Nieuw Regiment
|
Nieuw Regiment | |
| Auteur | Jan IV van Brabant |
| Genre(s) | Politiek document |
| Brontaal | Nederlands |
| Datering | 22 mei 1422 |
| Bron | Schadd, P.D. (2015), Het Nieuw Regiment van 1422. Het hertogdom Brabant en middeleeuws constitutionalisme, Master thesis Universiteit Leiden, p. 64-77 - Tekstweergave op basis van een Brussels afschrift (Algemeen Rijksarchief Brussel, fonds Rekenkamer 10 f. 158r.-163v.). |
| Auteursrecht | Publiek domein |
 | |
Artikel I:
In den eersten dat men enen jegeliken bynnen den voirs onsen lande vonnis ende recht doen sal onvertogen, van allen saken die te vonnisse staen ende dat de richteren van den lande hoere gerechte houden selen moeten sonder eenich middel van uutsetten bij hoeren ocsuyne, gebreke of toedoen. Behoudelic den voirg. richteren, hoeren gerechte dat sij van den heerlicheiden eens moegen uutsetten ende nyet meer ende so wie in vredeliker possessien is van eenigen goeden, dat hi dair in bliven sal totdat hij dai uut gewonnen wordt mitten rechte bi den meesten deel van den wisers of wethouders dair de goede te rechte behoeren ende dat een jegelijc onbesorght van ons ende van partyen tot synen dage sal moegen comen ende dat behoudelic onsen bainroitsen, edelen ende steden ons lants van Brabant voirs. hoere rechten privilegien, costumen usagien ende heerbrengen.
Artikel II:
Item geloven wij voir ons, onse oir ende nacomelingen dat wij voirtane bynnen onse voirs. lande van Brabant tallen steden ende plaetsen dair dat behoert ende gewoenlic is te geschien, kiesen, nemen ende setten selen of doen kiesen, nemen ende setten, scepenen ende wethouders die ons ende onsen voirs lande van Brabant orberlicste ende nutste sijn selen ende bynnen den selven onsen lande geboeren uut den ghenen die dair toe gecoren selen werden ende de ghene diese dair toe also kiesen selen, die selen op hoeren eet dair toe moeten kiesen ende nemen die alre orberlicste nutste, profitelicste, die sij sellen connen ende moegen, ons ende onsen gemeynen lande. Ende de ghene, hij si richtere of andere, die ons die coesen van den scependomme ende wethouderen aenbrengen selen, dat die dat doen ende ons aenbrengen selen, besloten, beseghelt onder de stede of der wethouderen segele, daer dat gebuert. Ende selen wij of die ghene die wij dair toe van onsen wegen gecommitteert selen hebben, terstont wi den coese scepenen kiesen, ende die weder over seynden beseghelt onder onsen seghel, of der gheenre die als voir dair toe gecommitteert selen sijn den steden van dair die coese comen sal wesen.
Artikel III:
Item gevielt, also des oft God wilt nyet sijn en sal, dat wij gebreclic waeren in enigen van onsen steden Loeven, Bruessel, Antwerpen, Bosch, Thienen of Leuwen, de wet ende scepenen te verstellen talsulken tide als dat in elke der voirs. steden gewoenlic is te geschien, so willen wij, consenteren ende bevelen, dat dan de scepenen die afgaen selen ende sculdich sijn af te gaen van hoeren voirs scependomme, selen kiesen op hoeren eet de toecomende scepenen uut den coese die men ons overgesonden sal hebben, als voirscr. steet, bynnen den selven tide dat men die in elken van den steden voirs. sculdich es te hebbenen, of ten langsten bynnen vijve uren dair na, ende die selen de selve macht hebben, gelijc ocht wij oft yman van onsen wegen die gestelt of geset hadden, na gewoenten ende costumen van elken van onsen voirs steden, ende de richteren ende ambachten van elker stat die gewoenlic hebben geweest te eeden, selen van eeds wegen gehouden sijn die te eeden also men hier voirmaels geplogen heeft. Ende ocht so geviel dat de voirg. scepenen in hoeren coese hier af discordeerden ende des koesens nyet eens en worden, dat dan de goede liede van dier stat, raide gemeynlic, dair dat in geviele die de scepenen dair om notabelic op hoeren eet selen moeten doen vergaderen ende vergadert houden, den coese van den scepenen selen moeten doen mitten meesten gevolge van hen ende die selen dat toecomende jair scepenen sijn ende geedt werden gelijc dat voirscreven steet.
Artikel IV:
Voirt willen wij ende geloven dat wij in den steden dair men mit commissarise gewoenlic is van onsen wegen de wette te versetten, nyman dair toe ordineren of committeren en selen dan tween of drien van den edelen ende stammen van onsen voirscreven lande van Brabant, ende so waer enich gebreck viele in de commissarise also te seynden ten tide dat gewoenlic is geweest dat dan de scepenen van dier stat de wette souden moegen ende moeten veranderen ende vernuwen, gelijc als boven vercleert steet.
