
Als bestuursleden werden herkozen de heeren J. N. Hendrix en J. G. J. Hol Jzn.
Als hoofdpunt der agenda werden behandeld de programma’s van eischen voor de af te nemen examens voor gezel en meester in de vakken van timmeren en meubelmaken, welke programma’s waren ontworpen door het hoofdcomité tot veredeling van het ambacht door proeven van bekwaamheid. Daar dit punt te uitgebreid was om in deze vergadering afdoende te worden behandeld, bepaalde de vergadering zich tot het houden van algemeene beschouwingen over deze programma’s van eischen, en werd besloten in de eerstvolgende vergadering de verschillende onderdeelen der programma’s nader te behandelen.
Aangezien de vergadering van oordeel was, dat ook voor het metselvak de gelegenheid tot aflegging van proeven van bekwaamheid hoogst gewenscht was, besloot de vergadering aan eene commissie, bestaande uit de heeren Höfte & Perquin op te dragen, tegen de volgende vergadering een concept voor het program van eischen voor het metselvak te ontwerpen.
Op den eersten Kerstdag wordt door de Soc. Dem. Arbeiderspartij eene openbare vergadering gehouden in het Paleis voor Volksvlijt, waarin als sprekers zullen optreden mr. P. J. Troelstra, lid der Tweede Kamer, en H. Polak, voorzitter van den Diamantbewerkersbond.
In overleg met het plaatselijk Comité der Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid zal mej. Elise A. Haighton Zondag 19 December om 2 uur precies in het gebouw d’Eenheid aan het ’s Gravenhekje andermaal doen zien, hoezeer het tentoonstellingsplan in het belang is van alle vrouwen, die haar hoofd en hand nuttigen arbeid doen verrichten. De toegang is kosteloos.
Na de luide bijvalsbetuigingen van den eersten keer vertrouwt het Comité, dat velen zullen gebruik maken van de gelegenheid zich een aangenamen middag te verschaffen.
„Keuchenius.“
Vrijdag 12 December a. s. zal van wege de anti-revolutionnaire propaganda-club „Keuchenius“ [e]en openbare vergadering met debat worden gehouden in het lokaal „Constantia“, Willemstraat 143, waarin als spreker zal optreden de heer D. Nauta met het onderwerp: „Onze roeping.“
„Groenen.“
De vergadering van het Amsterdamsch Studentencorps heeft het voorstel van haar senaat, om den groentijd ook in het corps af te Schaffen, met 40 tegen 30 stemmen verworpen.
Gekorven tabak.
Aan het politiebureau op de Noordermarkt bevinden zich 4 papieren zakken met gekorven tabak, vermoedelijk monsters en gevonden op den openbaren weg[.]
Den rechthebbende wordt verzocht zich aan gemeld bureau te vervoegen.
Gisteravond vierde de buurtvereeniging NN, OO, PP haar 4-jarig bestaan in den huize „Stroucken”.
De goedgevulde zaal was wel een bewijs dat man het feest waardeerde. De feestcommissie had dan ook voor een flink programma gezorgd. Tot laat in den nacht bleef men zeer gezellig bijeen en vele geïntroduceerden traden toe tot het lidmaatschap.
Heden vierde de heer Th. A. de Koster, fabrikant van verwarmingstoestellen alhier, zijn 70n verjaardag. Van de zijde zijner werklieden werd den jubilaris een aardige verrassing bereid. Hem werd namelijk een fraaie bronzen groep aangeboden, voorstellende de bekroning van den arbeid door welvaart. Een der werklieden, de heer J.J. Schaeffer, hield bij de aanbieding een keurige toespraak.
Kerst- en Nieuwjaarskaartjes.
De firma Blikman & Sartorius zond ons ter inzage een collectie kerst- en nieuwjaarskaarten, die inderdaad wel een woord van aanbeveling verdient.
Zij zijn afkomstig uit de ateliers der firma Marcus Ward & Co[.], die, in tegenstelling met andere Engelsche firma’s, hare kaartjes doet ontwerpen, graveeren en drukken in Engeland en door Engelsche kunstenaars. De heeren Blikman & Sartorius, die als detaillisten natuurlijk zeer veel monster-collecties van Kerst- en Nieuwjaarskaarten onder de oogen hebben gehad, verklaarden ons, dat zij nog nooit zulke fraaie en artistiek uitgevoerde hadden gezien.
