tische zin behoedde hen voor een al te groote willekeurigheid, maar toch is de romeinsche kunst al barok van karakter, d.w.z. het evenwicht tusschen wezen en verschijnsel is verbroken.
Willen wij de romeinen op hun best leeren kennen, dat moeten wij hen zien, niet als kunstenaars, maar als knappe constructeurs van het Parthenon op het marsveld te Rome of van de Al-Cantara brug enz. Op te merken valt, dat zij in hun plannen de ronde lijn invoeren.
Om nu het wezen van het Barok in zijn vollen omvang en invloed te doen beseffen, moeten wij vanaf de romeinen een sprong doen over de middeleeuwsche kunst heen naar de renaissance. Allereerst moeten wij de beteekenis van dit tijdvak ten volle beseffen. Renaissance? Wedergeboorte. Waarvan? Denkt Gij van de mystisch-religieuze kunst der middeleeuwen? Neen, van het klassicisme.
De twijfel aan de christelijk-mystische levensziening, deed in de 14e eeuw in Italië een studie ontstaan der geschriften en kunstwerken der oudheid. Reeds Giotto en met hem vele beeldhouwers en schilders, richtten zich naar de romeinsche kunstproducten die, zooals wij zagen, tweedehandsch-Grieksch waren. De Christelijke mystiek wortelde echter te diep in den tijdgeest om een volledige overgave aan het classicisme mogelijk te maken. En zoo ontstond noodzakelijk een tweeslachtige kunst die deels christelijk, — naar de voorstelling, — deels grieksch-romeinsch was naar den vorm. Deze individueele misgeboorte noemt men de renaissance.
De christelijke mystiek bracht in de middeneeuwen,
