In de zuivere schilderkunst, d.i. de schilderkunst van verhouding openbaart zich het bizondere eveneens, doch op de wijze der schilderkunst. Ware dit niet zoo, was in de consequentie der schilderkunst het bizondere, natuurlijke uitgeschakeld, dan zou de eéne kompositie precies gelijk zijn aan de andere. Dit zou noodzakelijk in een doodend systeem zonder meer uitloopen.
Slechts in een evenwichtige verhouding tusschen het bizondere en het algemeene, tusschen het uiterlijke en het innerlijke, ligt de mogelijkheid voor den nieuwen stijl, een stijl n.l. volgens de kunst, de Stijl van verhouding.
Resumeerende komen wij tot het volgende:
Er bestaan geen oorspronkelijke vaste kunstvormen, geen oertypen die onderhevig zijn aan groei- bloei en verval en naar welke de waarde der kunst is te bepalen en waarnaar de kunstenaars zich te richten hebben.
Elke kunstvorm groeit noodwendig uit den geest van den tijd, en moet uit die geest verklaard worden.
Stijl ontstaat wanneer door een gemeenschappelijk levensbewustzijn een evenwichtige verhouding bereikt wordt tusschen innerlijkheid en uiterlijkheid.
De sprongsgewijze ontwikkeling der kunst is het gevolg van de sprongsgewijze ontwikkeling van het menschelijk bewustzijn naar de waarheid.
Deze kunstontwikkeling heeft door alle eeuwen heen ten doel gehad: de verwezenlijking van het kunstbegrip, dat hierin bestaat: deze evenwichtige verhouding tusschen innerlijkheid en uiterlijkheid, tusschen geest en natuur, GEHEEL OP DE WIJZE DER KUNST tot uitdrukking te brengen.
