Nieuwe Tijdinghen/1620/ca. 20 februari
| ← 15 februari 1620 | Verhael van Duytslant, hoe de Boheemsche tot Praghe hebben raedt ghehouden om een groote somme gheldts op te brenghen, tot den oorloch, ende de soldaten te betalen. Noch hoe dat s’keysers volck wederom uut Budweysz sijn ghevallen ende veel dorpen in Bohemen hebben verbrandt
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje B, [ca. 20 februari] 1620 |
27 februari 1620 → |
tot Praghe hebben raedt ghehouden om een groote somme gheldts op te brenghen, tot den oorloch, ende de soldaten te betalen.
_p_1_illustration.jpg)
T’Hantwerpen, by Abraham Verhoeven, inde gulde Sonne. Anno 1620.
B
Uut Praghe.
Den 26. Januarij, over dry daghen is den furst Christiaen van Anhalt des avonts, heel ghedeguiseert ende onbekendt hier incomen, de welcke is geweest int rijck ende Pfaltz, om den wech te beletten van het keyserljcke aencomende volck, ende Beyersche soldaten.
Deser daghen soo is Christiaen van Anhalt, ende den grave van Mans-feldt met andere secrete raden, by de opperste heeren landt-officiers, inde hoff-cantzelrije langhe inden raedt geseten, daer is alderley ordonnantie ghemaeckt, ende die voorgaende Heeren sijn wederom tot stadthouders gheordonneert.
Voorders hebbense gheraemt hoe datmen met den eersten een groote somme Gheldts te weghe soude [ 4 ]brenghen om de soldaten te betalen, ende ten anderen om dat den churvorst hertoch van Saxen so sterck armeert, dat van noode is, eerst ende voor al die Saxische frontieren, Meysnische grentzen in Lausnitz te besetten, waer toe men ordonneerden 2. regimenten voetvolckx ende duysendt Peerden, want sy hun vertrouwen op den hertoch van Saxen ghemeynt hadden, midts dien hy hem heel stil heeft gehouden, ende het vertouwen nu onseeker is gevallen voor de Boheemsche, want den Chur Saxen begheert de selve te wederstaen die den keyser quaedt willen, want hy op de beenen heeft over de veertich duysent mannen.
Den 27. Januarij op den middach soo is den gepretendeerden coninck van hier vertrocken naer Brin in Moravien, Schlesien, ende Incorporeerden Landen, is den 2. Februarij met sijnen broeder den Prince van Anhalt, met 300. Persoonen ende 250. Peerden, tot Convoy een Cornet kuyrassiers ende harquebusiers, tot Brin in Moravien aen comen, alwaer hy soude ghehuldt worden, ende men daer verwacht den Bethlin Gabor, oft sijne ambassadeurs.
Dat Boheemsche leger leydt teghen den lande over-Oostenrijc, ontrent der Thonauw, ende Crems sy en willen niet vertrecken uut hunne quartieren, oft [ 5 ]en willen teghen den keysers volck niet slaen oft vechten, dan willen gheldt hebben ende betalinghe oft datmense eenighe Catholijcke plaetsen tot roof ende prijs gheven soude, ist datse die crijgen conden.
Hier is eene Patente uut ghegheven voor den Her Graf van Mans-velt, om een regiment voetknechten aen te nemen, op den name ende betalinge vanden gepretendeerden Boheemschen Coninck, waer om men hier opentlijck de trommel slaet.
Uut Moravien. 1620.
Men verstaet hier dat die Vorsten ende Standen in Slesien, oock hare leste vergaderinge gehouden ende besloten hebben.
1. Ten eersten, hoe datmen ende in wat manieren den nieuwen Coninck by aenneminghe ontfanghen sal.
2. Hoe verre, breet ende wijdt men met de Hunghersche sal tracteren.
3. Door wat middel men eene groote somme gheldts by een soude crijghen, ende dat te continueren tot den krijch.
4. Hoe datmen de aenghenomen oorloghe ende defensie, met weynich beswaernisse ende schattinge vande arme onderdanen continueren mochte.
Uut Praghe.
