gemaakt te zien." Op die wijze gezien, schijnt de zaak nogal zoo erg niet, maar de Heer A. T. is een volijverig Roomsch-Katholiek — zijne consciëntie zal op de punten van dwaling en vergrijp tegen dien godsdienst wel volkomen zuiver zijn, en dus beoordeelt hij van zijn standpunt zulk een onderzoek wat heel licht. Hooren wij dus ook een ander, wien niet als ons de schrik in het bloed zit, en die als vreemdeling boven de partijen kan staan. De Amerikaansche historieschrijver Mr. Lothrop Motley, die zich de smartelijke taak heeft getroost deze zaak diep te onderzoeken en er in ’t breede over uit te weiden, spreekt er dus van, na eerst van de instelling in Spanje gewag te hebben gemaakt:
»In course of time the jurisdiction of the office was extended. It taught the savages of India and America to shudder at the name of Christianity. The fear of its introduction froze the earlier heretics of Italy, France and Germany into orthodoxy. It was a court owning allegiance to no temporal authority, superior to all other tribunals. It was a bench of monks without appeal, having its familiars in every house, diving into the secrets of every fireside, judging, and executing its horrible decrees without responsibility. It condemned not deeds, but thoughts, It affected to descend into individual conscience, and to punish the crimes which it pretended to discover. Its process was reduced to an horrible simplicity. It arrested on suspision, tortured till confession and then punished by fire. Two witnesses and those to separate facts, were sufficient to consign the victim to a loathsome dungeon. Here he was sparingly supplied with feed, forbidden to speak or — even to sing — to which pastime it could hardly be thought he would feel much inclination (hier vergunne Mr. Lothrop Motley mij de opmerking, dat de zielstemming van sommigen dier gevangenen kon ondersteld worden te zijn eene hoog geestelijk geëxalteerde, die hun juist te midden van de bitterheid, die hun werd aangedaan, opgewektheid moest geven om in psalmen of geestelijke liederen hun gevoel uit te storten of van hun geloof te getuigen; dit te voorkomen lag, als vanzelve spreekt, in de bedoeling van ’t Heilig Ambt) — and then left to himself, till famine and misery should break his spirit. When that time was supposed to have arrived he was examined. Did he confess and forswear his heresy, whether actual innocent or not, he might then assume the sacred