Artikel V:
Item geloven wij onsen goeden lant van Brabant voorschreven, dat wij nemmermeer te genen dagen, geenrehande lande, stede, slote, lieden, renten, domeynen, noch heerlijckheden te water noch te lande weg geven en sullen, verkoopen, versetten noch veranderen in geenre manieren, noch ook eenige Oorloge aennemen, ofte enig verbondt maecken met iemande, noch oock eenige breucken oft misdaden mogen quyt schelden, oft quyt geven in eeniger manieren, tenzij bij drie oft vier van onsen raede, ende dat daer af opene brieven gemaeckt sullen zijn, op dat wij weten mogen, wes wij quyt gegeven sullen hebben. Voorts geloven wij dat alle degene, die nu, ende onser naekomelingen raede, segelaer ende secretarisse zijn, sullen bij alsucke trouwe, hulde, ende eede als sij ons, oft onsen naekomelingen gedaen sullen hebben, onse drye steden, te weten Loven, Brussel ende Antwerpen geloven, ende toe seggen sullen, dat sij nimmermeer daer bij, noch overkomen, brieve schrijven, teeckenen, noch segelen en sullen, daer eenige van onsen landen, steden, sloten, lieden, noch heerlijckheden, te watere noch te lande aen dese sijde oft in geen sijde der Masen liggende verset, verleent, verkocht, vervremt, beswaert, oft eenigsints bekommert oft en weg gegeven sullen worden in eeniger manieren, het en zij bij consente, ende goedt duncken der twee weerlijcker Staete ons landts van Brabandt, ende vint men dat eenig onser raedtslieden, oft secretarisse in haren raede, officie oft dienste hen misdroegen, oft misgrepen, dat men dan dien corrigeren sal, bij den edelen ende goede steden ons landts van Brabandt oft den meestendeel van hen.
Artikel VI:
Item willen wij, ende begeeren dat men de palen, lande, slote, ons landts van Brabandt, oft onser lande van Overmaeze, die onse voirvorderen, oft wij en weg gegeven oft verset hebben, weder gekrijge, ende dat men die met Brabanteren oft metten genen die in Brabant wel gegoedt zijn, wel verbrocht, besette tot onsen ende ons landts behoef, wel ende getrouwelijck te bewaren, ende dat men die palen, lande, slote noch stede in geenre manieren van onsen lande van Brabandt en laet scheyden noch meer versetten, noch beswaeren, ende dat daer af die voorsz. Borgen onser steden, te weten Loven, Brussel ende Antwerpen t'allen tijden als des te doen wesen sal ende geboren eenen eedt doen sullen die slote, lande oft steden die sij alsoo verbrocht sullen hebben, weder over te geven binnen vierthien nachten ende dat sij’s van den voorschreven drie steden versocht sullen zijn tot onsen behoef ende tot ons gemeyns landt van Brabandt voorseyt.
Artikel VII:
Item hebben wij onsen steden ende landen voorsz. gegeven, geconsenteert, ende gewillekort, gevilt alsoo dat ocht Godt wilt, niet en sal, dat onse voorsz. stede oft landt ofte enig van hen in toekomende tijden overvallen, oft verlast wierden met ons selfs persoone, met vremde lieden van wapenen oft met iemand anders, dat ons landt, stede, oft stadt daer dat geboerde oft geviele, die wederstaen sullen mogen ende niet inlaeten sonder abolch, indignatie oft wederspreken van onse, maer die weiren ende uytsluyten alsoo dicke als dat gevalt.
Artikel VIII:
Item willen wij ende consenteren dat negheen van den edelen onse och hoere ambachteren, officieren of dyeneren, si sij hoge of neder, ons lants van Brabant onser edelre knapen gesinde of yman anders so wie hij waere, van nu voirtaen belasten of beswaeren selen moegen onse cloesteren, ocht godshusen ons selfs lants van Brabant mit eenigen gasterien van volke, jagenen, haykieren oft honden, uutgenomen den selven cloesteren ende godshusen die dair op gesticht ende gefundeert sijn. Behoudelic den edelen van onsen landen huerer heerlicheit, rechte ende heercomen, ende dat men den voirs cloesteren ende godshusen hoere privilegien die hen dair af verleendt sijn ende sunderlinge privilegien die onse lieve here ende vader hertoge Anthonis saliger gedachten onsen cloesteren ende godshusen dair af verleendt heeft ende gegeven, gehouden werden in hoerre volcomenre macht.