Hier zijn ghecommitteert op de byeen-compste [ 6 ]ende vergaderinghe tot Lipzig te senden, den herr Graff Joachem Albin Schlick, Herr Henrich van Bulau, Martin Fruwein, und Doct. Georg Friderich, om daer hare uutsprake te doen.
Bethlin Gabor en is noch niet gecroont, wy verstaen dat Gabor van Pres-burgh naer Cassauw op den Landt-dach vertrocken is, ende heeft de Stadt ende Casteel met volck besedt ghelaten, daer soude tot Cassaw eenen Turckschen ende Poolschen Ambassadeur comen, wat aldaer ghesloten sal worden wilt ons den tijt leeren.
De Boheemsche verstaende het secours dat dagelijckx is comende voor den Keyser, waer van een deel crijschvolck is ghepasseert door Passauw, ende noch alle dage is comende, de welcke vanden Eerts-Hertoch Leopolous willecome worden gheheeten tot Passauw, waer van dat aencomende volck in desen Coninck-rijcke van Bohemen groote schade ende verderf doen, de Boheemsche willen int Passawer Bisbom invallen, t’selve te vier ende zweerde verderven.
Uut Budweysz, verstaetmen hier dat het nieuwe Keysers volck met alderhande vierwerck, ende eenighe stucken Gheschuts, met veel volckx naer Oostenrijck sijn, oft op de Vrystadt soude ghedijen en weetmen niet, men is hier besich om den Oversten [ 7 ]Spubna met duysent Peerden, ende duysent Musquettiers vanden Grave van Hollacks volck naer Oostenrijck tot assistentie te senden, men heeft ses Italiaensche soldaten ghevanghen ghecregen ende hier binnen Praghe ghebrocht.
Hier is grooten onrust in desen Conincrijcke, hier worden vele Arme Jonckers ende Boeren gemaect, men moet hier over al veel plaetsen besetten met soldaten, ende hier is oock grooten mangel aen geldt.
Den Oversten van Diepenbach soude die stadt Niclasburg inghenomen hebben, maer het Slodt niet, dat kasteel daer ligghen ses hondert Soldaten van s’Keysers volck in, die van Moravien hebbent bestormt ende zijnder af gheslaghen, hebbender den eersten storm twee hondert mannen voor doot ghelaten.
Uut Moravien verstaedtmen dat den Heer Oversten van Solleren, ende Tscherotin souden ghestorven sijn.
Die van Budweysz doen hier over al groote schade met uutvallen, ende hebben hier rontomme Pragaditz veel Dorpen afghebrandt.
Uut Weenen in Oostenrijck.
De Keyserlijcke Majesteydt is Godt lof wel te passe, ende over eenigie daghen is hier ghearriveert een Florentinsche Herr Marchese de Real, ende is [ 8 ]hier stadtlijck in comen, ende heeft des daechs daer naer by zijne Keyserlijcke Mayesteyt Audientie gehadt, ende heeft met den keyser nae middach op de Jacht gheweest.
Men verstaet hier als dat de Rebellen van Bohemen ende Hungharijen, oock der gheincorporeerde Landen souden vereenicht sijn, ende inde Presburghsche by eencomste souden besloten hebben ende by Eedt bevesticht, ende in sonderheydt daer in begrepen dese naervolghende Puncten.
1. Datmen eene Generale deffensie aenstellen soude, de welcke teghen alle vyanden souden strecken, die de eene oft de andere vande Gheconfedereerde Landen aen grijpen wilden, daer toe soude de defensie ghebruyckt worden, ende inden noot soude de eene Provintie de andere te hulpe comen.
2. Soo wie vande Confederatie wijckt, oft teghen de Capitulatie doen wilt, soude van de andere Gheconfedereerde Landen ghedwonghen ende gestraft worden.
3. Niemant en sal, sonder alle der Gheconfedereerde weten ende wille, met gheenen vyandt Vrede tracteren oft sluyten, ende gheen vremde Soldaten passagie gheven.
Die Confederatie soude op eeuwich, ende die Erven ghecontinueert werden.
Dit ist principaelste dat de Rebellen gesloten hebben.