Eygentlicke afbeeldinge van het Legher Ed. H. M. Heeren Staten ende sijn Princelijcke Exelentie, met alle ghelegentheydt van dien. Midtsgaders de Afbeeldinghe der Stadt Weesel, ende de om leggende plaetsen, daer hem onse partyen houden ([augustus 1620]) door een anonieme schrijver
Nieuwsprent. De voorstelling is gedrukt van twee platen, hieronder zijn vastgeplakt twee tekstbladen. Uitgegeven in Leiden door Niclaes Geelkerck. Publiek domein.
Legher der Ed. H. M. Heeren Staten ende sijn Princelijcke Exelentie, met alle ghelegentheydt van dien.
Midtsgaders de Afbeeldinghe der Stadt Weesel, ende de om leggende plaetsen, daer hem onse partyen houden.
SEer Eerwaerdige Patronen ende Bemint hebbers des ghemeenen besten, het is u allen meer als al te wel bekent, datter inde Landen onder het gebiet des Conincks van Hispanien, alsoo in Flaenderen, Brabandt, Artoys, ende Henegou, Limborgh, ende Lutzenburgh, ende t’aencleven van dien, over jaer en dagh seer groote toe-rustinghe van wapenen ghedaen is, jae meer als in menschen ghedencken ghehoort is, alles seer secreet voor den ghemeenen man ghehouden, maer het schijnt nu te willen blijcken, dattet teghen onse Bontghenooten den Coninck van Bohemen, Palsgraef oft de Euanghelijsche Stenden te doen is.
Naer het uyt-wijsen van den tocht des Marquijsen, de welcke hy met vier ende twintich duysent man, in sulcker manieren ghedaen heeft. Sijn uyt tocht was van Mastricht, boven Aecken ende Duren, passerende voor by Nydeck ende Zulch, alsoo naer Bon, ende Andernach, hy is tot Cobelents over den Rhijn ghetrocken, wendende sijn hooft naer Franckfort, door het Graefschap Nassau, ’twelck hy seer verdorven heeft, niet teghenstaende heeft hem tegen Ments beschanscht, met een deel volcks oock aen de over zijde des Rhijns, onder de Stadt Ments doen begraven, alsoo dattet schijndt eenen winterLegher te sijn.
Wat belangt, der Duytschen Stenden Legher leggen om Franckfort, Oppenheim ende leegher, met omtrent dertich duysent man.
Hier liepen de gheruchten dat Don Lodewijs de Valasco hem op den Rhijn met vijftien duysent man houden soude, om de Hollanders op den Dijnst te passen. Dit alles over gheslaghen soo hebben de Heer[en] S[ta]ten go[onleesbaar] van Engelant gesonden heeft, tot assistentie de Conin[inck?] [onleesbaar]men, te convoyeren in voeghen ghelijck volgt.
Anno 1620. den halven Augusti heeft sijn Prince[lijcke Exelentie] sijn advijsen gesonden, aen alle Cornels ende Capiteyns, o[m met haer] Chrijsch volck op sekeren tijt op t’Graven-weert by Sche[ncken-Schans] te voeghen, waer toe in alle Steden vry Legher ghepublicee[rt om] alle nootdruft by der hant te hebben, sijn Pr. Exelentie met G[raef Hen]derick van Nassau, ende eenige van de Heeren Staten sijn uyt den Ha[ech] voor by Leyden, door Vtrecht, op Aernem ghetrocken, aldaer eenighe daghen vertoeft, ende hebben noch veel saken tot des Lants dienst verricht, den selven dach van sijn Exelentie sijn vertreck heeft den Prins tweeentwintich Capiteyns ter Zee commissie gegeven, om metter haest haer in al te versorghen, wat t’scheep noodich was, alsoo van Volck als Amunitie.
