160
inhammen aan de Brouwerstraat. Als nu de visch op den gewonen tijd uitbleef en de bevolking alzoo in haar bestaan werd bedreigd, moest er een groot feest worden gegeven om de geesten te bezweren en hen at' te vragen, wat er gedaan moest worden om de visschen te doen komen.
Beo eerste orakel werd gehouden te Boekit-Batoe, aan den Sumatra-wal. en diende om aan te geven, hoe het volksfeest gevierd diende te worden, hoeveel buffels en geiten daarvoor moesten worden geslacht, welke formaliteiten daarbij in acht moesten worden genomen enz. liet kon dagen, ja maanden duren, eer de in geestverrukking verkeerende vrouw het sein gaf om op te breken voor liet tweede, grootere orakel te Bengkalis; in een staatsie-vaartuig werd de djindjang-radja overgebracht, door alle feestvierenden gevolgd. Ook daar nam zij in de feestloods plaats en volgde eene'séance. De zestien geesten werden één voor één geraadpleegd en de middelen, om de visschen te doen verschijnen, werden opgenoemd.
De sjamanen hebben steeds één of meer helpsters, die de geestentaai in verstaanbare taal overbrengen en het medium tijdens hare extase bedienen en haar in den gewenschten toestand brengen en houden.
Spiritisme.
De geestenvereering zal nog vele geslachten lang eene groote plaats innemen in het gedachten- en gevoelsleven der bevolking, ondanks Islam en Christendom. Er is geen denken aan om ook maar een oppervlakkig overzicht te geven van de tallooze geesten en;m de wijze, waarop zij vereerd worden of waarop men zich aan hunne booze invloeden tracht te onttrekken.
De Bataks onderscheiden „tondi" of „tendi", het levensbeginsel, de levenskracht, en „bēgoe", de geesten of schimmen der dooden. De tondi moet sterk zijn of worden, en om haar sterk te maken wendt men sympathetische middelen aan, zooals harde voorwerpen, planten met een taai leven, een mooie of geschikte naam, rijst en eieren als voedingsmiddelen e.d.g. De bēgoe's worden gevreesd; zij leiden een schimachtig bestaan, dat een afbeeldsel is van dat