Artikel IX:
Item willen wij ende consenteren onsen hoeftsteden ons voirs. lants, te weten Loevenen, Bruessel, Antwerpen, Bosch, Thienen, Leeuwen ende Nyvelle, dat van nu voirtaen negheen amman, scoutheit of meyere in den selven onsen hoeftsteden gestelt of geset werden sij en selen sijn ingeboeren Brabanteren ende wael gegoedt in den selven lande.
Artikel X:
Item hebben wij geconsenteert ende gewillecoert onsen voirs lande van Brabant dat de ghone die wij totten drosseetscape ons voirs. lants kiesen ende nomen selen tallen tiden also wise dair toe gecoren selen hebben ende sij hoere brieven van hoere commissie van hoeren ambachte selen moeten presenteren ende thonen in onsen steden van Loeven ende van Bruessel, ende des selven onsen steden tot des gemeyns lants behoef van Brabant, eere sij hen hoers ambachs van den drossetscap in eenigen manieren onderweynden selen moegen enen eet doen in den manieren hier na volgende.
Artikel XI:
Item, ick gelove ende swere dat ick ’t drosset ambacht van Brabant ende mijns genedigen here van Brabant heerlicheit ende recht dair in wael ende getruwelic regeren ende verwaeren sal na mijn macht ende alle boeten ende broeken dair in vallende te voirschijn brengen, sonder ymannen dair in te verdragen ende dair af goede wittige rekeningen tallen tiden als mijn sheren genaden voirs dat begeren ende dat ic nyman bynnen den lande van Brabant handelen en sal vueren noch leyden laten noch doen handelen, vueren noch leyden buten vonnis ende recht van saken die te vonnisse behoeren noch buten den bancken ende rechten dair hij geseten is of dair hij toebehoert, sonder argelist, also moet mij God hulpen ende alle sijn heyligen.
Artikel XII:
Item so hebben wij gegeven ende geconsenteert, geven ende consenteren onsen voirs steden dat van nu voirtane altoes gestelt ende geset selen werden goede notabele manne stedehouderen der meyeren ammannen ende scoutheten te sijn die ter stont ende voirtane als des noet gebuert eenen behoirliken eet openbaerlic gelijc enen meyere, amman of scoutheet doen selen ende van onser heerlicheit wegen die selve auctoriteit ende macht hebben die een volcomen meyer, amman of scoutheet heeft de scepenen te mannen die te eeden alle manieren van executien van recht te doe geschien, de geboden ende correctien bi den burgermeisteren scepenen ende raidsluden van den voirs. steden of eenich van hen overdragen ende gesloten te gebieden ende uut te roepen, ende dair bij ende aen te staen als meyer, scoutheet of amman in den naem van ons ende alle saken te doen die een volcomen meyer scoutheet of amman in den naem van ons sculdich is te doen, so wanneer onse meyer scoutheet oft amman ten tide sijnde trecht van onsen voirg. steden die execucie dair af die vorderinge van den geboden ende van anderen saken die een meyer scoutheet oft amman, gelijc sij boven gescreven staen sculdich es te doen, weygert of wederseeght te doen hem onwillich dair toe maecte, als hijs van den burgermeisteren, scepenen ende raidsluden onser stede voirs., ocht van tween van hen, versocht wesen sal, of hem van voir iegen houdt, of oec om eenigen saken wille buten onsen steden is. Ende so wanneer dese stedehouder van live ter doet coemt of van onser heerlicheit wegen afgeset wort, dat dan ter stont van der selver onser heerlicheit wegen een ander goet notabel man gestelt ende geset werden sal, die den selven eet doen sal ende de selve macht hebben, gelijc van den meyer, scoutheet ende amman ende hoere stedehouders voirscr. is. Ende gevielt, des niet wesen en moet, dat in ons ocht in onse nacomelingen, hertogen ocht hertogynnen in Brabant gebreck waere enen meyer scoutheet of amman ocht hoer stedehouderen in onsen voirs. steden te stellen ende te setten, ocht dat de selve stedehouders uut den voirs. steden oft anders gebreclic waeren te doen des sij van eeds wegen in den naem van ons een execucie van rechte gelijc voirscr. steet sculdich waeren te doen, dat dan de burgermeisteren, scepenen ende rait onser stede voirs. ten tide sijnde of ten minsten den twe van hen eenen van des voirscr. meyers scoutheets of ammans gesworenen vursten, knapen of dyeneren dairtoe nemen selen die hen genueght ende die in alle der selver voegen ende manieren eede gelijc over meyer scoutheet amman of stedehouder die hen van onser heerlicheit wegen gegeven is, gewoenlic is te doen, welke meyers scoutheden of ammans, vursten, knape of dyenere also geeedt, de selve macht ende auctoritet