De Nieuwe en Onbekende Weereld/I-03-02
| ← Togt gedaen by Christoffel Colones | De Nieuwe en Onbekende Weereld (1671) door Arnoldus Montanus | Togt van Vincent Agnes Pinzon → |
| Uitgegeven in Amsterdam door Jacob van Meurs. |
Togt Van Pieter Alfonſus Nignus.
NIgnus, aengeprikkelt door ſommige matrooſen, die met Colonus aen de peerl-eilanden waren geweeſt ruſte een ſchip op eigen koſten toe , onder bedingh, volghens 's koninx orde, dat geen kuſten op Vijftig mijlen mogt aendoen, welke Colonus bereeds ontdekt had. Doch hield niet minder als ſijn woord; want binnnen de haven Curïana geloopen ruilde aldaer tegen ſchellen, naelden, glas en diergelijke ſnuiſtery een groote meenigte peerlen, by de eilanders aen boord gebragt: alſoo Nignus ſlechts dartig man had, weshalven ſich in 't eerſt op ſtrand vol volk geengſints bctrouwde. Twintig dagen langh duurde de handel. Ondertuſſchen bevond hy d'ingezetene van Curiana gaſt-vry en rekkelijk.[1] Sulx eindelijk te land uit-ſtapte en bevond de hutten uit hout getimmerten met palmn-boom bladeren gedektd: langs d'huiſen lagen hooge heuvelen oeſter-ſchelpen, welker viſch ten ſpijs, en peerlen tot cieraed verſtekten. Anderſints leefden ook by konyen, faſanten , paeuwen , haefen, duiven , ganſen, end-vogels , harren, wilde ſwynen en brood uit geſstampte wortels gebakken. Voorts vertoond Curiana ſeer dichte en hooge boſſchaedjen , uit welcke des nachts een naergehuil van wild gediert wijd en zijd klinkt. Maer onaengeſien yſelijke beeſten haer tuſſchen 't geboomt onthouden, ſtapten d'inwoonders, ſtout op booghſchieten, 't wild onder d'oogen. Zy ſelfzijn bruinachtig, draegen lang gekruld hair. De tanden maekenze wit met kruid, geduurig tuſſchen de lippen gehouden. De vrouwen paſſen op de land-bouwery: de mannen oefenen ſich in d' oorlog, jaght en danſeryen. Zy houden jaerlijx markten, werwaerds van alle kanten koop-waeren toe-brengen ten ruiling. De mannelijke roede word beſlooten tuſſen twee ſchelpen. Haer goudkomt uir't landſchap Cauchieta, ſes dag reiſens ten weſten van Curiana afgelegen. Derwaerds dan wend Nignus: en loopt aldaer ter reede den eerſten der ſlagt-maend des jaers vijftien honderd. Onverbaeſt voeren de Cauckieters aen boord , en bragten goud, meer-katten , ſchoone papegaeyen en kotoen.De mannen ſcheenen na-yverig over haer vrouwen; want als een Spanjaerd eenig vrouw te na quam, ging de man tuſſehen beide ſtaen. Doch Nignus, voort-gezeild langs de ſtrand, vond eerlang een volk van wreede inborſt. Twee duiſend in getal vertoonden haer gewaepend, om 't landen te beletten. Weshalven geraedſaemſt over ſtaeg te ſmyten na Curiana. Niet lang had Nignus die ſtreek gehouden, of verviel onder achtien ſchuitjens der Canibalen, die op de menſchen-jagt, volgens gewoonte , gingen. Deſe ſetten los op 't Spaenſche ſchip toe: vallen by alle kanten vinnig aen; doch door 't geſchut verſchrikt , houden af. Een ſchuitje wierd achter-haeld, en in 't ſelve twee mannen: d'andere bergden ſich met fwemmen. De eene lag aen handen en voeten gekluiſtert: wiſt ſooveel te beduiden, dat hy des anderen daegs ſoude geſlacht worden, gelijk bereeds geſchied was aen ſijn makkers, met welker vleefch de Canibalen een vroolijke maeltijd gehouden hadden. Nignus maekte de gevangene los: gaf hem verlof, om den gevangene Canibal nae eigen goed-vinden te handelen. En deſe wierd dier voeghen met ſtokken, ſchoppen, byten , krabben af-geroſcht , dat halfdood bleef leggen. Voorts ontdekte Nignus op de kuſt Paria een wonderlijk zout[2], welk de zee, onſtuimig over "t vlakke landgerolt, en namaels bedaert, door de ſon maekt. 't Zout moet opgenoomen, eereenige regen valt; want anderſints ſmelt het, en zijgt in de aerde. By tijds verzaemelt, word hard als ſteen: ſulx uit 't ſelve kannen en potten toe Hellen , die de Pariaenen tegen vreemde koopmanſchap verruilen. Nignus voor de tweede reis op Curiana uitgeſtapt, ſpeelde aldaer twintigh dagen mooy weder, [ 55 ]gehuiſeſt by een voornaem edelman, aen wiens deur-ſtyl de kop van een Canibal geſpykert hing, tot een zege-prael. Hy ſag ook, hoe de lijken der voornaeme perſoonaedjen over horden en langſaem vuur uit-ge-ſpannen, allenskens droogden om bewaerd te worden tot afgodendienſt.[3] Een onwaerdeelijke ſchat peerlen voerde Nignus na Spanje: wanneer met 't boots-volk over hoop geraekte, ter oorſaek de meeſte buit voor ſich ſelf weg-ſtak, en ſelf den koning 't bedonge vijfde deel onthield.[4] Hier over by Ferdinand de Vega landvoogd over Galicien aengeklaegd, en ter hechtenis beſteld, is eindelijk na 't Spaenſche hof geſonden, by welker vonnis de peerlen voor prijs verklaert zijn: aengeſien Nignus de ſelve geruild had op Curiana tegen 's koninx duidelijk verbod: namentlijk, dat niemand op vijftich mijlen 'naderen mogt de kuſten by Colonus ontdekt. Doch dewijl ſulk bevel doorgaens in de wind geſlaegen wierd, ieder jookende na peerlen, ſond Ferdinand na Curiana ettelijke opſienders, die van koninx wegen de peerl-vangſt ſouden gaedeſlaen. Deſe, vergeſelſchapt met merkelijk aentalkrijgs-knechten, nevens ſes monniken; dwongen ſeer ongenaedig d'inwoonders tot de viſſchery van peerlen.[5] d'Overlaſt liep ſoo hoog, dat eindelijk in de morgen-ſtond te famen-rotten, en alle de Spanjaerden aen kant hielpen. Nadat over de lijken een wijl tijds gehuppelt hadden, rechtenze van de ſelve een vrolijke maeltijd toe. Weinige evenwel waeren met een karveel den dans ontſprongen na 't eiland Dominicus: welker opper-hoofd Didacus Colonus, zoon der beruchte Chriſtoffel, aenſtonds den hopman Ocampo met drie honderd man afſchikte na Curiana: alwaer ſonder iemand te verſchoonen neder-hakte ſoo meenig achterhaelde. Hy ſcheen enkelijk toe te leggen om 't eiland t'ontvolken, als d'ingezetenen ſich op genaede en ongenaede over-gaven. En dewijl haer dienſt ten peerl-vangſt noodigachte, ſpaerde d'over-geblevene: gebood vijf en twintig hutten aen den oever te ſtichten, welke hy de benaeming Toledo toe-paſte. Zedert ging de peerl-viſſchery wederom voort.