Ook wij kunnen niet anders zeggen dan dat de verzameling uitmunt door artistieke opvatting en keurige afwerking. Bovendien zijn de prijzen zeer laag, zoodat de heeren Blikman & Sartorius zeker veel aftrek van dit artikel zullen vinden.
De heer M. van Dam, vertegenwoordiger der firma C. J. Boele, Nieuwe Heerengracnt 1, deelt ons mede, dat hij door tusschenkomst van den heer Joh. L. van der Heyden, photograaf alhier, in het bezit is gekomen van de welgeslaagde opname der begrafenis van wijlen A. C. Wertheim. Deze is in zijn winkelkast geëxposeerd en trekt zeer de aandacht. Exemplaren zijn in dat magazijn verkrijgbaar.
Politie-za[k]en.
Een man, die in beschonken toestand verkeerend op de Raamgracht met een mes in de hand liep te zwaaien, waarvoor eene onbekend gebleven vrouw de vlucht nam, werd door een viertal burgers gegrepen, die hem met behulp van 2 politie agenten naar het bureau St. Pietershal geleidden.
⁂
Door 3 politieagenten is uit de Spaarndammerstraat wegens dronkenschap in bewaring gebracht een persoon, die onwillig was iets op te geven, en die bij de arrestatie een der agenten dreigde met een knipmes te steken.
⁂
Een 17-jarig meisje, dat sedert eenige dagen de ouderlijke woning was ontloopen, is op verzoek der ouders door de politie opgespoord.
Sedert onze vorige opgave bluschte de brandweer een kleinen binnenbrand: Kinkerstraat 73.
RECHTZAKEN.
Inbrekers in het Gooi.
Heden stonden voor de rechtbank te Amsterdam terecht Gustaaf Weerling en Ludwig Schnitzler, beklaagd de daders te zijn van drie brutale inbraken in Naarden en Hilversum gepleegd, waarbij een groot aantal zilveren voorwerpen en kleederen werden buit gemaakt. De bestolenen zijn de hh. Nachmann en Jurissen bij Naarden en mevr. Moler-Bouwmeester te Hilversum wonende.
Beide beklaagden zijn als heer gekleed met pandjassen, hooge staande boorden en gekleurde dassen. Zij zijn van Duitsche afkomst, maar Weerling bracht zijn jeugd hier te lande door. In 1888 vertrok hy naar zijn vaderland om de „Conditorei“ te leeren.
In October van dit jaar keerde hij terug, en vertoefde nu hier dan daar.
Weerling ontkent te Naarden of te Hilversum geweest te zijn, maar zooals men zich herinneren zal, hebben de inbrekers te Naarden de vlucht moeten nemen met achterlating van hoed en overjas, en nu heeft die overjas Weerling vroeger toebehoord – hij is er mee uit Duitschland gekomen – en heeft bekl. bovendien het meerendeel der vermiste goederen hier ter stede in de Bank van Leening gebracht, een tasch vol zilveren lepels bij personen, alhier, te gelde gemaakt, en zijn bij zijn arrestatie sigaren, zooals ook ontvreemd zijn, op hem gevonden.
Bekl. zegt de overjas verkocht te hebben aan zekeren Peter Klein, hier ergens in de buurt van Rapenburg wonende, van wien hij ook de zilveren voorwerpen ontving om te beleenen of te verkoopen. Hij zou dus slechts tusschenpersoon zijn geweest.
Schnitzler is al even onschuldig. Hij heeft een paar jaren geleden met Weerling kennis gemaakt; hij moest in Duitschland gevangenisstraf ondergaan en omdat het hem daarna moeilijk viel werk te vinden – hij is schoenmaker – is hij met W. naar Holland gekomen. Zij zijn rechtuit naar Amsterdam gegaan en hebben gelogeerd bij zekeren Bondam. Eén nacht vertoefden zij daar niet. Schnitzler beweerde dat zij toen een uitstapje naar Rotterdam maakten.
Toen de politie hen in hun logement in hechtenis nam, moeten beide vrienden gevonden zijn met een aantal zilveren voorwerpen vóór zich op tafel.
Schnitzler ontkent dit. Hij was boven.
Vonnis.
