21
zijner gemalin, die, doof voor de vermaningen van haar vader Leopold en van keizer Frans Joseph, alleen lette op den glans der keizerlijke kroon.
Naauwelijks was Napoleon van Maximiliaans besluit verzekerd, of hij zond den maarschalk Forey het bevel eene vergadering van Mexicaansche notabelen te beleggen en deze het voorstel te doen den Oostenrijkschen aartshertog, wiens naam zij naauwelijks kenden, tot hun keizer uitteroepen. De aanzienlijken des lands lieten zich gaarne deze keuze welgevallen; vooral de geestelijkheid toonde zich bereid een man tot haren vorst te nemen, die, getrouw aan de traditiën van zijn huis, het land zou opbeuren uit den rampzaligen en bijna godsdienstloozen toestand, waarin het door den revolutionnairen neger Juarez gebragt was. Zij zonden dus eene commissie uit hun midden naar Europa om Maximiliaan met het genomen besluit bekend te maken; deze commissie begaf zich eerst naar Parijs, waar zij geheime instructiën ontving en daarop naar Miramar, waar haar een welwillend onthaal en een toestemmend antwoord wachtten. Eer hij naar Mexico ging, bezocht Maximiliaan behalve de verschillende leden zijner familie den Paus en Napoleon. De eerste gaf hem vaderlijke vermaningen en smeekte hem bij de bevordering van het stoffelijke welzijn zijner nieuwe onderdanen, die van hun geestelijk heil niet te vergeten; hij waarschuwde hem met aandrang tegen de lagen en listen, die liberalisme en revolutie hem zouden leggen, beval de geestelijkheid aan zijne zorg aan en gaf hem bij het scheiden zijnen apostolischen zegen. Napoleon beloofde hem zijne vriendschap, zijne hulp en ondersteuning
Het is voor alsnog moeijelijk een juist en billijk oordeel over het bestuur van keizer Maximiliaan te vellen, omdat, zoo lang hij keizer in Mexico is geweest, hij nooit geheel vrij in zijne handelingen was. Hij kwam onder een volk, welks zeden, gewoonten en gebruiken hem, zoo niet geheel vreemd, toch zeker te weinig bekend waren om er zijne handelingen en wetten naar in te rigten; daarenboven was dat volk in onderscheidene partijen verscheurd, waarvan de meesten uit kracht harer beginselen hem vijandig waren: geruimen tijd geregeerd door een Juarez, een volbloed revolutionnair, had het al de rampen ondergaan, waarmede Italië in de laatste jaren bezocht is; zijne finantiën waren geheel verwaarloosd; de hulpbronnen zijns lands uitgeput ten behoeve van Juarez en diens gunstelingen; zijne godsdienstige instellingen voor een groot deel vernietigd; zijne kerken geplunderd, zijne bisschoppen en priesters hier en daar verjaagd; daarenboven was het door de fransche vreemdelingen wel van zijn dwingeland verlost, maar het had niet zijne vrijheid, zijne ontroofde bezittingen herkregen en zag dus met een argwanend oog de komst van Maximiliaan, die ook een vreemdeling was, te gemoet.
Juarez.
Werd Maximiliaan dus beheerscht door de omstandigheden, waarin het Mexicaansche volk zich bevond, niet minder werd hij het door de fransche opperbevelhebbers, die, feitelijk meester van het land, de bevelen van Napoleon volvoerden, zonder zich te bekommeren of zij met Maximiliaans plannen overeenstemden, zoodat Mexico eigenlijk van uit Napoleons kabinet bestuurd werd.
Dit alles in aanmerking genomen kan het misschien eenige verschooning vinden dat het keizerrijk Mexico al aanstonds begon met het koningrijk Italië te erkennen, welks koning (hetzij tusschen twee haakjes gezegd) den fieren Habsburger, toen hij zijn gezant ontving, een bittere pil te slikken gaf door hem revolutionnaire lessen te geven; dat hij, zooals het regt en de billijkheid eischten, de Mexicaansche geestelijkheid hare goederen niet wedergaf; dat hij zich overgaf aan de liberalen, die hij eerst verliet, nadat hij hunne trouweloosheid had ondervonden.
Terwijl de keizerin hare dagen en nachten gebruikte om wetten te maken en zich aftobde in het zoeken naar middelen om de finantiën te herstellen, beproefden Maximiliaan en Forey de benden van Juarez te vernietigen; de gewezen president werd tot in de schuilhoeken des lands teruggejaagd, onophoudelijk verslagen, maar nooit vernietigd. Gedurig stak hij het hoofd weder op, en zijn rusteloos zwoegen, gepaard aan de vijandige gezindheid des volks, de moeijelijke gesteldheid des bergachtigen lands, de gele koorts, deed den Franschen zooveel verliezen, dat iedere overwinning hen nader tot den afgrond bragt, die hen eenmaal zou verzwelgen. Bazaine, Forey’s opvolger bragt nieuwe legerscharen, nieuwe schatten mede; alles werd verzwolgen door het nooit te verzadigen Mexico. Maximiliaan, door Bazaine, zoo men zegt, gedwongen, beval alle republikeinen, die gewapend gevangen werden, te doen fusilleren; Juarez handelde met de keizerlijken eveneens, en zoo werd het land met bloed en tranen gedrenkt.
Noord-Amerika, na de Zuidelijke Staten overwonnen te hebben, ondersteunde Juarez meer en meer en legde met iederen dag duidelijker zijne vijandige gezindheid tegen Frankrijk aan den dag; tegelijk drong het Wetgevend Ligchaam, Napoleon zijne onderneming, die zooveel bloed en schatten kostte, verwijtende, bij hem aan het fransche leger terug te roepen; dit kon niet meer aanvallend te werk gaan; de juaristen werden gedurig sterker en wonnen veld; Maxi-
