had verbrand om den terugkeer tot den koning van Spanje onmogelijk te maken. Daarenboven bleef het voor haar geen geheim wie de steller was van het vermaarde stuk, en de Villiers was gansch niet haar gunsteling, om redenen waarop wij later zullen wijzen. Maar al wat in Frankrijk tegen den Spaanschen despoot en zijne heimelijke yerbintenis met de Fransche Ligueurs was gekeerd, bleek er mee ingenomen, en Alençon gaf de verzekering van zijne spoedige overkomst. De Staten kenden Willem van Oranje eene versterking zijner lijfwacht toe, alsof dat baten kon tegen sluipmoord! Maar zij van hun kant deden in dezen wat zij konden. De Villiers werd alom bekend en vermaard als de steller van het belangrijke stuk dat de breuk tusschen Filips en Oranje onheelbaar maakte, en het volk dat mee begrepen was in den ban, in zoover ’s Konings hoogste toorn en straffe bedreigd werd tegen elk die binnen eene maand zich niet afkeerde van den Prins van Oranje — het volk zette het zegel op de verantwoording en gaf antwoord op den ban, door in 1581 den Koning af te zweren, die door het verweerschrift was aangewezen als den eedschendigen overtreder van macht en gezag, als den onzedelijke in handel en wandel, wiens drukkende hand het loodzwaar had gevoeld, wiens keten het zich nu gerechtigd achtte af te schudden.
Zoomin als voorheen de komst van aartshertog Matthias, bracht de aanwezigheid van Anjou [1] goede vruchten voor het Nederlandsche volk. De lichtzinnige, onbehaaglijke, heerschzuchtige Fransche prins getroostte zich niet, als de zoon van Oostenrijk, den naam te dragen van Eminent Hoofd, zonder in werkelijkheid iets meer te zijn dan het cheval de bataille, dat Oranje voorop zette, en de ledepop, waarvan de Algemeene Staten verwachtten dat zij zelven de faits et gestes zouden regelen. Hoe men ook het gebrek aan werkelijk gezag voor hem trachtte te vermommen onder den schijn van groote woorden en eerbiedige hulde, d e jeugdige hertog van Alençon was slim genoeg om zijn waren toestand te beseffen, heerschzuchtig genoeg om dien onverdrage-
- ↑ François de Valois, jongste en meest geliefde zoon van Catharina de Médicis, was hertog van Alençon, doch kreeg den titel van Anjou, toen zijn oudere broeder Hendrik, koning van Polen, den Franschen troon beklom.