hebben sal die een volcomen meyer scoutheet of amman onser steden voirs ochte sijn stedehouder heeft, in der manieren gelijc voirscr. steet. Waert oec alsoe dat des voirscr. meyers scoutheets of ammans vurstere, knape of dyenere hem traech onwillich och wederspennich maect die executie van den rechte van geboden ende van anderen saken te doen, dat dan de burgermeisteren, scepenen ende rait ten tide wesende of de twe van hen dien ontlasten selen moegen van sijnen ede dien hij der voirs. officien gedaen sal hebben also dicwile alst gevalt ende enen anderen meyers, scoutheets oft ammans vursters knape of dyenere in sijn stat setten ende dien eeden die de selve macht hebben sal die sijn voirsete, die aldus afgeset sal wesen, hadde, om te doen ende te hanteren al dat ter officien van den meyerien scoutheetscape oft ammanscape behoirt, behoudelic in dien so, wanneer de voirs meyer, scoutheet oft amman weder bynnen dier stat dair hij behoirt comen sal wesen, ocht hem weder vuecht sijn officie te doen alsoe verre als hij die na den rechten ende privilegien van onsen steden voirs. mids der voirs. weygeringen of wederspennicheiden van recht te doen ocht oec andersins nyet verbuert en heeft dat dan de voirs stedehouder ende meyers-, scoutheets- of ammansvurster knaep of dyener hen van der officien des voirs. meyers scoutheits of ammans als meyer, scoutheit of amman nyet meer onderweynden en sel voir aen der tijt dat in den voirs meyer, scoutheet of amman weder gebrec velt, bij sijnre absentien of anders. Ende dat des gelijcs oec de voirscr. vursters-, scoutheets- of ammansknapen als die voirg. stedehouder weder bynnen onsen voirs steden comen sal wesen ende hem in der absencien van den meyer scoutheet of amman vueght sijn officie te doen also verre als hij die gelijc van den meyer, scoutheit ende amman voirscr., steet, nyet verboirt en heeft hem van der officien des voirscr. meyers, scoutheets, ammans ende stedehouder als meyer, scoutheet ende amman nyet meer onderweynden en sal voir aen diere tijt dat in den voirg. meyere, scoutheet, amman of sijnen stedehouder, bij hoeren absencien of andersins gelijc voirscr. is, gebreck gevalt ende dese vursteren-, meyers-, scoutheets- of ammansknapen die bi den voirg. burgemeisteren, scepenen ende raide onser stede voirs, ocht den tween van hen genomen sal werden execucie van rechte te doen als voirs. is, sal openberlic ten heyligen sweren altoes in onsen steden dair dat geviel te sijn ende te bliven sonder argelist, om enen jegeliken dies begeren sal recht, wet ende vonnis te doen geschien, ende alle andere saken te volvueren, der officie van den mayerien, scoutheetscape of ammanscape toebehorende ende dese stedehouder of vurster-, scoutheets- of ammansknape sal selve altoes als hij in der menieren voirscr. in den naem van ons ende van onsen nacomelingen als meyer, scoutheet ende amman geedt is ende sijn officie doet een roede in sijn hant dragen, of achter hem doen dragen op dat hij van enen jegeliken die sijnre te doen sal hebben gekent sijn moege. Ende alle die andere vursteren, meyers, scoutheets ende ammansknapen selen hem als die wile dat hij in die stat van den meyer, scoutheet of amman is moeten sijn gehoirsam ende onderdanich.
Artikel XIII:
Item dat onse raidslude die nu sijn ende namaels wesen selen of dmeeste deel van hen ordineren selen moeten ende setten op hoere ede, die sij ons gedaen hebben ende doen selen, alle de ambachteren ende officieren bynnen onsen hove de orberlicste ende nutste totten ambachten ende officien, die sij selen connen ende moegen ende altoes mitten minsten getale te volstaen dair men redelic mede liden mach.
Artikel XIV:
Item dat desgelijcs wij ende onse Rait, ochte de meeste deel van hen, alle onse officieren ende ambachteren bynnen onsen steden ende dair buten de oirboirlijckste, ende nutste setten selen, ende de officien ende dyeneren nyet weder ontsetten, het en sij bij weten ende consente onser raitsliede voirs. of bi den meesten deel van hen ende of die voirg. onse officien, sij waeren van onsen herbergen of van der buten yet daden an hoeren ampte of officien, dat jegen hoeren eet waere of den Landt-rechte dat men die dan also corrigeren sal datter een ander exempel aen neme.
Artikel XV:
Item en sal nymant voir ons dyenen dan die edele van onsen lande of die ghene die onsen Raide of den meesten deel van hen dair toe dunken, sal nutten ende oirboirlijck wesen van geboirten of van daden.