Den sestienden Augusti sijn de meesten deel der Wagens over de Yssel naer Neer-Elten ghesonden, dit alsoo gedaen sijnde is den Prins den 19. Augusti des morgens met de Heeren Staten over de Brugh, naer Schenckeschans ghetrocken, alwaer hy den meesten deel van sijn Crijsch volck inde wapenen vont, sijn Princelijcke Exelentie heeft dien nacht aldaer ghebleven ende is alles in orden ghestelt.
Den twintichsten is sijn Princelijcke Exelentie van Schencke schans naer Emmerijck vertrocken, ende gheheel vroegh binnen ghecomen, heeft dadelijck een brugh over het water de Landt-weer ghenampt laten maecken, de fortificatien besichticht, ende is dien nacht daer ghebleven.
Den 21. s’morgens is de Trommel geslagen ende Trompet gesteken, ende den Prins is geheel vroegh naer Rees vertrocken, ende ondertusschen volghden alle de Scheepen met Soldaten, twelck een lust om sien was.
De Gouverneur van Rees is zijn Exelentie te ghemoet gegaen, ende beneffens den Prins binnen gecomen, ende naer de maeltijdt den Prins alle de treffelijcke wercken ghetoont, der ghelijcken qualijck in Neder landt ghevonden werden, want Ick heb ghetelt vijftien alsoo Poorten ende Valbrughen, die den Vyant soude moeten breecken, al eer hy de Stadt winnen mocht.
Den tweeentwintichsten Augusti des morgens gheheel vroech, is sijn Princelijcke Exelentie Graef Henderick met de H. M. Heeren Staten buyten Rees ghetrocken, aldaer alle de Ruytery in goeder ordonnantie aen quamen trecken, den Prins met de voornoemde Heeren voor aen treckende, om door de Pioniers den wech te slechten, daer het van nooden mocht sijn, daer naer volghden alle de Ruytery, ende achter de Ruyters volghden het voet Volck.
Op den middagh tusschen Haften ende Bislick, heeft sijn Exelentie alle de wagens der Heeren Staten op een sijde doen stellen, ende also alle de Ruyters voorby laeten passeren, te weten, sesendertich Cornetten Kurassiers, elck heeft een Knecht te peert, de welcke elck achter haer Cornet volgden in goeder ordonnautie, onder anderen warender noch seven Cornetten Hertabusiers, met lange Roers, dese drieenveertich Cornetten, alsoo Man voor Man besien hebbende, soo vraechden den Prins aen de Heeren offer oock eenich onder allen dese troppen waren, daer op Man ofte Peert yedts te seggen viel, om uyt ghemonstert te worden, waer op gheantwoort is, Neen.
Dit ghedaen sijnde heeft sijn Exelentie met de Heeren Staten sijn middach mael ghehouden, ende naer de dancksegginghe sijn de Heeren Staten wederom naer Rees ghekeert, ende sijn Exelentie den wegh voorts laten bereyden, om het voet-Volck des anderen daegs te bequamer te moghen passeren, de Ruyters trocken dien avont een part naer Billeck, de andere tot Merren ende Haften haer logierende, ’tvoet-Volck hebben haer desen nacht daerom beholpen, soo sy best conden, en [den Prins heeft hem tegen den avont naer den] Rhijn-stroom begeven [naer een Bo]eren hu[ys], een half mijn onder Billeck, daer sijn [Jacht ende a]ndere Scheepen met mennichte aen quamen, aldaer den [nacht over g]hebleven.
