Vanden Vos Reynaerde/Deel VII

Vanden Vos Reynaerde

Deel I · Deel II · Deel III · Deel IV · Deel V · Deel VI · Deel VII

Ic hebbe leden so meneghen anxt.
'So zeere balch die ram Belijn
Dat Cuaert, die gheselle zijn,
In dat hol so langhe merrede.
Hi riep, als die hem zeere errede:
'Cuaert, lates den duvel wouden!
Hoe langhe sal u daer Reynaert houden?
Twine comdi uut! ende laet ons gaen.
Alse Reynaert dit hadde verstaen,
Doe ghinc hi ute tote Beline
Ende sprac al stillekine:
Ay heere, twi so belghedi?
Al sprac Cuwaert jeghen mi
Ende jeghen ziere moyen,
Waer omme mach u dus vermoyen?
Cuaert dede mi verstaen;
hi moghet wel sachte voeren gaen,
Ne wildi hier niet langher zijn.
Hi moet hier merren een lettelkijn
Met ziere moyen Hermelinen
Ende met haren welpkinen,
Die seere weenen ende mesbaren,
Om dat ic hem sal ontfaren.
'Belin sprac: 'Nu secht mi,
Heere Reynaert, wat hebdi
Cuaerde te leede ghedaen?
Also ic conste verstaen,
So riep hi harde hulpe up mi.
'Reynaert sprac: 'Wat sechdi?
Belin, God moete u beraden!
Ic segghe u, wat wi doe daden;
Doe ic in huus gheghanghen quam,
Ende Hermeline an mi vernam,
Dat ic wilde varen over zee,
Ten eersten wart haer so wee,
Datso langhe in ommacht lach.
Ende alse Cuaert dat ghesach,
Doe riep hi lude: 'Helet vry,
Com hare ende helpt mi
Miere moyen laven! so es in ommacht.
Doe riep hi met groeter cracht.
Dit waren die woerde ende niet el.'
'En trauwen, ic verstont oec wel,
Dat Cuaert dreef groet mesbare;
Ic waende, hem yet mesvallen ware.'
Reynaert sprac: 'Vernaemdi yet,
Dat mi de coninc ghistren hiet
Voer harde vele hoeghe liede,
Als ic uten lande sciede,
Dat ic hem een paer lettren screve?
Suldijt hem draghen, Belin neve?
Het es ghescreven ende al ghereet.'
Belin sprac: 'Ende ic ne weet.
Reynaert, wistic u ghedichte,
Dat ghetrauwe ware, ghi mochtet lichte
Ghebidden, dat ict den coninc
Droughe, haddic eeneghe dinc
Daer icse mochte in steken.
'Reynaert sprac: 'U ne sal niet ghebreken
Eer des coninx lettren hier bleven,
Ic soude u dese scerpe eer gheven,
Heere Belin, die ic draghe,
Ende hanghense an uwe craghe,
Ende des conincs lettren daer in.
hi sulter af hebben groet ghewin,
Des conincs danc end e groet eere.
hi sult den coninc minen heere
Harde willecomme zijn.
Dit loofde mijn heere Belijn.
Reynaert ghinc in die haghedochte,
Ende keerde weder, ende brochte
Sine vrient Beline jeghen
Dat hoeft van Cuaerde ghedreghen,
In die scerpe ghesteken,
Ende hinc bi sinen quaden treken
Die scerpe Belin an den hals,
Ende beval hem als ende als,
Dat hi die lettren niet ne soude
Besien, of hi gherne woude
Den coninc teenen vrienden maken,
Ende seide hem, dat die lettren staken
In die scerpe verholenlike,
Ende, of hi wesen wilde rike
Ende sinen heere den coninc hadde lief,
Dat hi seide, dat desen brief
Bi hem alleene ware ghescreven,
Ende hiere raet toe hadde ghegheven.
Die coninc souts hem weten danc.
Dat hoerde Belin ende spranc
Van der stede, daer hi up stoet,
Meer dan eenen halven voet:
So blide was hi van der dinc.
Die hem te toerne sint verghinc.
Doe sprac Reynaert: 'Be heere,
Nu weetic wel, dat ghi doet eere
U selven ende die zijn int hof.
Men saels u spreken groeten lof,
Alsmen weet, dat ghi coont dichten
Met sconen woerden ende met lichten,
Also als ics niet ne can
Men seit dicken: hets menich man
roete eere ghesciet, dat hem God jonste,
Van dinghen die hi lettel conste.
'Hier na sprac Belin: 'Reynaert,
Wats u raet? wille Cuaert
Met mi weder te hove gaen?'
'Neen, hi,' sprac Reynaert, 'hi sal u saen
Volghen bi desen selven pade;
Hine hevet noch ne gheene stade.
Nu gaet voren met ghemake.
Ic sal Cuaerde sulke sake
Ontdecken die noch es verholen.'
'Reinaert, so blivet Gode volen!'
Sprac Belin, ende dede hem up de vaert.
Nu hoert, wat hi doet, Reynaert.
Hi keerde in sine haghedochte
Ende sprac: 'Hier naect ons gherochte
--Bliven wi hier-- ende grote pine.
Ghereet u, vrauwe Hermeline,
Ende mine kindre also gader,
Volghet mi: ic bem u vader,
Ende pinen wi ons dat wi ontfaren!'
Doene was daer gheen langher sparen:
Si daden hem alle up die vaert.
Hermeline ende heere Reynaert
Ende hare jonghe welpkine,
Dese anevaerden die woestine.
Nu hevet Belin die ram
Soe gheloepen, dat hi quam
Te hove een lettel na middach.
Als die co ninc Belin ghesach,
Die de scerpe weder brochte,