Artikel XVI:
Item en sal niemandt van onsen gesworenen raide voirs van niemandt gelt of goetdoen nemen moegen, maer ‘t gelt dat hen als rait van rechts wegen toebehoeren soude dat sal comen in den handen des gheens, die onse leenboec houden sal, want hij altijt bij ons sal wesen ende van dien gelde sal men betalen ons voirs. raits coste als hij in onsen oft in ons gemeyns lants orber uutriden sal, ende voirt onse speelgelt ende anders also men dat ordineren sal also verre als ‘t strecken sal moegen.
Artikel XVII:
Item selen die richteren, burgermeisteren, scepenen, raidslude, manne van leen, late ende alle andere die macht hebben te manen of te wisen ende des gelijcs die dyenste ende officie houden in onsen lande van Brabant, van wat officien dat sij nyeman dair in uutgescheiden beiden in steden, vryheiden ende in dorpen sweren in hoeren eet, dat sij gelt, goet, gichte, miede, noch gheenrehande goetdoen nemen en selen, noch hen doen, noch laten geloven, of nemen bij hem selven noch bij nyman anders om ymande in den rechte te vorderen of te achteren, maer dat sij enen jegeliken riken ende armen recht ende vonnis even gelijc doens selen, sonder yet anders dair in te trecken of eenigerhande ... dair in te suecken of voirt te keren ende voirt dat sij om burgermeisterscap, scependomme of raidscap goet, gelt, gichte noch miede, noch gheenrehande dyenst, noch goetdoen gegeven, geloeft noch geboden en hebben noch doen geloven, geven of bieden ymanne van hoeren wegen, noch oec dair om gebeden noch doen bidden in eeniger manieren.
Artikel XVIII:
Item willen wij ende bevelen dat niemandt van onsen wegen meer voir een heergewede van enen gehelen leen nemen sal moegen dan derthien gulden peters of die weirde dair af, gelijc dat onse lieve moye vrouwe Johanna saliger gedachten te doen en plach, te weten thiene peters dair af voir ons ende dander dry peters selen gegeven werden den ghenen dairt van onsen raide geordineert sal werden ende bevelen dat de smaelheren geestelic ende werlic in onsen lande van Brabant geseten nyet meer dan voirscr. steet selen heffen ende vueren also verre als die voirs smaelheren van haere heerlicheit wegen nyet meer van outs gecostumeert en sijn te nemen.
Artikel XIX:
Item dat de ghene van onsen Raide hen selven also besuyden van hoeren state bij ons te sijn ende oec alsulken weseliken ende tameliken staet in onsen herbergen setten ende ordineren dat wij des geliden moegen ende dat van gheenen noide en sij van tide te tide onsen staet te veranderen ende ons ende onse voirs. lant in meerderen commer ende last te brengen. Item dat onse voirs. Rait sette ende ordinere enen goeden notabilen man die wel Walsch ende Dietsch kan lesen om onse leenboec te verwaeren.
Artikel XX:
Item dat negheen priester gestelt noch genomen en sal werden tot eenigen onsen raidscape of secretariscape, behoudelic dat onse prelaten in deser ordinancien nyet bevaen noch begrepen en selen wesen.
Artikel XXI:
Item dat men van onsen wegen niemandt voir eenige schout die wij sculdich sijn bewisenisse doen, sij en sal moeten besegelt sijn mit onsen segel anders en sal den ghenen die de voirs bewisenisse heeft die negheen scade doen.
Artikel XXII:
Item hebben wij geloeft ende geloeven dat wij ons van niemandt, so wie hij sij die van onsen gesworenen Raide nyet en is, informeren en selen laten ocht onderwisen eenigerhande saken te begripen, te aenverden oft van onser wegen te doen begripen, het en sij bij wetenen ende bij wesenen ons gesworens Raids bi der hant sijnde ende so wie dat dade, dat hij gecorrigeert sal werden van onsen gesworen raide voirs of van den meesten deel van hen.
Artikel XXIII:
Item hebben wij gelooft ende geloven dat wij niemanden onthouden en selen inne geenen toecomenden tiden, in onse regiment of dienste noch oec in onser stede oft lande van Brabants regiment oft dienste ware sijnt dat wij togen tot Sinte Martensdyke bij onsen oem van Beyeren om onse lande van Hollant van Zeelant ende van Vrieslant te versetten ende die dair in schout hadden.