[Den driee]ntwintichen op Sondach is het gheheel Legher slagh-oor[dens wijs] naer dese Legher plaets ghetrocken, den Prins met een deel [Ruyters] voor aen sijnde, de plaetse besichticht, ende dadelick door be[hulp d]eser Inghenieurs, te weten, Mr. Oom Kees, Mr. Kommer[zeel?], Mr. Jan vanden Bos, Mr. Gregorij Smeer, ende Mr. Tretoreen, over dese oft dierghelijcke wercken ende fortificatien sijn dese als Contreleurs Mr. vander Mijl, ende Mr. Schouten, dit Legher is in drie uyren in sijn quartieren af ghedeelt. Ende alsoo elck Cornel sijn plaets naer de menichte sijns Volcks gheweesen. Ende elck Cornel heeft sijn besonderen Quartiermeester, soo haest de wacht bestelt was, wordt gheordonneert soo veel voet plaets elck Vendel hebben moet, te weten, voor een Vendel van hondert man wort gheordonneert
twee ryen hutten, ende in elcke hut twee man, de breete voor hondert man vierentwintich voet, te weten, aen elcke zyde voor de hutten acht voet, ende de Straet acht voet, maeckt vierentwintich voet.
De langt is driehondert voet, daer was voor eerst voor des Capiteins tent veertich voet, ende tusschen de tent ende der Soldaten hutten blijft een Straet van twintich voet, voor de wapenen, ende tweehondert voor de Soldaten, ende aen het eynde der hutten een Straet van twintich voet, ende daer aen volghen de Soetelaers hutten, de welck oock twintich voet houden, somma maeckt in als driehondert voet.
Nu een Quartier ofte Cornelschap van acht Vaendels hebben den een seventien, achtien, ofte negentien reyen hutten, te weten elck Vendel van hondert man twee reyen. Maer ghemeenlijck sijn des Cornels vendels hondert en vijftich oft tweehondert man, soo wort voor elck vijftich man een ry hutten te meer gheordeneert, ghelijck by desen te sien is, hier mede hoop ic sal den Leser vermaect sijn. Want ick acht daer noch veel goede Crijsch luyden sijn die t’huys blyven, ende geldt sijneren, dese en dienen niet vergeten te sijn, voort cont ghy sien hoe elck Quartier legt, ende tusschen elck Quartier blijft ghemeenlijck een Straet voor brandt oft ander ghemack oft onghemack, by het voor-Hooft ront om is een effen velt by tweehondert voet, wordt de Alarm plaets ghenompt, om in tijdt van noodt alle de Soldaten teghen haer Vaendels in de wapenen te verschijnen.
Hier buyten is een Trijn-schee gemaeckt van ses voet boven en ses voet onder der Aerdt, maeckt twalif voet: is over ses voet wijt. Dit werck wort den tweeden ende derden dach besteedt elcke Roe Tusschen de dertich ende veertich stuyvers ende meest in drie daghen ghedaen.
Voorders sijn alle plaetsen met cijffer letteren aen ghewesen.
Voor eerst boven het Leger is een Casteel T’furt oft Driefurt ghenaemt, al waer dese naervolgende H. M. Heeren Staten gelogeert sijn.
Van Gelderlandt,
De Heer Iohan Gog,
Van Hollandt,
Albert Bruynincx, Secretaris van Enckhuysen,
Van Zeelandt,
Albertus Ioachmij Ridder,
Van Vtrecht,
De Heer Plois,
Van Vrieslandt,
Marcus Liclima,
Van Overysel,
De Heer Haersolt,
Van Groeningen,
Asswerus Eensson.
Met haers Dienaers ende ghevolghen ontrent
100 man
Nu. 1. Is Bilslick een Dorp daer sijn ghenaden Graef Henderick van Nassau, Generael over alle de Ruyteren, met den jonghen Hertoch van Bruynswijck, Market, Staeken Broeck, ende daer alle de Ruytery gelogeert hebben, ende waren over de vietduysent Ruyters, uytghesondert sessendertich Knechten die halve gagie ontfanghen waeren.
