XVIII.
Een hoofstuk dat ook wel kan worden overgeslagen.
Het is meer dan overtollig, het diep verval van Godsdienstzin, zedelijkheid en beschaving der Geestelijkheid, vóór en ten tijde der Reformatie, op nieuwaan den schandpaal te stellen bij wijze van tafereel. In feiten heb ik er reeds op gewezen, en zal dat nog verder moeten doen; daaren boven, betoogend en geschiedschrijvend, onder alle denkbare vormen, hebben meerderen, dan ik er noemen kan, het reeds vóór mij gedaan, tijdgenooten zoowel als die van zeer verre op die eeuw terugzien, sommigen met kleingeestige eenzijdigheid en met eene geestdrift, die te verdenken is, anderen met passende onpartijdigheid en in zuivere waarheidsliefde; de lezers dus, die ik mij voorstel, kunnen,het allen weten. en het is geene te groote beleefdheid, ieder hunner eenige kennis toe te vertrouwen van een zoo belangrijk tijdperk; om niet eens te spreken van die velen, in studie en doorzicht mij onbereikbaar verre vooruit.
Ze weten dus, hoe Leo X, een man van fijnen smaak en van letteren, die kunsten en wetenschappen liefhad met den hartstocht van eenen Italiaan, die hij was; de rust van een leven, opgesierd door alle bedenkelijke wellusten des levens, liever had dan de belangen der Kerk, die hem waren toevertrouwd; hoe hij in behagelijke sluimering de oogen liever sloot voor de kankerziekte, die zijne schaapskooi besmette, dan ze met wakkerheid te openen, om helder toe te zien bij hare genezing.
