Theo van Doesburg/Schilderkunst van Giorgio de Chirico

Schilderkunst van Giorgio de Chirico en een stoel van Rietveld
Auteur	Th.[eo] v.[an] D.[oesburg]
Genre(s)	Proza
Brontaal	Nederlands
Datering	in De Stijl, 3e jaargang, nummer 5 (maart 1920): p. 46.
Bron	Digital Dada Library
Auteursrecht	Publiek domein

[p. 46:]

[...]

SCHILDERKUNST VAN GIORGIO DE CHIRICO EN EEN STOEL VAN RIETVELD.

Verschil en overeenkomst.
Verschil in bedoeling, in expressie, in middelen.
Overeenkomst is metaphysische aanvoeling en mathematische aanduiding van ruimten.
In beide: ruimten door ruimten begrensd.
Ruimtedoordringing.
Ruimtemystiek.
Bij Chirico’s schilderkunst, opzettelijk — vervloeken wij toch elke kunst met voorbedachte rade! — bij Rietvelds stoel onopzettelijk, noodwendig, klaar, reëel:

’N RANK RUIMTEDIER.

In de „Solutidine” van de Chirico (Zie: Chirico-album No. 12):
op den voorgrond de mathematische mensch — ruimte beheerschend e door ruimten beheerscht. Met elk vlak, hoek of punt daarom, daaraan of daarneven een ruimte-afmeting gesymboliseerd.
            RUIMTE-ANATOMIE.
en als contrast tot den mathematischen mensch in het ruimteweb gevangen: een nuchtere open ruimte met fabriek en rechthoekige pijp daarbij.

Rietvelds stoel: onopzettelijke, maar onmeêdoogende verwerking van open ruimten met als contrast: NOODZAAK
                                    ZITTEN
                                                      STOEL
materieele beperking tegenover rijke, onverholen en vaste beelding van open ruimten.
STOEL
stomme welsprekendheid als van een machine.

Th. v. D.

46