4000 3600
Anders als den noodt vereyst hadde, dat de Ruyters op het velt hadden moeten logieren, so was geordeneert int midden van’t Leger, te weten, binnen het voet Volck, in sulcke order gelijck het voet Volck legt, waer van hier af een form by geteyckent is, van twee ryen hutten voor hondert man: te weten, seventich voet breedt, voor yeder ry hutten thien voet, tusschen de peerden ende hutten een Straet van vijf voet, voor de peerden thien voet, ende tusschen beyden een straet van twintich voet, maeckt te samen seventich voet, ende driehondert voet lanck, want voor eerst soude den Ridtmeester veertich voet ghehadt hebben, ende tusschen de hutten der Ruyters soude een Straet van twintich voet gheweest sijn, ende tweehondert voet voor hondert Soldaten ende 20. voet de onderste Straet ende 20. voet voor de Soetelaers hutten.
Nu. 2. Is de manier alsoo het Legher eerst aen quam marscheren.
Nu. 3. Is de plaets daer de nieuw Engelschen onder het beleyt van den Graef van Essecks, ende den Graef van Orfort, vergeselschapt met veel Eedelen ende Baroenen, den Ridder Cornel Veer ende Capiteyn Dexter, sullen eenich ghebiedt over de ordenantie hebben, Engelschen waren 22. Vaendels 2. Cornels Companien van 220. ende alle de ander 120. man maeckt te samen
2600 man
No. 4. Is der plassen Molens April,
No. 5. Is de Trinschee ront om het Legher,
No. 6. Is de alarm plaetse voor elck quartier met bysonder wacht,
No. 7. Sijn de 2. Reghementen van den E. Ridder Oratie Veer, bestaende in 15. Companien, een Companij van 200. ende 7. van 115. ende ander 7. van 112. Soldaten, maeckt te samen
1789. Soldaten.
No. 8. Mr. Lijl een Regement van 8. Companien
980
No. 9. Mr. Ogels Regement bestaet in 8. Companien ende is
960
No. 10. Mr Cissels Regiment bestaet in 8. Comp. is
950. man.
No. 11. Is Mr. Cortomees regement bestaat in 12. Company heeft
1200
No. 12. Is Mr. Catilions Regement is 8. Company heeft
966.
No. 13. Is Mr. de Outryda zijn Regiment, is 7. Companyen, is
800.
No. 14. Sijn zijn Genaden Graef Ernestus van Nassou zijn 2. Regementen bestaende in 12. Companyen, als Switsers, Duytschen, ende Vriesen, zijn soldaten.
1460.
No. 15. Is Mr. Famaes Regement, zijn Wallonen oock onder zijn Genaden Graef Ernst zijnde
1116. soldaten
No. 16. Is Cornel Broeks Regement, zijnde van 8. Companyen is.
960.
No. 17. Is Ridder Hindersham zijn Regement, is van 8. Companyen, maeckt
1000. man.
No. 18. Sijn die Guarden, een van zijn Princell. Excellentie, 2. van zijn Genaden Graef Hendrick, 1. van den Heer van Kessel, van den Heer van Brederoode, ende Wevers Company bestaende in
1000. man.
No. 19. Is een grooten steen, daer staet Wesel met letteren in gehouwen.
No. 20. Is des Princen bleeckvelt.
No. 21. Is het Hof oft quartier van zijn Princelijcke Excellentie rontom met een schutsel van seyl met tanden, gelijck de anticksche mueren zijn daer rontom staen diversche tenten die tot het Hof behooren, te weten, voor den Hofmeester, Secretaris, Edelluyden, Doctoor, ende Predicant, den Sael, ende gemeen Sael, Keuken, Gardemenger, ende Bottelier.
No. 22. Is een plaets voor de Korteguarde, ende wagens tottet Hof.
No. 23. Is voor de peerden geordineert die veel tot Flueren staen.
No. 24. Sijn de hutten der dispensiers, spijs bewaerders, bier en wijn tappers, stalknechten ende voort die tot het Hof behooren, zijn
350. man.
No. 25. is de plaets der Ingenieurs van de fortificatien, met haer Conducteurs ende schrijvers inals
30. man
No. 26. is het hof oft quartier van zijn genaden Graef Ernestus met zijn Edelen Graven ende Baroenen
150 man.
