Deze pagina is gevalideerd
112
Japansche gesprekken.
natuurlykheid, zal ze dit zeker doodmaken, zooals gebruikelyk is in beschaafde landen. Ziehier, o Kami die begeerig waart beschaving te putten uit de krant: »uit de prinsengracht is heden morgen opgehaald het lykje van ’n pas geboren kind.” Dit, of zooiets, leest men minstens alle weken, en wanneer men bedenkt hoeveel pasgeboren kinderen niet worden gevonden, die toch even onlief behandeld werden als dat wicht in de vuile prinsengracht, dan, o Kami, betreurt men de uitgevonden woorden óver deugd, en benydt den Amerikanen hun ketels die, steeds over ’t vuur hangende, den mensch toelieten mensch te zyn in-stee van deugdzaam. [1]
- ↑ (Noot van 1865.) Ik ben gewoon, verkeerd begrepen te worden. Ik beweer niet dat toegeven in lust, als zoodanig, loffelyk is. Ik weet dat men my deze meening aanwryft, en ’t is zeer zonderling dit verwyt te hooren doen aan den man die alle levensgenot opgaf voor z’n plicht, door lieden wier geheel leven één streven was naar voordeel. Doch dit daargelaten, en nu alleen doelende op ’t bepaalde onderwerp in den tekst, er heeft begripsverwarring plaats. Een meisje dat moeder wordt, is schuldig aan onvoorzichtigheid in gelyke mate als de koopman die krediet geeft zonder voldoenden wettelyken waarborg. Geeft hy dat vertrouwen aan ieder, aan den eersten den besten, dan is hy zeer insolide. Schenkt hy ’t naar z’n beste weten aan wien hy ’t waardig keurt, dan is hy verantwoord voor zichzelf, doch niet altyd voor de aandeelhouders in z’n zaken. Deze zyn — de vergelyking overbrengende op ’n meisje — hare ouders, betrekkingen, en dat gedeelte van haar omgeving, dat mèt haar de steenen opvangt, die de maatschappy werpt op den tegenspoed. Èn de koopman, èn ’t meisje dragen — noodzakelyker-wyze! — de gevolgen van hun verkeerd geplaatst vertrouwen. Maar er is ’n wyde kloof tusschen ondeugd en bedrogen geloof. Het domme vooroordeel der wereld maakt tot schande, wat zeer dikwyls eer zou blyken, als men wist hoeveel zielenadel vaak leidde tot het trotseeren van de maatschappy. En, omgekeerd, veelal is de zoogenaamde deugd niets dan dorheid van hart. In zeer veel gevallen heeft, by de vrouw, de zinnelijkheid weinig of geen deel in het toegeven. Later verandert dit, ik weet het wel, doch in den aanvang is meestal verkeerd geleidde offerzucht de oorzaak van wat de wereld zoo wreed veroordeelt als misdryf. Er worden zelden meisjes verleid. Wat men daarvan leest in de boeken, is valsch, als de meeste boeken-moraal. Ze geven zich! Wie te braaf is om de eenvoudige schoonheid van de amerikaansche moraal te begrypen, koope zich ’t hoogst belangryk werkje van D.