Artikel XXIV:
Item en sal niemandt van onsen tween werlijcken Staten, wie hij sij, eenigerhande personen bynnen Brabant geseten cledere, capruyne, rocke, hoyken, keerle noch andere pallueren die gelijc sijn of van strijpten, of van enen teyken van bordueren gewracht oft anders mogen geven noch vercopen in steden oft in dorpen dan alleen den ghenen die hoere huysgesynde sijn, in hoeren brode ende coste dagelix in hoeren huze etenen, drinckenen ende salpenen. Behoudelec dat de bainroitsen ende edelen hoeren rentmeesteren, scoutheten, meyeren ende vursteren de cleden voirs. selen moegen geven ende of men bevonde dat yman hierenboven cledere gave of name, dat die cledere verbuert selen sijn ende desgelijcs selen beyde de gevere ende nemere tot onsen behoef verbueren also dicke als dat gevalt elc twintig schellingen. ouder grote ende die en selen wij nyman moegen verdragen noch quijtschelen. Item waere ymant nu of hier namaels in onsen Raide of regiment die dair toe nyet verstaen en conde of nyet gelegen en waere dat te doen bij sekeren notabilen noetsaken, also verre als onsen tween werliken staten dat op reden dunct staende, die sal ons, onsen Raide ende onsen lande dat een maent voeren guetelic opseggen of doen opseggen ende dairna altoes bliven sonder particap ende twescheidicheit in onser raide of ergens bynnen onsen lande te maken op de penen ende correctien in den poynte hier na volgende verkleert.
Artikel XXV:
Item oft ymant, wie hij waere jegen dit onse voirs verdrach of jegen dinhout van eenigen brieven, die wij onsen goeden lande ende steden van Brabant verleent ende gegeven hebben onsen regimente aengaende sijnt dat wij onse regiment selve wederom aennamen opten eersten dach van meye int jair Ons Heren 1421 of die eenige partiscap of twescheidicheit in onse goeden lande van Brabant, bynnen onsen steden of dair buten maecte of hem pijnde te maken, heymelic of openbaer, of die van yman, wie hij waere hoge of neder, versocht worde om eenige partiscap of twescheidicheit te maken of voirt te setten, verhoirde of vername mitter waerheit dat yman partiscap of twescheidicheit maecte of pijnde te maken ende dien of die ons onsen raide ende twe werliken Staten ons lants van Brabant nyet en condichde openbaerde of voirt en brechte, die sal dair af bij ons, bij onsen Raide die dair af nyet berucht noch wedersien en sijn ende bij onsen goeden steden sonder verdrach openbaer gecorrigeert werden in deser manieren dat hij of sij nimmermere in onsen of in onser steden raide comen noch wesen en selen ende daerenboven sal men dien of die mit anderen correctien, het sij mit bannen, mit bedevarden of andersins bedwingen na gelegenheit der saken ende dair jegen en sal niemandt scade doen behulp van Sinte Peters manscape van Loevenen, van eeniger porterien van scepenenbrieven of eenige andere vryheit dair men lijf, let of goede mede bescudden mach, behoudelic dair hedde of gekrege yman mitten anderen yet te doen, of woude hem ten anderen sijnen wercman mit rechte aenspreken voir ons ende onsen Raide, of voir wethouderen anderswaer bynnen onsen lande ten steden ende plaetsen dairt behoirt ende sculdich is gehandelt te werden.
Artikel XXVI:
Item, waere ymant van onsen edelen, bainroitsen, ridderscape, steden of vryheiden ons lants van Brabant die desen jegenwerdige brief nyet besegelen en woude ende dair toe versocht waere, noch bi den inhouden des selfs briefs nu ocht in tiden toecomenden gestentichlic en bleve noch bliven en woude dien of die sal men achten, houden ende over hem correctie doen sonder verdrach als voir van den ghenen gescreven is die partiescap ende twescheidicheit gemaect hadde of gepijnt te maken.
Artikel XXVII:
Item, selen alle richters ende wethouders der stede ende vryheiden ons lants van Brabant ten tide als sij aengeset selen sijn elc van hen openbaer in sijnen eede sweren alle dinhout van desen brieve te houden ende te helpen houden vaste ende gestentich sonder eenich verbreken alle argelist, subtijlheit, nuwe bande, so behendicheit hierin uutgescheiden.