No. 27 is het quartier van de Commissarisen ende Quartier-meesters Generael, voor den President, Fiscael, ende Griffier, van den Krijchsraet Provoost ende Sergiant Majoor Commissarien van de Monsteringhen ende Commijs van ’t gelt, Predicant, Medicijn ende Serugijn vant leger, alle dese Heeren, Edelen, ende officieren met haer dienaers zijn
250. man.
No. 28. Is den Heer van Kessels Regement als Generael over het geschut, met zijn Luytenant ende Edelen van het gheschut, het Magazijn vande Amunitie van oorloghen, den Comijs, Conterleur, ende Conduckteurs van dien. Hier aen zijn gelogiert de Constabels, Canoniers, Pierwerckers, Petardiers, Batery-meesters, met hare Conducteurs. Hier by is het quartier van den Meestert-immerman, met zijn timmergesellen, Rademaeckers, Kuypers, Smeeden, Schanskorfmaeckers, Harnicuers, Provoost, ende Serugijn van het geschut.
Aen dit quartier zijn die Matroosen die het gheschut vertillen, die Mijneurs, ende het rouwe volck van de pioniers, die hier in dese voornoemde quartieren leggen over de
600. man.
No. 29. is een plaets voor duysent wagens, elcken wagen met 3 peerden: wat belangt haren dienst sal hier naer by de schepen verhaelt worden, oock 600. treckpeerden, maeckt tsamen 3600 peerden daer toe
1200. man.
No. 30. Is Monte del Cavellero, oft Rijdersbergh, waer op ende onder een Company te voet ende een Cornet te peert wacht hout.
No. 31. Is den bergh Etna, die alle avonts te 9 uren vyer spout, daer het geheele leger af dreunt, tgeeft sulcken lucht dat alle licht het geheele leger uytblust, hier op staen 5. oft 6. stucken grof geschut.
No. 32. Is der Princen Guardenbergh, met haer Valleyen.
No. 33. Is den grooten Vulkanus bergh beplant met geschut.
No. 34. Is Belvidera, eenen bergh op welcke tgeheele leger te oversien is, oock met een Battery van eenige stucken geschut beset.
No. 35. Is den Eselsrugh, een bergh die de buyten lasten dragen moet, dit zijn de 6. bergen, daer buyten naert fort leggen noch 3. oft vier bergen, daer over loopen noch eenighe Trenscheen over 16. jaer gemaeckt.
No. 36. Zijn alle tenten van de kramers, soetelaers ende ander [koop]manschap, de welcke haer tenten alhier op geslaghen hebben om het [onleesbaar] des waters, maer inde winter is binnen int leger een plaets daer [daer toe ge]ordineert: want tis alhier aen den Rijn wat leech landt.
No. 37. Is het groot met het cleyn schip van zijn Princel. Ex[cellentie met] de sloupen ende boots daer toe dienende met noch ander 21. sc[hepen met a]lle nootsaeckelijckheden, van officiers ende dienaers
[24. schep]en
Voor zijn ghenaden graef Hendrick, ende zijn genaden gr[aef Ern]est tot haren van doen oock
24[. schepe]n.
Voor den Wachtmeester generael, Quartiermeester genera[el vo]or den Viscael, Greffier, ende Comijs vant gelt, Waghemeester en[de ha]re Luytenants, voor de Cerugijns, ende Apotheeckers in als
6. sc[hepe]n.
Voor elck Cornel 2. oft 3. scheep.
24. sch[e]pen
Voor de Ritmeesters
14. sch[e]pen.
Voor de Ingenieurs, Conterleurs met haer Conduckteurs
4. schep.
