Parysatis ondersteunde hem hierbij in 't geheim, want zij hield meer van hem dan van Artaxerxes. Allen, die de koning naar hem toezond, behandelde Cyrus zoo, dat hij hunne genegenheid in hoogere mate verwierf dan de koning die bezat; hij trachtte zijne onderdanen tot flinke soldaten te vormen en hunne liefde te winnen. Vervolgens bracht hij zoo geheim mogelijk een Helleensch leger bijeen om den koning geheel onverwachts aan te vallen, en legde dit plan op de volgende wijze ten uitvoer.
Den bevelhebbers van alle bezettingen, die hij in de steden had, gaf hij de opdracht zoo velen van de dapperste Peloponnesiërs aan te werven als maar mogelijk was, onder voorwendsel, dat Tissaphernes het plan had die plaatsen aan zich te onderwerpen. De koning had namelijk indertijd Tissaphernes het bevel over de Ionische steden gegeven, later waren zij echter alle, behalve Milete, tot Cyrus overgegaan. Toen Tissaphernes bemerkte, dat men het er in Milete op toelegde hetzelfde te doen, liet hij eenige burgers ombrengen en andere werden verbannen. Cyrus nam de bannelingen op, bracht een leger bijeen, belegerde Milete te water en te land, en trachtte de bannelingen weder in de stad te brengen. Hierdoor had hij een tweede voorwendsel om troepen te verzamelen. Den koning liet hij door een gezant smeeken, toch liever aan hem, zijnen broeder, dan aan Tissaphernes het bevel over deze steden te geven. Zijn moeder hielp hem deze zaak in orde brengen, zoodat de koning de strikken niet zag, die hem gespannen werden, doch geloofde dat de toerustingen van Cyrus slechts maatregelen waren tegen Tissaphernes; en daarin zag hij geen bezwaar, omdat zijn broeder hem de verschuldigde belasting van de steden overdroeg, die vroeger onder Tissaphernes gestaan hadden. Nog een leger verzamelde Cyrus voor zich op den Chersonesus, tegenover Abydus, op de volgende wijze. Hij leerde een verbannen Lacedaemoniër. Clearchus genaamd, kennen, kreeg groote achting voor hem en gaf hem tienduizend
