Naar inhoud springen

Pagina:Staatkundig Dagblad van het Departement der Zuiderzee 1811 no 010.pdf/5

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen

( 5 )


D’après les dernières nouvelles, on apprend que peu de jours après, le grand-visir a demandé à entrer en négociation. A la suite de plusieurs échanges de parlementaires envoyés de part et d’autre, M. Italinsky s’est transféré de Bucharese à Giurgewo, où s’est aussi rendu le plénipotentaire turc, et les premiers pourparlers ont eu lieu le jour du départ de ce courrier.

(Journal de l’Empire.)

(A quelques détails près cette rélation est la même que nous avons donné dans notre numéro du 4 de ce mois, art. Vienne.)


VARIÉTES.

Coup-d’œil rapide sur diverses révolutions da la philosophie.

(Extrait du Mercure de France.)

C’est chez les Grecs qu’il faut aller chercher l’origine de toutes nos connaissances; c’est d’eux que nous tenons notre philosophie. Sans parler ici des sept sages, d’Orphée et de quelques autres philosophes peu connus, je passerai de suite à Thalès, Pythagore et Xénophane. Thales fonda l’école d’Ionie, et donna le premier en Grece des leçons de physique et d¹astronomie. Il eut pour disciple Anaximène, qui regardait l’infini comme le principe de tout; Anaxagore, qui reconnut un premier principe intelligent, immatériel, et fut accusé d’impiété. A cet Anaxagore suecéda Archelaüs de Milet, qui donna des leçons à Socrate, auteur d’une révolution dans la philosophie.

Pythagore forma en Italie une école célèbre. Il chercha vainement, le principe de nos connaissances dans les nombres et l’harmonie, et eut sur la morale des idées élevées et sévères, dont quelques-unes menaient à Penthousiasme. C’est à son école que se forma Héraclite, maître d’Hippocrate, qui prit pour fondement de sa philosophie l’expérience dirigée par la raison. La secte assez nombreuse de Pythagore s’éteignit au milieu des persécutions.

Xénophane est le chef de la secte éléatique. Il soutenait que tout est immuable. Il compte parmi ses disciples Leucippe et Démocrite, auteurs du systême des atòmes, et les sophistes Protagoras et Diagoras.

La plupart de ces philosophes eurent des idées assez justes sur la morale: tous s’égarèrent sur la physique; tous mélèrent à quelques vérités beaucoup d’erreurs sur le principe de nos connaissances et sur l’art de raisonner. Bientôt, surtout dans la secte éléatique, on vit les sophistes se multiplier. Plus un peuple est ingénieux, vif et subtil, plus cette espèce de charlatans doit pulluler. Aussi se répandirent-ils de toutes parts dans la Grèce. Ils se donnaient en spectacle dan[s]

Volgens de jongste tijdingen verneemt men, dat, eenige weinige d[a]gen daarna, de groot-vizier verzocht heeft, in onderhandeling te komen, Ten gevolge van verscheiden wisselingen van parlementairen, die van weerskanten gezonden zijn, heeft de heer Italinsky zich van Bucharest naar Giurgewo begeven, werwaarts de turksche gevolmagtigde insgelijks gegaan is, hebbende de eerste zamenspraken den dag van het vertrek van dien bode plaats gehad.

(Journal de l’Empire.)

(Op eenige bijzonderheden na, is dit verhaal hetzelfde, dat wij in ons nommer van den 4den dezer, art. Weenen hebben gegeven.)



MENGELINGEN.

Vlugge blik over verscheidene omwentelingen in de wijsbegeerte voorgevallen.

(Extract uit den Mercure de France.)

Het is bij de Grieken, dat men den oorsprong van alle onze kennissen moet opsporen; van hen is het, dat wij onze wijsbegeerte hebben. Zonder hier van de zeven wijzen te spreken, van Orpheus en var eenige andere weinig bekende wijsgeeren, zal ik terstond tot Thales, Pythagoras en Xenophanes overgaan. Thales stichtte de Ionische school, en gaf het eerst in Griekenland lessen in de natuur- en steerekunde. Hij had Anaximenes tot leerling, die het oneindige als het beginsel van alles beschouwde; Anaxagoras, die het een eerst werkdadig en onstoffelijk beginsel erkende, werd van ongodvruchtigheid beschuldigd. Op dezen Anaxagoras volgde Archelaüs van Milet, die aan Socrates, bewerker van eene omwenteling in de wijsbegeerte, lessen gaf.
Phythagoras vormde in Italie eene vermaarde school. Te vergeefs zocht hij het beginsel van onze kennissen in de getallen en in de zamenstemming, en had omtrent de zedekunde verheven en gestrenge denkbeelden, waarvan sommigen tot geestdrijverij leidden. Op zijne school was het, dat zich Heraclitus, meester van Hippocrates, vormde, welke tot grondslag zijner wijsbegeerte nam de ondervinding, door de rede bestuurd. De vrij talrijke secte van Pythagoras doofde te midden der vervolgingen uit.
Xenophanes is het opperhoofd der eleatische sekte, Hij beweerde, dat alles onvergankelijk was. Onder zijne leerlingen telt hij Leusippus en Democrites, die het stelsel der bestanddeelen vormde, benevens de sophisten Protagoras en Diagoras.
Het meerendeel dezer wijsgeeren had vrij naauwkeurige denkbeelden omtrent de zedekunde; nopens de natuurkunde geraakten zij allen het spoor bijster; allen vermengden zij, met sommige waarheden, vele dwalingen omtrent het beginsel onzer kennissen en de redeneerkunde. Weldra zag men, voornamelijk in de eleatische sekte, de sophisten vermenigvuldigen. Hoe meer een volk geestig, levendig en spitsvinnig is, zoo veel te sterker moet deze soort van kwakzalvers aanwasschen. Zij verspreidden zich dus ook van ale kanten in Griekenland. Zij gaven zich ten schouwspel in de verschillende ste-