contraventeurs van dien te procederen naer behooren, sonder dissimulatie, gunste ofte ongunste, op peyne van metterdaet van hare officien vervallen ende afgestelt te worden.
Aldus gedaen, besloten ende gearresteert by den Staten voorghenoemt, in den Hage, ende 't zeghel van deselve Staten hierop ghedruckt, den eersten Aprilis duysent vijfhondert tachtich. Ende ter ordonnantie van de staten; ondergeteyckent: C. de Rechtere.
XXI. 5 Juli 1581. Opdracht der hooge overheid van Holland aan Willem 1[1].
Wilhelm by der gratie Godts prince van Orangien, grave van Nassau etc. doen kond eenen jegelijk: also de ridderschappe, edelen en steden van Holland, representerende de Staten van denselven landen, uit sekere oorsaken en om redenen, hen daertoe bewegende, ons seer ernstelijken hebben versocht en begeert te willen aennemen de hooge overigheid en regeringe der voorschreven landen, ten minsten voor eenigen tijt, verklarende ons met gemenen advyse en rijpen berade daertoe, mitsgaders tot alle den onderwind en beleidinge van de gemene saken derselver landen, verkoren en gestelt te hebben, so sylieden deselve saken ganschelijk onsen wille en geliefte waren onderworpende, en alsnoch ons confererende en gevende volkomen macht en autoriteit, daertoe eenigsins nodig sijnde, in der formen en manieren hierna volgende, te weten: dat wy, solange de voorschreven landen sullen sijn in oorloge of wapenen, volkomen autoriteit en macht gebruiken sullen als souverain en overhooft, te gebieden en verbieden alles wes tot conservatie en bescherminge derselver landen dienlijk of schadelijck sal mogen wesen, en alsulx op alle krijgssaken en oorlogsvolk te water en te lande te disponeren na onsen goeddunken of met advys van dengeenen, die ons gelieven sal t'allen tyden daertoe te gebruiken, in de voorschreven krijgssaken stellende en gebruikende alsulke overste, capiteinen, lieutenanten, officieren en soldaten, als ons gelieven en goeddunken sal, onthoudende deselve en allen commissarissen tot beleidinge der krijgssaken met het gunt daeraen kleeft, eenigsins nodig sijnde, op behoorlijke tractement en besoldinge met alsulke goede en generale krijgsordeninge en discipline als tot soulagemente der ingesetenen en ten minsten quetse van den lande in alder gelijkheid en eenparigheid sal konnen geschieden; dat ook sulx de gehele bescherminge der voorschreven landen sal staen't'onser dispositie en ordonnantie, daertoe wy sullen mogen gebruiken alle de knechten, oorlogschepen en bootsgesellen, jegenwoordig in dienste der voorschreven landen wesende en die noch vorder aldaer aengenomen en toegerust sullen mogen worden, tot alsulke diensten, aenslagen en exploicten, en daervan in elken quartiere, steden en vlecken so vele mogen verdelen, logeren, schicken en ordonneren, als wy tot weerstand der vyanden en beschermenisse derselven landen bevinden sullen nodig te sijn, en dat sonder advys of bewilliginge van de Staten, magistraten van steden of van yemands anders daertoe te verwachten, in der voegen dat alle steden en vlecken altijds het krijgsvolk of garnisoen, henluiden toegesonden, elx in sijn regard en binnen elken quartier t'onser ordonnantie en by provisie, sullen ontfangen, voor en aleer sylieden sullen doen eenige remonstrantie of versoek ter contrarie tot hare ontlastinge, sonder dat eenige knechten, in steden of vlecken, schansen, sterkten of huisen leggende, in den accysen of imposten meerder vrydom sullen mogen genieten dan d'ingesetenen van dien; dat voorts geen onderscheid sal mogen worden gemaekt in den quartieren of steden van de knechten, bootsgesellen of schepen, aldaer wesende of by wie deselve betaelt sullen worden, so wanneer die in andere quartieren getrocken worden: maer sullen alle knechten, oorlogschepen en bootsgesellen, mitsgaders alle de penningen, die uit de gemeine middelen van der Unie van Holland en Zeland sullen procederen, van eenderhande nature en conditie gehouden en alle steden en quartieren van dien voor één lichaem gerekent worden na behoren; dat mede geen knechten noch bootsgesellen in eenige van de voornoemde quartieren of steden aengenomen nochte gecasseert nochte
- ↑ Naar Bor. Oorsprongk, Begin en Vervolgh der Nederl. oorlogen (uitgave van 1675), II, blz. 183. —Vergeleken met het origineel: Algemeen Rijksarchief. Bruine kastje Holland, no. 35.