De werklieden Keyzer en Staffhorst, die terecht hebben gestaan beklaagd van diefstal van lood van een gebouw behoorende bij de fabriek van stoomwerktuigen in spoorwegmaterieel, zijn door de rechtbank te Amsterdam veroordeeld tot een gevangenisstraf van een jaar en zes maanden.
Voor de arrondissements-rechtbank te ’s-Gravenhage werd gisteren een zaak bepleit, waarbij het gold de opvordering van den eigendom van een bouwmanswoning en landerijen.
De eigendom hiervan werd beweerd op grond dat deze was toebedeeld bij eene acte van scheiding en deeling, welke op 6 September j.l. ten overstaan van notaris Spruyt te Alphen zou hebben plaats gehad, terwijl daarbij enkele belanghebbenden waren vertegenwoordigd door bij rechterlijk vonnis benoemde onzijdige personen, ter vervanging van hen die weigerachtig zouden zijn om bij de scheiding mede te werken.
Hoewel nu de scheiding tot stand was gekomen, zoo weigerden de tegenwoordige houders van de landhoeve deze af te geven en door de gerechtigden in bezit te doen nemen, vandaar het ontstaan der procedure.
De gedaagden toch beriepen zich op het feit dat reeds bij eene vroegere acte van scheiding, namelijk reeds den 1en September jl. gepasseerd, de boedel was verdeeld. Nu had zich het geval voorgedaan dat bij die eerste scheiding partijen vergeten hadden deze te doen passeeren in tegenwoordigheid van den kantonrechter.
Ten einde dit verzuim nu te verhelpen beteekende men aan de gedaagden, die bij de eerste scheuing weigerachtig waren geweest en dus vertegenwoordigd werden door de onzijdige personen, een exploit dat wegens nietigheid der bereids op 1 Sept. gepasseerde acte, deze thans den 6n Sept. d. a. v. zou worden gescheiden en verdeeld en hetgeen dan ook inderdaad, thans in tegenwoordigheid van den kantonrechter, plaats had.
Mr. Sipkes, voor de eischers optredende, was van meening dat wegens het gebrek in den vorm der eerste scheidingsacte, deze nu overeenkomstig art. 1117 B. W. absoluut nietig was, en dat volstrekt niet noodig was, gelijk partij beweerde, dat eerst de rechter de nietigverklaring moest uitspreken.
Men kon dus veilig tot de nieuwe scheiding overgaan, want ondanks de plaats gehad hebbende scheiding en deeling, die echter nietig was, was de boedel dus rechtens onverdeeld gebleven.
Mr. Gordon, voor de gedaagden optredende, ontkende de ontvankelijkheid der actie, omdat deze gebaseerd waa op de boedelscheiding van den 6en September en deze scheiding niet als rechtsgeldig kon worden aangemerkt, op grond o. a. dat dan eerst de vorige scheiding door den rechter had moeten worden nietig verklaard.
Daarenboven had me dan ook het afschrift der nietige scheiding moeten beteekenen en ook waren de door de rechtbank benoemde onzijdige personen niet bevoegd ook bij de latere scheiding op te treden.
De rechtbank zal den 11en Januari uitspraak doen.
De rechtbank te Roermond.
Voor de rechtbank te Roermond werden Dinsdag de volgende zaken behandeld:
1o. van F. Broz, oud 19 jaren, zonder beroep en K. Grather, zonder beroep, beiden zonder bekende woonplaats, thans gedetineerd te Roermond, beklaagd van diefstal ten nadeele van W. van Berlo te Someren.
Het O. M. eischte respectievelijk eene gevangenisstraf van 2 jaar en 18 maanden.
2o. Van J. van Lieshout, oud 18 jaar, en A. van Aerle, oud 18 jaar, beiden zonder beroep te Helmond, beklaagd van diefstal ten nadeele van J. Thijs en Van den Boogaard te Helmond.
Het O. M. eischte voor ieder eene gevangenisstraf van 3 maanden.
Voorts werd W. E. J. Stox, gewezen burgemeester der gemeente Kessel, verdacht van valschheid in geschrifte, veroordeeld tot eene gevangenisstraf van 1 maand.
KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN.
Kunst- en Letternieuws.
Mejuffrouw Caroline van der Linden, zangeres, en de heeren J. Ruinen, violist, Johan Schoonderbeek, violoncellist en Jan Sickesz, pianist, die allen hunne studiën aan het Conservatorium alhier hebben voltooid, zullen op Maandag 20 December een concert geven in „Odéon“, te Amsterdam.
