|
| Afb. 2. JACOBUS STORCK. WINTERGEZICHT BIJ EEN HOLLANDSCH DORPJE, PANEEL, 27 × 35 cM. VOLUIT GETEEKEND: J. STORCK FECIT. Collectie Dr. J. A. van Dongen, Amsterdam. |
neerd is. En nòg moeilijker op te lossen wordt het raadsel, wanneer een oude meester een niet gesigneerd doek of paneel met een voorstelling beschilderde, volkomen afwijkende van zijn gewone onderwerpen of zijn gewone manier.
Maar.... steeds weer vindt men door de handteekening gewaarborgd werk van tevoren onbekende meesters, van welke vondsten Oud-Holland vaak verslag bracht. Zulk een werk stelt dan in staat, schilderijen, die tot nu toe niet konden worden gedetermineerd, met zekerheid aan hare auteurs terug te geven. Daarbij kan — om slechts een enkele andere publicatie op dit gebied te noemen — aan het artikel van prof. dr. W. Martin in den „Bredius-Feestbundel” ¹) herinnerd worden, waarin hij eenige voorbeelden van dergelijke inedita beschrijft, deels schilderijen „van bekende meesters, die onderwerpen behandelen, welke men niet gewend is door den betrokken meester behandeld te zien”, deels „werken van meesters, omtrent wier leven wij weliswaar allerlei, soms zelfs veel weten, maar van wier schilderijen een zoo klein aantal bekend is, dat iedere aanwijzing van een nieuw welkom mag heeten”. Dr. E. Plietzsch schreef in een bekend opstel ²) over van het gewone werk afwijkende schilderijen van bekende meesters, en Dr. Hanns Floerke had het eveneens reeds in het begin dezer eeuw over dergelijke werken ³). Een verzameling zooals die door dr. Bredius bijeengebracht, biedt met haar oud bezit en geregelde nieuwe aanwinsten volop gelegenheid dergelijke en andere „zeldzame” of merkwaardige schilderijen te leeren kennen ⁴). Ook op tentoonstellingen vindt men soms zulk werk; bijzonder leerrijk was in dit opzicht o.m. de Vermeer-Tentoonstelling in het Museum Boymans (1935) met, om een enkel voorbeeld te noemen, portretten door Emanuel de Witte en een „kaarslichtje” door denzelfden meester ⁵).
¹) Zeven onbekende schilderijen, blz. 178 e.v.
²) In „Zeitschrift für Bildende Kunst”, Neue Folge, XXVII.
³) In zijn, 1905 verschenen „Studien zur niederländischen Kunst- und Kulturgeschichte”.
⁴) Zie daarover verslag uitgebracht in verschillende jaargangen van de „Mededeelingen van den Haagschen Dienst voor Kunsten en Wetenschappen” (1937, ’3B en ’39).
⁵) „De Heilige Familie in de Timmermans-werkplaats”. Met een groot aantal andere schilderijen uit de voormalige Collectie Goudstikker geveild bij Math. Lempertz, Keulen, 5 Februari 1941. Veiling 412, Catal. No. 149.
