Interrogatoria om die tovereße dair oever thoe examineren

Uit Wikisource
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Interrogatoria om die tovereße dair oever thoe examineren (1594) door een anonieme schrijver

Archiefstuk BR 0486, Historiehuis, Roermond. Gedeeltelijk gepubliceerd in: De Volksvriend, jrg. 17, nr. 11 (13 maart 1875), p. 1-2.

[ 1 ]

Interrogatoria om die tovereße dair oever thoe examineren. Ingeſtaldt in Martio A[nn]o 1594.

1 1 In den irſten hoer thoe vraghen, off ſie niet toveren kan? van ween ſie es geleert? om wat oirſaecke? und wie langh es ſeij geleden, dat ſie es geleert?

2 2 Off oich der quaedt hoer niet dair thoe geraden hefft ſich ſichtbarlich an hoer verthoenende? und wie ſie dair bij gebracht oder bedrogen ſeij?

3 3 Off ſie niet verwilligende in die Toverije Godt heft moeten afgaen, den vervloecken, und verſweren mit die hylige Religie? Item den duyvell thoegaende denſelven ſonderlich hefft moeten geloven en ſweren hem thoe ſullen anhengigh ſein, oich thoe ſullen volgen, und doen, dat er hoer ſoll bevielen?

4 4 Off niet der duyvell op die verleugnongh Gottes hoer dat Chreiſdom an hoer heufft heft vuythgeraedt, und hoer ein neuw Duyvels teicken irgens an hoer lyeff heft gemaickt? und wo er hoer datſelve teicken ist geſtaldt.

5 5 Item off ſie niet ſeij onverwandlich an ſulck teicken, in vuegen dat hoer noch mit ſcherpe metzer, premen, elſen, ſpangen off mit einisch ander scherp dingk dair an pijn kan geſchien.

6 6 Off ſie niet nae beschworene verleuchenongh Godtes even woll mit ther Kircke gegange, die ſegenongh dair oich wijwaeter hefft ontfangen? thot wat einde, und vuijth wat meijnongh ſei dat heft gedaen?

7 7 Item off ſie niet ſedert der verleuchenong Godtes einiger tijt thoe Bijcht geweest, und den Bychtvader hoere gelegentheit dee Toeverijen hefft ondeeckt und toe kennen gegeven? Item off ſie oich dair nae then Hoichwertigen H. Sacrament gegangen, dat ontfangen, und ingenommen? Item mit woedanigen gemoetz und tot wat einde ſie dat hefft gedaen. Item off ſie oicj dat H. Sacrament nae dem ſie dat ontfang, ſich weder vuyt den mondt hefft genome, und wie ſie dair mit gelaeft? [ 2 ]

8 8 Item off ſie neyt irgens mit op den dantz geweſt? wie ſie dair gekhomen? oich weder van den ſeij gescheijden? duer watt middell? und weenſe behulp? wie duck dat ſeij geschiet? und woir ther plaetzen?

9 9 Item weer ſie mehr op den dantz geſehen? wie die geheite? und woir die woenhafftigh ſyn? Item wie der dantz gefuert, und woer ther plaetzen der gehalten is?

10 10 Item off ſie niet, wie oich die andere, ſoe mit op den dantz waren Jegliche mit hoeren Bolen gedantzt? den an die handt hebben gehatt? und wie hoerre ſeij geheten? oich wie der ſeij gestaldt?

11 ii Item off niet jeglicher Boell nae den dantz die ſeine bekendt, oder dair mit thoe doen hefft, und off niet hoer Boell hoer doemails oich mit heft bekandt? und van wat natuijren hij is?

12 12 Item off niet hoer Boell hoer duckwijls tandere tyden und plaetzen hefft beſocht, und mit hoer thoe doen heft gehatt? Item off er oich hoer dat int gefengkniß hefft gedaen? wie hoer Boell in die bolerije ſich vuegt? und ſunſt gesteldt is? Item off er oich mit hoer gebolyert hefft des nachts in byweſen hoerers Mans op den Bedde. & [onleesbaar]

13 13 Off niet op den dantz ſomwijlen quedt zier wurdt gemaickt mit bier, wein, und andere vertoende ſaichen?

14 14. Off ſie niet op den dantz Godt moeten verleuchenen und vervloecken, den duyvell ther contrarien moeten ehren und anbeden?

15 15 Off ſie niet op den dantz van den duyvell eumandt? oich gedwongen woirden om toveren und dair mit mynschen und beeſten quaedt thoe doen?

16 16 Item off sie niet op den dantz van die verleden tijt moeten an den duyvell vermelden weß jeglich quaedt hefft gedaen? und dat diegenige die bevonden wurden viel quaedtz gedaen thoe hebben van de duyvell derhalven wurden geloeft und verheven, und die andere die dair an ſuijmich ſyn geweſt, van den duyvell wurden gelaſtert und hardt geſtraift. [ 3 ]

17 17 Item wie duck? und wanneer ſie moeten then dantz khomen? und off dat thot alle weecke? und op einen naemkundig besonderen dach geschiet, oder niet?

