DOMINEE, PASTOOR OF RABBI?
Populaire kritiek.
HOOFDSTUK I.
We strijden tegen den godsdienst voornamelijk om twee redenen:
1o Omdat de goddienerij elken vasten grond van waarheid mist en derhalve een gruwel is in de oogen van den waarheidsvriend, en
2o Omdat de verschillende godsdiensten, en de Christelijke niet het minste, steeds een zeer groot gedeelte van het menschdom ongelukkig hebben gemaakt.
’t Is noodig, om deze beide stellingen goed in ’t oog te houden en te begrijpen. Slechts indien zij beide waar zijn, zal elk weldenkend mensch met ons mede moeten strijden.
Behelst namelijk alleen de eerste stelling waarheid, dan zullen velen geneigd zijn te zeggen: nu ja, ’t is zoo, de verschillende godsdiensten berusten alle op leugen, doch zij maken vele menschen gelukkig en tevreden en geven aan vele ongelukkigen troost. En daarom wil ik tegen den leugen niet strijden.
Is daarentegen alleen de tweede stelling juist, dan zoude elke waarheidsvriend verplicht zijn om te zeggen: ’t is helaas waar, de godsdienst maakt ons hier op aarde ongelukkig en zij zal dat wel blijven doen. Van veel onschuldig genoegen berooft zij ons, zware en vele plichten legt zij ons op, en goed beschouwd, verbittert zij ons het geheele leven, van de wieg tot het graf. Maar God eischt nu eenmaal al die narigheid van ons, en doen wij er niet aan mee, dan lijden we na den dood er driedubbel voor. En daarom, in godsnaam maar naar de kerk.
Zóó is het immers?
Zal derhalve dit boekje beantwoorden aan het doel, dat wij ons voorstellen, dan moeten de beide genoemde stellingen bewezen worden. We zullen trachten met feiten en argumenten die bewijzen te leveren. De taak van den lezer is het, deze argumenten aan zijn eigen gezond verstand te toetsen en ze dan aan te nemen of te verwerpen, naarmate zij juist of onjuist worden bevonden. De zaak,