Toegangsbewijzen zijn te verkrijgen bij „De Nieuwe Muziekhandel“ Leidschestraat no. 46.
Bij de „Algemeene Muziekhandel“, Spui 2, en „de Nieuwe Muziekhandel“, Leidschestraat, zijn geëxposeerd verschillende portretten van mevr. Madier de Montjau als Cleopatra en van mevr. A. Tijssen-Bremerkamp als Charmion.
Men bericht ons, dat de heer Janier uit Weimar door plotselinge ongesteldheid verhinderd is de baspartij in „Israel in Aegypte“ te vervullen bij de uitvoering van „Toonkunst“ op den 18en a. s. De heer Joh. Messchaert zal zich thans met die taak belasten.
Nederlandsche Opera.
Directie C. van der Linden.
Het succes der opera Cleopatra van den Deenschen componist Enna gaat steeds crescendo. Gisteravond had voor een nagenoeg uitverkochten schouwburg de 7e opvoering plaats. Aan de dames Madier de Montjau (Cleopatra) en Tijssen-Bremerkamp (Charmion) werden fraaie bloemkorven vereerd.
A. s. Vrijdag 8e opvoering. Zondag op algemeen verlangen „Mignon.“
„Haar bundeltje vindt een plaats in de huizen der rijken zoowel als in dat van den eenvoudigen werkman“, zegt Sofia Bisi Albini in de voorrede van „Noodlot“.
Ik geloof dat deze bewering waarheid zou geworden zijn indien Ada Negri schilderes was geweest in stede van schrijfster. Dan had haar schilderij als oleographie veelvuldig bij de rijken een plaatsje gevonden op het meidenkamertje en bij den arme boven de linnenkast naast een primitieve driekleurendruk van de Vesuvius in werking, medegebracht door een neef die bootsman is bij de K. N. M., half onzichtbaar door het keurig nagemaakte model van een schoener onder een glazen stolpje.
Deze verzen zijn als Italiaansche oleographieën; juffrouw Juta, zelve schrijfster van een bundeltje verzen, waarin één acceptabel sonnet voorkomt, dat waarin zij haar eigen onmacht bekent, doet een volkomen overbodig werk met het publiceeren van de vertalingen van Ada Negri’s verzen. Het is waar, dat het alleraandoenlijkst is te vernemen, dat de jonge Italiaansche zooveel van haar mama houdt, veel couranten leest, 80 kindertjes het a, b, c leert, het nogal slecht stellen kan wat haar zakduitjes betreft – maar zoo zijn er zoovelen, vlak in de buurt. De juffrouwen, die de telephoon in Amsterdam bedienen b.v., verdienen eveneens maar heel weinig en toch maken zij geen slechte verzen. En vooral nu wij vernemen dat de dichteres-onderwijzeres zoo’n goed huwelijk heeft gedaan met een fabrikant in macaroni en stroohoeden te Milaan, een prachtige partij, – nu dus Ada Negri’s grootste smart, de armoede en de eenzaamheid, weggenomen is, waarom nu niet den abonnés van de Corriere della Sera en de Illustrazione Populare gelaten wat huns abonné’s recht is?
Want wij in Holland, die Hélène Swarth, Mevr. Roland Holst–Van der Schalk en Lucie Broedelet kennen, wij vragen iets anders van een moderne dichteres dan dit weeë gerijmel met nu den dan „een lief vers“ er tusschen.
Wetenschapen.
Voordracht van mevr. E. van Calcar.
In aansluiting aan hare lezing over het geestelijk zien, behandelde mevr. Elise van Calcar Zondag l.l., in een voordracht in het „Keizershof“ te ’s-Gravenhage, het geestelijk hooren. Wij ontvingen hiervan onderstaand verslag:
Om de voorbeelden daarvan uit eene ook voor het grootere publiek toegankelijke bron te putten, wees spreekster op het veelvuldig voorkomen van hoorend mediumschap in den Bijbel. Reeds in het Paradijsverhaal komt de voorstelling er van duidelijk uit, maar ook aan de gevallen menschheid onttrekt de Godheid niet de gave om de stem van bovenaardsche wezens te vernemen.