No. 38. ende 39. Sijn schepen van den Heer van Kessel met zijn Luytenants ende Edelen van het gheschut, ende alles dat daer toe behoort als ponten, scheepen, voor 18. stucken grof gheschuts, tot 12. duysent yseren kogels, van 48 tot 12. ponden. Schepen voor 200. duysent pont bossekruyt, loot en lonten, schepen voor Piecken en Mosquetten. Noch schepen voor affuyten, Blockwagens, voor wagens, Raders, Morasleyden. Schepen voor lepels, wijsschers, aensetters, stampers, haecken, ende lepels om de gloeyende kogels daermede te manieren, Bors tonnekens, houten hamers, schootels ende stelhouten. Schepen voor Lamoentuych, also reepen, strengen, gareelen, havichcoppels, hout tot het geschut, swalpen, balcken, deelen, kapraven, ende horden. Noch schepen voor het hantgereetschap van het geschut, [als schoppen?] ende spaden, bylen, hackmessen, houweelen, hantheyen, oock yseren ende houten hantboomen, bierboomen om kruyt en loot te dragen. Schepen voor 30. duysent allerhande yseren naghels, alsoo wijsers, 6. duymen, 5. duym, middelnagels, en schotspijckers. Schepen voor allerhande licht, als keersen, lanteernen, turcken, ende lampen. Schepen tot alderhande koorden, also gheheele als halve treckreepen, oft Cabels, trecklijnen, also voor peerden als voor menschen.
Schepen oock voor yser, smeekool, timmergereetschap, haren deeckens, om het kruyt te decken, want het en magh met geen stroo gedeckt zijn, om des brants wil, lederen brant emmers, manden om eerdt te draghen, dit is tgetal der schepen van den Heer van Kessel.
44. schepen.
No. 40. Sijn de schepen met de Ammunitie voor het legher ten behoeve van de soldaten. Voor eerst eenige geladen met 50. duysent pont fijn boscruyt, oock so veel moskets kogels, ende lonten als daer toe noodich zijn. Schepen voor gheweer ten overvloet, vooral wat een manshert int lijf heeft (om in tijt van noot) te vechten, also mosketten, geheele ende halve piecken, Rondassen ende so voorts. Schepen tot 3. duysent spaden ende schoppen, eleks naer advenant, houweelen, groot ende kleyne bylen, hack oft hantmessen. Schepen voor 3. duysent stucks, als balcken, gheheele ende halve gheschaechde deelen, ende kapravens, schepen voor 100. duysent yseren nagels, also van den grootsten tot den kleynsten. Schepen voor licht ende keerssen, lanteernen, met 2. duysent stucken turcken ende lampen die daer toe dienstigh zijn, 12. hondert kordewagens, spillen, ende bies bruggen. Alderhande touwerck, loot ende lepels om te gieten
Schepen voor alle lijftocht van Vijveris zijn over
79 schep.
No. 41. Is de brugh ghemaeckt van 34. schepen ende is langh 430. pas uyt gesondert het cleene bruchsken is 30. pas daer op den Capiteyn van de brugh met zijn Company gesoriert is, by de over zijde der brugghe isser een viercant fort ghemaeckt met een buyten trenschement ghelijck hier by te sien is.
34. schepen.
No. 42. Sijn de oorlooghs schepen, waer van den Admirael Pieter Arentsz. de voortocht heeft, ende zijn alle wel gemonteert van Matroosen ende Soldaten de welck in tijt van noot lustige uytvallen doen kunnen, zijn hier maer 8. so sloepen als uytleggers.
8. schepen.
Beneffens dese voornoemde schepen, zijn alle de schepen van koopluyden ende soetelaers ende alle de schepen die ’t volck van ’t gheheele leger boven ghebracht hebben, waer toe tot elcken Capiteyn, den een 3. en den anderen 2. schepen tot haer volck geordineert was, nu geef ic den goetgunstigen leser te rekenen, hoe veel schepen hier by den anderen geweest zijn.
Wat nu belangt het reeckenen van het volck van alle dese schepen, oorloochschepen, ponten vant geschut, ende Capiteyn van de brugh, of sy voor duysent man mochten ghereeckent worden, mijns dunckens had ickse soo lief als
1000. soldaten.