18 Item off niet int jair etzliche beſondere grote dantzen, thot wat tyde, und wie duck sie gehalden wurden.

19 Off niet op itzvermelte grote dantzen der duyvell ſich verthoent in geſtaldt van einen groten Bock, dair duer die verſammelongh anſpreckt, ernſtlick alle vermaent ſich op hem thoe vertrouwen, und hoere toverije wacker int werck thoe ſtellen? Item ſich an hoere vianden thoe wreecken

20 Item off ſie niet dan alle thot den duyvell in forme van ein Bock geſtald als vurß[egd], moeten khomen, den ehren und anbeden, oich hem ſeine Cullen off hinderſt moeten kußen, und off ſie gefangen dat oick niet mit heft gedaen.

21 Item off niet dair nae den Bock verbrandt wurdt, thot pulver toe und jegliche etwes pulvers dair van bekhome und mit neme, und datſelve naederhandt mit in hoere toverpot doen, und tot der toverijen gebruicke. und off ſie gevangen oich mit geweſt ſeij op ſodanigen dantz, und oick eynich pulver oder aße van den verbrande Bock mit hefft bekhomen und mit ſich van dan gebracht.

22 Item woir ſie die pulver oder aße heft gelaten? und woer thoe ſie die hefft gebruyckt?

23 Item off ſie oick ein toverpot hatt, und woir die gegenwoirdigh thoe vinden ſeij? waer hoer die yrst thoe geſtaldt, oick thoe geruſtet hefft? und wat dair in ſeij?

24 Off ſie oick einige mynschen off beeſten dair mit heft betovert die dair mit kranck gemaickt, und omgebracht, wie voell derſelver ſein, und wie die geheten? oick woir die woenhafftigh?

25 Off ſie ſich oick ſelffs mit die materie in dye toverpott ſmere, om op der dantz plaetze thoe vlegen, und off die materie die hun niet en schaedt, andere luyden ſoldt schaeden? dan off ſie noch ein andere pott thot ſulcke ſaeck achter ſich hebben?

26 Item off ſie niet ſomwijlen mit verthoende waegens caren peerden bock, item beßemſteijlen ſich dair op ſettendt zum dantz gefuert werden, und of hoer gefangen dat oick ſoe niet wederfahren. [ 4 ]

27 Item off ſie oick eymandt tſy mynsch of Beeſt ſonder materieell preeſent vergift, als ſie in hoer toverpott off ſunst achter ſich hefft, allein mit woirden, nemtlich mit anropen hoerers Bolen offte duyvels, off ſunst mit execratien ende vervloeckinghen in des duyvels nahme eweltz heft betovert? wanneer, wie die geheiten ſoe ſie dergestaldt heft betovert? Item woir die geſeten, und wie langh es geleden, dat ſulcks is geschiet?

28 Item off ſie niet die mynschen und beeſten hunne in der wijſe als vorß[egd] ſonder materiaall preſent vergift betoveren? In duyvels nahm, mit anroeren, ſtrijcken, ketelen, taſten, ſlaen noppen afleſen, etwas eynen op den weck tegens thoe werpen? item mit ahmen, blaſen, anſihen, anlachen, und mit der gelyken anderen gebeer?

29 Item off ſie jederinenlich kunnen betoveren, dye ſie willen? oder off ſies einige kunnen doen und eijnighen niet? und ween ſies doen kunnen? und woran ſies niet doen kunnen? und om wat oirsaecke?

30 Item off ſie jeder tijt gestaldt ſijn die mynschen und beeſten thoe betoveren? oder op beſonderen daeghen und ſtonden allein? thoe weten als ſie ſich geſmeert hebben, weder van den dantz gekhomen ſyn, und bij hoere Boell geſlapen hebben?

31 Item off niet hoer Boell ſoe mit woirden als ſomwijlen mit harde ſlaegen hoer heft bedwongen om quaedt thoe doen oick mynschen und beeſten thoe betoveren?

32 Off ſie oick eymandt tſij minsch off beest, ſoe ſie betovert, ſulcks heft weder herdaen, und an wien und off sie dat vryth mithlyden van ſich ſelfst heft herdaen? dan off sie van anderen thoe weten van den genigen die ſie heft betovert mit ſlaegh off anders dair thoe bedwonghen ſeij.

33 Off ſie oick dat andere getovert hadden ſol kunnen hertoveren oder herdoen dan alleinlick dat ſie ſelffs getovert heft?

34 Item off sie oick eymandt, tſy man, of vrouw tot die Toverye hatt geraden, und dair inne gefuert? und wie die ſyn?

35 Item off ſie oick hore eijgene kinderen? und ſonderlich hoere dochter woe ſie der eijnige hatt in die toverije hatt gefuert? die den duyvell beloeft oder oich overgegeven, wie dieſelve genoempt? vuyth wat oirſaecken ſie dat hefft gedaen? und wie langh es geleden ſeij, oick in wat wijſe dat geschiet ſeij? [ 5 ]

36 Item off ſie oick op einige catten dantz mit ſeij geweſt, und off die Toovenaers und toevereße ſich in catten, honden, haeſen, wolffen und gelyke beeſten kunnen tranſformeren veranderen und overſetten? und off der kunst oick erfahren ſey?

37 Item off oick op den Catten dantz die duyvelen oder Bolen van die Toevereße ſich mit als catten oder caeters verfuegen.

38 Item off oick die Bolen als caeters oever die catten op den cattendantz herfahren mit die ſich vermyßen, oder dair mit bolyren. |}