Artikel XXVIII:
Ontbieden dair om ende bevelen allen onsen ambachteren, officieren, dyeneren, scepenen, wethouderen ende onderseten ons lants van Brabant voirs die nu sijn ende namaels wesen selen ende elken sunderlinge, dat ghij ende elc uwer onsen voirs lande steden ende goeden lieden desen onsen jegenwerdige chartere mit allen poynten ende artikelen dair in begrepen vaste, gestadich ende onverbreclic te houden, houdt ende houden doet, in alle der voegen ende manieren, dat voir vercleert is, sonder dair jegen te gaen, te doen of te laten geschien in eeniger manieren, ende om dat wij willen dat alle dese dingen gelijc sij voirscr. staen gestadich ende ongebroken bliven gehouden ewelic voirtmeer, so hebben wij desen chartere mit onsen properen segel in kennisse der waerheit doen besegelen ende hebben voirt gebeden, versocht ende geboden onsen lieven getruwen magen ende vrienden den edelen ende den steden, vryheden ende onderseten ons lants van Brabant hier onder bescreven. Mit namen den eerwerdige vader in Gode heren Lodewijc van Haurcourt, ertzbisscop van Ruwaen, here van Arschot, heren Peter van Luchenborch, greve van Conversant ende van Bryenue, here tot Edingen, Jan van Luchemborch sijnen bruedere here te Ruemst, Engelbrecht greve tot Nassauwe, here ter Leck ende te Breda, Willem greve te Zeyn, here van Sent-Aichten rode, heren Engelbrecht van Edingen, here van Rameru, van Thubeke ende van der Folien, heren Thomas, here van Dyest ende van Sichenen, Jan here van Wesemale ende van Phaleys, frater mont, meister van Chantrain, heren Jan, here van Rotselaer, van Vorselaer ende van Rethie, Jan van Scoenvorst, borchgreve te Monjouwen, here van Craendonck ende van Dyepenbeke, heren Jan van Kuyc, here van Hoechstraten, Jan van Hoerne, here van Perweys, Jan van Glymes, here van Bergen opten Zoem, van Grymbergen ende van Melijn, heren Cornelis van Lyekerken, here te Grobbendonck, Jan Soen te Dyest, here te Hameffen, heren Jan van Wittham, onsen drosseet van Brabant, heren Henric van Dyest, here van den Rivieren, heren Raes van der Rivieren, here van Nederlynter, heren Jan van Berlaer, here van Helmaont ende van Kerberge, Balduwijn van Fontaynez, Gielis here van Gheete, heren Wouter van Kersbeke, here te Gaetsenhoven, heren henric van Witham, here van Beersele, here Henric here tot Heverle, Raes van Graven, here van Malenen, erfkemerlinc van Brabant, heer Jan, heer van Huldenberge, Jan here van Petershem, Rogier van Petershem, here van Levedale, Dyrick van Meerhem, here van Bocxtel, heer Aert, heer van Revez, heer Aert, heer van Elderen ende van Trazegny, Jacas, here van Chambreffe, Gedevert sijnen brueder, heer Symon, here van Fagneles, heer Henric van Walham, heer Jan, here van Glymez, heer Gerit van Lynter, Raes van Lynter, gebruedere, heer Eustaes, here van Vertangen, heer Robbrecht van Spontin, heer van Waver, heer Jan, here van Dongelberge, heer Jan van Lancvelt, Henric sijnen brueder, heer Everaert van den Hagen, heer Lybrecht van Meldert, Henric van Rotselaer, here van Roes, Jan van Wittham, here van Boutershem, Willem van Montenaken, here van Grasen, Arnt van Sevenbergen, Jan, here van Scoenhoven, Jan ende Henric van Scoenhoven, sijnen sonen, Jan van ranst, here tot Cantenrode, Hendric van Ranst, here tot Kessele, heer Jan van Halen, here van Lillo, heer Roelant, here van Bourgeval, heer Wouter van Wynge, heer Arnt van Ymmersele, here van den Hameyden, heer Geldolpg van der Zennen, heer Wouter van der List, heer Reynier van der Elst, heer Claes Zwaeff, heer Jan Zwaeff, gebruederen, heer Jan, heer Willem ende heer Wouter van den Heetvelde, gebruederen, heer Wencelijn tSerclaes, heer Willem Rongman, here van Bigerden, heer Jan Bernage, here van Parke, heer Wouter Eggloy, heer Claes van Sente Goerix, heer Lodewijc Pynnock, heer Jan Boxhoeren, heer Weyn van Houthem, heer Dyrick de Roever, heer Willem van Ghent, heer van Marwijc, Dyrick van Haestrecht, here van Venloen, Henric Dicbier, here van Mierle, Jan Dicbier, gebruedere, Philips here van Geldrop, Balsuwijn van Graven, here van Tourbisaul, Balduwijn van Glymes, Jan Brant, here van Aza, Jan van Tilhy, here van Opperbays, Jan van Bossuyt, Jan van den Bosch, borchgreve ter Vueren, Jan van Berchem, Jan van Lyer, heer van Narderwijc, Symon van der Couderborch, heer van Oplynter, Jan here van den Neuve Rue, Jan van Diedegem, Walraven van der Delft, here van Borchvliet, commonigimeisteren, burgemeisteren, scepenen, gesworenen ende raide van Loeven, van Bruessel, van Antwerpen, van den Bossche, van Thienen, van Leuwen, van Nyvelle, van Lyere, an Vilvorden, van Dyest, van Arschot, van