Merian - Metamorphosis (1705)/4
| ← 3. Zuurzak | Metamorphosis insectorum Surinamensium. Ofte Verandering der Surinaamsche insecten. (1705) door Maria Sibylla Merian | 5. Cassave → |
| Uitgegeven in Amsterdam door Gerard Valk. |
4VERANDERING DER SURINAAMSCHE INSECTEN.
DE IV. AFBEELDING.
DIt kruid werd in America Manibot en Manyot, en het brood, dat uit de wortel van dit kruid werd gemaakt, Cassave genaamt, het wast 8 à 9 voet hoog heeft een roode stam ofte steel, om dit kruid te vermenigvuldigen, zo snyd men de steel aan stukken, elk een hand lang en plant die in de aarde: even gelyk men met het zuiker-riet doet, een jaar daar na gebruikt men de wortel om brood daar af te maken, gelyk in het volgende blad Fig. 5 te zien is.
Deze bruine hairige Rupse heb ik Anno 1700. in Juny op dit kruid gevonden, eetende des zelfs bladen, waar meede ik hem tot den 12. Juny gespyst heb, wanneer hy in een Poppetje veranderde, gelyk een op het blad hangt, den 1. July kwam zodanig een wit en bruin gevlakt Cappelletjen daar uit te voorschyn, waar van ik een menigte in de Cassava akkers van den Heer van Vreedenburg hebbe zien vliegen, alwaar ik ook deze verandering waargenoomen heb.
Tot vercieringe van het blad heb ik nog een jonge Sauvegard op de Cassava steel gezet, sy worden zo groot als een Crocodil 10 à 14 voet lang, sy leven van doode beesten, dog vallen geen leevendige menschen aan, gelyk de Crocodillen, de wyfjens leggen eijeren, waar toe se een gat in het zand maaken aan den oever der rivieren, daar de zon deselve uitbroeit, de Indiaanen eeten de eyers, welke zo groot zyn als Kalkoenen eyers, maar wat langwerpiger. De Sauvegarden leeven op het land en in 't water, als zy geen dood beest of visch vinden, zo eeten se mieren en vliegen. Van diergelyke Gediertens zoude nog een geheel werk konnen volgen, wanneer ik zie, dat dit werk van de Liefhebbers bemind en wel getrokken word.
Verscheide zyn de gevallen, uit welkers wortel in America de Inwoonderen brood bakken: uit de jucca foliis Aloes, gelyk Aldinus in horto samesiano getuigt; uit een meede soorte van Arum, gelijk ik in mijn proludia botanica hebbe, welke Arum my had meede gedeelt d'Heer Nassi, daar by voegende, dat uit desselfs wortel meede een brood voor de Indianen gemaakt word, welke Arum als noch in de Amsterdamsche Medicyn-hof wast; de Manihot schynt wel die geen te wezen, die het meeste brood in West-indien uitlevert, verscheide benaamingen heeft dit gewas, als Manihot Theveti, juca & Cassavi J.B.Hiucca five Mandioca ex qua Cassavi Perkinsoni. Manihot indorum sive juca foliis cannabinis B. Pin. Ricinus minor, viticis obtuso folio, caule verrucoso, flore pentapetalo, albido, ex cujus radice tuberosa fucco venenato turgida Americani panem conficiunt. Sloan, Catal. plant, jamaic.