Die twijffelt aen hare kracht, die comt het beproeven.
No. 43. Is een Cornet Staten Ruyters staende op de wacht.
No. 44. Der Heeren Staten schiltwacht.
No. 45. De schiltwacht van de Stadt Wesel, staet een schoot weechs van den anderen.
No. 46. Is een Corpuraelschap moskettiers zijnde de wacht van Wesel.
No. 47. Sijn eenige gehoochten, aproschen ende Batteryen, alwaer den Marquijs over eenige Jaren de Stadt Wesel met veroverden Wat belangt de distancie tusschen de stadt Wesel ende het leger, is 27. hondert pas, ende rontom hebby in een uyr gaens geen dorpen, ende is meest een vlack velt, tusschen het leger ende de stadt zijn veel schoone weyden daer ontrent 3. duysent peerden vant leger haer voetsel soecken.
No. 48.
Sijn eenige schepen buyten Wesel aen de kraen, maer zijn meest vertrocken.
No. 49. Is des Konings oorloghschip, hadt 12. man op.
No. 50. Is het Fort voor Wesel van den Marquijs Spinola gemaect met geschut ende spaensche soldaten beset, is hooch ontrent 12. voet boven eerden, de
No. 51. Is de voorstadt, buyten de Steynpoort, met een kleen grafjen rontom opgeworpen, hier leggen veel van het nieuwe aengenomen volck in.
No. 52. Is de voorstadt ofte halve maen buyten de Leepoort, oock meest met nieuwe soldaten beset, in voegen opgeworpen als het ander.
No. 53. Is de oude Vest, daer eenige huyskens staen de vracken ghenaemt, is meene soldaten beset.
No. 54. Is den burgh oft Jonckeren huys.
No. 55. Is S. Antonis Kerck daer de gereformeerde predicken.
No. 56. Is de gevangen poort, daer loopt een straet onder deur, van de marct tot aen de Demsche poort, de binnenste helft is de brughstraat ende naer de Poort is de hoochstraet.
No. 57. Is de Verckenmarckt, daer 2. Cloosters dicht by staen, daer de Roomsche haren dienst doen.
No. 58. Is de marckt, stadthuys, ende korte guarde der spaensche soldaten.
No. 59. Is S. Wilboorts Kerck daer oock die van de ghereformeerde het Evangelium predicken.
No. 60. Is de Veltstraet, daer by is noch een Clooster.
No. 61. Is de Rijnstraet.
No. 62. Is de Vispoort seer bequaem tot een uytval, anders geen nut, wat voort belang van de sterckte der Stadt moocht ghy met een maetstaf afmeten, ende als het water uyt de vesten op 2. plaetsen afgetapt is, zijn de Vesten drooch, de 2. Bolwercken onder aen de Cloosterpoort zijn met steen ophehaelt wiens muer onder 12. voet dick is, maer allen de ander Bolwercken zijn recht van aerde opgeworpen, alles also gemaect eer de Marquijs den Stadt ingenomen heeft, vorders ist een welgeboude Stadt met schoone huysen, besedt met spaens garnisoen die meest in der burgers huysen leggen.
Belangende dit cleyne kaertgen dat V. E. hier siet, is de rechte gront-teyckeninge van Bislijck tot Orsoy alwaer D. Lowijs de Valasco hem sterc maect te weten tusschen Eversal, ende Botberch tot Eversael is over lange jaren een Casteeltgen geweest.
Wat belangt het optrecken van de nieuwe Engelschen, zijn den 8. Aug. over de brugh met 36. Cornetten Ruyters ende 200. wagens geconvoyeert voorby Gulick naer den Palsz, ende in dat Dorp Bislick is de rest der Ruyters ghebleven ende eenighe anderen in haer plaets gekomen.
Tot Leyden, by Niclaes Geelkerck.
Men vintse oock tot Amsterdam op de Beurs in den gecroonden Hoet.
