vroegere stijlen religieus, hij was dat op individueele en niet op universeele wijze.
Het is nu aan de nieuwe generaties het individueele beeldingsmiddel in een universeel beeldingsmiddel om te zetten.
De muziek is de schilderkunst in uitdrukkingswijze vooruit geweest. In de muziek — b.v. bij Bach — werd de idee der eenheid of harmonie direct in muzikaal-afgestemde klank- en maatverhoudingen omgezet, dus met het muzikale uitdrukkingsmiddel en met niets anders.
Kwam er in de muziek iets anders bij, b.v. een zich repeteerende melodie of de nabootsing van een natuurelement door middel van een instrument, dan was dat al geen absolute muziek meer.
Precies hetzelfde geldt voor alle kunsten.
Ook voor de absolute schilderkunst, slechts met dit verschil, dat de beeldingsmiddelen verschillend zijn, omdat de eene kunst langs hoorbaren en de andere langs zichtbaren weg het wezen der schoonheid openbaart.
Om tot de schilderkunst terug te keeren: wat heeft als wezenlijke waarden in de schilderkunst te gelden? In de eerste plaats de aesthetische ervaring der harmonie en dan de kleur om het eerste tot uitdrukking te brengen, hetzij op het vlak of in de ruimte. Alles wat zich tusschen deze wezenlijke waarde der schilderkunst plaatst kan de uitdrukking der schoonheidservaring slechts vertroebelen.
Nu zult U mij vragen of de Natuur dan niet te gelden heeft. En ik antwoord hierop: wanneer Gij onder natuur verstaat eén klein stukje geknipt uit het groote geheel,