Daer Brune die beere so onsochte
Te voren omme was ghedaen,
Doe sprac hi te Belin saen:
'He Belin, wanen comedi?
Waer es Reynaert? hoe comt dat hi
Dese scerpe niet met hem draghet?'
Belin sprac: 'Coninc, ic maghet
U segghen also ict weet.
Doe Reynaert al was ghereet
Ende hi den casteel rumen soude,
Doe seide hi mi, dat hi u woude
Een paer lettren, coninc vry,
Senden, ende doe bat hi mi,
Dat icse droughe dor uwe lieve.
Ic seide: meer dan seven brieve
Soudic dor uwen wille draghen
Doe ne conste Reynaert niet bejaghen
Daer ic de brieve in draghen mochte.
Dese scerpe hi mi brochte,
Ende die lettren daer in ghesteken.
Coninc, ghine horet noit spreken
Van betren dichtre dan ic bem
Dese lettren dichte ic hem,
aet mi goede of te quade;
Dese lettren sijn bi minen rade
Aldus ghemaect e ghescreven.
Doe hiet hem die coninc gheven
Den brief Botsaerde sinen clerc.
Dat was hi, die ant werc
Bet conste dan yement die daer was.
Botsaert plach emmer dat hi las
Die lettren die te hov e quamen.
Bruneel ende hi die namen
Die scerpe van den halse Belijns,
Die bi der dompheit zijns
Hier toe hadde gheseit so verre,
Dat hi snieme sal werden erre.
Die scerpe ontfinc Botsaert de clerc.
Doe moeste bliken Reynaerts werc.
Alse hi dat hoeft voert trac,
Botsaert, ende sach dat, hi sprac:
'Helpe, wat lettren zijn dit!
Heere coninc, bi miere wit,
Dit es dat hoeft van Cuaerde!
O wach, dat ghi noint Reynaerde,
Coninc, ghetrauwet so verre!'
Doe mochtemen drouve sien ende erre
Dien coninc entie coninghinne.
Die coninc stont in drouven zinne
Ende slouch zijn hoeft neder.
Over lanc hief hijt weder
Up ende begonste werpen uut
Een dat vreeselicste gheluut,
Dat noint van diere ghehoort waert.
hene dieren waren vervaert
Doe spranc voert Fyrapeel
Die lubaert; hi was een deel
Des coninx maech, hi mocht wel doen.
Hi sprac: 'He coninc Lyoen,
Twi drijfdi dus groet onghevouch?
hi mesliet u ghenouch,
Al ware dende coninghinne doot.
Doet wel ende wijsheit groot
Ende slaect uwen rauwe een deel.
Die coninc sprac: 'Heere Fyrapeel,
Mi hevet een quaet wicht so verre
Bedroghen, dat ics bem erre,
Ende int strec gheleet bi barate,
Dat ic recht mi selven hate
Ende ic mine eere hebbe verloren.
Die mine vriende waren te voren,
Die stoute heere Brune ende heere Ysingrijn,
Die rovet mi een valsch peelgrijn.
Dat gaet miere herten na so zeere,
Dat het gaen sal an mine eere
Ende an mijn leven; het es recht.
Doe sprac Fyrapeel echt:
'Es ghedaen mesdaet, men saelt zoenen.
Men sal den wulf enten beere doen comen
Ende vrauwe Hersenden als o wel
Ende betre hem hare mesdaet snel,
Ende over haren toren ende over hare pine
Versoenen metten ram Beline,
Na dat hi selve heeft ghelyet,
Dat hi Cuared verriet.
Ende daer na sullen wi alle loepen
(Hi heeft mesdaen, hi moet becoepen)
Na Reynaerde ende sulne vanghen
Ende sullen sine kelen hanghen
Sonder vonnesse, hets recht.
Doe andwoerde die coninc echt:
'O why, heere Fyrapeel,
Mochte dit ghescien, so ware een deel
Ghesocht den rauwe die mi slaet.'
Fyrapeel sprac: 'He jaet;
Ic wille gaen maken die zoene.'
Doe ghinc Fyrapeel die coene
Daer hi die ghevanghene vant.
Ic wane, dat hise teerst ontbant,
Ende daer na sprac hi: 'Ghi heere beede,
Ic bringhe u vrede ende gheleede.
Mine heere de coninc groet u,
Ende hem berauwet zeere nu,
Dat hi jeghen u heeft mesdaen.
Hi biet u soene, wildijt ontfaen,
Wie so blide si ofte gram;
Hi wille u gheven Belin den ram
Ende alle sheere Belins maghe
Van nu toten domsdaghe.
Eist int velt, eist int wout,
Hebse alle in u ghewout,
Ende ghise ghewilleghelike verbit.
Die coninc ontb iet u voer al dit,
Dat ghi sonder eeneghe mesdaet
Reynaerde moghet toren ende quaet
Doen ende alle zine maghen,
Waer so ghise moghet belaghen.
Dese twee grote vriheden
Wille u die coninc gheven heden
Te vryen leene eeuwelike.
Ende hierbinnen wilt die coninc rike,
Dat ghi hem zweert vaste hulde.
Hine wille oec bi sinen sculde
Nemmermeer jeghen u mesdoen.
Dit biedt u de coninc Lyoen.
Dit neemt, ende leeft met ghenaden.
Bi Gode, ic dart u wel raden!'
Ysingrijn sprac toten beere:
Wat sechdire toe, Brune heere?'
Brune sprac: 'Ic hebbe lievere in de rijsere
Dan hier te ligghene int ysere.
Laet ons toten coninc gaen
Ende sinen pays daer ontfaen.'
Met Fyrapeel datsi ghinghen
Ende maecten pays van allen dinghen.