Sychenen, van Breda, van Bergen opten Zoem, van Steenbergen, van Geldenaken, van Hannuyt, van Gembloes, van Halen, van Landen, van Helmont, van Eyndoven, van Sent Aechtenrode, van Turnhout, van Oesterwijc, van Oirschot, van Genepyen, van Merchtenen, van den Capelle opten Bosch, van Dormale, van Molle ende van der Vueren. Dat sij om die meerdere sekerheit haren propere segelen ende die segelen van den steden ende vryheiden voirs. te samen mitten onsen aen desen chartere hangen, te mids dat sij ewelike te vaster verbonden ende gehouden bliven de voirs poynten ewelic te houden ende mallic anderen helpen houden ende wij, Archibisscop van Ruwaen, greven, bainroitsen, ridderen, knapen ende liede van den steden ende vryheiden voirg., want de hoegeboeren vermoegen vurst hertoge Johan, hertoge van Brabant ende van Lymborch, greve van Henegow, van Hollant ende van Zeelant, onse lieve genedige ende geduchtige here sijnen goeden lande van Brabant tonsen ernstigen vervolge alle poynten ende artikelen gelijc sij boven gescreven staen gegeven ende verleendt heeft, so eest dat wij geloeft hebben ende geloeven mit desen selven brieve voir ons, onse oir ende nacomelingen ende in den name van den tween werliken staten des voirs. lants van Brabant, bij onsen trouwen eeren ende zekerheyden, des bi den voirg. onsen genedigen here gansselic, volcomelic ende gestentichlic te bliven. Ende of yman, so wie hij waere, bynnen lants of dair buten, dair jegen doen of eenichsins wederspennich wesen woude, dat wij hem dat selen helpen wederstaen mit live ende mit goede na al onser macht. Ende des gelijcs oec of yman bynnenlants of dair buten hem pijnen woude den voirg. onsen genedigen here hierenboven te veronrechten of te vercorten in eenigerwijs, hoe, ende in wat manieren dat dat wesen muchte, of bij queme, also verre als die selve onse genedige here bij ons blijft ende ons sijn voirg. brieve ende segele houdt, gelijc als voirscr. steet, ende des en selen wij nyet laten om gheenre saken noch stucken wille, die in eenigerwijs toecomen of geschien selen moegen. Oec hebben wij ende elc van ons geloeft ende geloven als voir waert, dat wij of eenich van ons versocht worden of dat wij anders vernamen of verhoirden mitten waerheit van ymanne, so wie hij waere, van eenigen stucken die dyenen muchten tot eenigher partiscap of twidracht in den goeden lande van Brabant voirs. te doen opstaen of verrisen in eeniger manieren, dat wij dat sonder eenich verbergen terstont selen aenbrengen onsen voirs. genedigen here, sijnen Raide ende den tween werliken Staten voirs., op dat men sich dan na moege weten te richten. Ende wy dat men bevynde muchte dat wij hier af yet vernomen of verhoert hadden in eenigerwijs in der waerheit ende des nyet aenbracht also voirs is, so soude de selve correctie over hem geschien, gelijc voir in den brieve ons voirs. genedigen heren boven hier in bescreven gerurert is, behoudelic den gemeynen lande van Brabant de weerde ende Blide Incoemst ons liefs genedigs heren van Brabant voirs. ende sijnre voirvaren saliger gedenkenissen ende desgelijcs enen iegeliken van ons allen anderen onsen charteren, privilegien, rechten, costumen, usagen ende heerbrengen ende des te getuychnissen so hebben wij archbisscop, greven, bainroitsen, ridderen ende knapen onse propere segelen, ende wij lide van den steden, vryheden, der stede ende vryheden segelen ten bevele ons genedigen heren tshertogen voirscr. bi den sijnen, bij onser rechter wetentheit, aen desen jegewerdige chartere gehangen ende om dat de stat van Nyvele ghenen properen segel en heeft, so hebben wij gesworenen ende rait der selver stat gebeden den eerwerdigen vader in Goede, den abt van Gembloes, dat hij sijnen segel over ons aen desen jegewerdigen brief wilt hangen. Ende wij Lancelot van Walhain, bi den gedogenen Goits abt van Gembloes der orde van Sente Benedictus der diocees van Ludick, ter beden der stat van Nivelle voirs. hebben onsen segel aen desen brief gehangen in kenissen der waerheit ende uuter sake dat desen jewerdigen brieff gequetst of gegoet worde ofte datter een ofte meer jegewerdige segelen aen ontbreken, so en sal hij nochtan dair om van gheenre minre kracht of werden sijn of bliven sonder argelist. Gegeven te Loven twaelf dagen in Meye, in ’t Jaer ons Heeren duysent vier-hondert twee ende twintich. Aldus geteeckent by myn Heere, den Heertoghe, daer Engelbrecht, Grave te Nassouw, Willem Grave te Zeyen, de Heere van Rotselaer. Jan van Glymes, Heere van Bergen op ten Zoom, Heer Henrick vander Leck, Jan Sone te Diest, de Heere te Wittham, ende meer andere by waren. S. Dyntere.