Nieuwe Tijdinghen/1625 031

Appril, 1625. XXXI.

Nieuwe Maeren van de Baya de todos los Santos met t’ghene nu ghepasseert is in s’Coninckx Legher voor breda.

Eerst Ghedruct den 18. Appril. 1625.

[houtsneden: brandend schip; zeilend schip]

T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeven, op de Lombaerde Vetse, inde gulde Handt.

[blz . 2]

Tijdinghe Wt Duynkercken.

De vijff Schepen die over sommige daghen wt Duynkernken [sic] gheloopen sijn, hebben veel prijsen inghebrocht. Het Schip ghenoempt Mater Teresia heefter vijff mede ghebrocht, waer van de drije met Coren, het vierde ende het vijfde met Halberstadts soldaten, ende met het Silverwerck van Mansvelt ghelaeden waeren. De Schippers ghaen als Edelmans lanckx de straeten van alle de prijsen die sy op brenghen. Het Schip de Peerle heeft dry prijsen inghebrocht, in de welcke waren veel Fransoysche Ruyters met Peerden en knechten.

Het Schip S. Hubertus ghenoempt heeft oock vijff prijsen opghesonden, waer van het een Schip gheladen is met Ghebranden wijn.

De andere twee van de vijff sijn de Zee ingeloopen om noch beteren Buet te becomen.

Dese daghen is oock wtgheloopen de Jacht vanden Viador ende heeft ghenomen een schip ghelaeden met Schotsche Hovillie, oft kolen. [blz. 3]

Nieuwe Maeren van verscheyden plaetsen.

De Portugiessche Cooplieden van Antwerpen sijn gheadviseert door Brieven van Calis, dat daer Tijdinghe ghecomen was van Lisbonen datter twee Caravellen waeren daer ghearriveert van Brasilien, in de West Indien die de Tijdinghe brochten dat de Vlote die wt Portugael daer gecomen was hadden de Schepen van de Hollanders die in de Baya de todos los Santos laeghen, verbrandt, ende dat de Portugiesen hadden hun seer strijtbaer ende couragieus ghethoont ende hadden de Stadt inghenomen ende de Hollanders doen vluchten om haer selven te salveren op het Casteel, het welcke sy Belghert hebben daer niet langhe domineren en zullen.

Voorts wordt oock gheschreven van Lisbonen dat de Spaensche Vlote die over een poose wt Andalusia ghevaeren is gheweest heeft acht [blz. 4] Hollandtsche Schepen op zee ghenomen, onder weghen West-Indien.

De Schepen van L’Hermite, die in Mar del Zur waeren die hebben de Custe van Lima verlaeten ende moghen naer Oost-Indien geloopen sijn om wat t’eten te crijghen, ick meyne den overblijfsel van die die noch int’ leven sijn, want L’Hermite selver ende noch veel meer andere sijn al ghestorven, in miserie ende ellendicheydt ghenoech.

Tijdinghe Wt den Legher voor Breda.

Den 21. ende 22. heeft Mansvelt comen besichtighen die plaetse ter Mede de welcke den Prince Mauritius onlanckx beseten ende verlaeten hebbende die passagie te voren met Posten bezedt, maer wat Mansfelt van zinne was en weetmen niet.

Den 23. passato is Prins Hendrick subijt geroepen vande Langhe straet naer den Haeghe in Hollandt, corts daer naer is Graeff Ernest daer oock ontboden, sy ghaeven wt dat sy ontboden waeren om nieuwe Oorden te ontfangen, maer d’oprechte waerheyt was om Prince Mauritz te zien, ende de Stadt van Breda Adieu te segghen.

Den 24. hebben wy hier verstaen dat Graeff [blz. 5] Hendrick is ghemaeckt Capiteyn Generael vanden Legher vande Gherebelleerde Staeten, in plaetse van zijnen Broeder (hy is geluckich die sterft eer hy om s’werelts goet simpel wort).

Den 25. passato verstonden wy dat den Vyant te Roosendael begonst Bagagie te packen, laetende wtghaen dat sy quamen ligghen tot Etten oft te Leur.

Daer sijnder wederom twee overcomen die seggen den noot vande Stadt t’confirmeert datter en donderdach eenen is wtcomen die te voren is ghevanghen gheweest hebbende belooft midts een goede recompensie met goede occasie over te comen, hy bracht mede wat gurt dat stinckende was, zegghende het luttel daer noch was, voorders ghevraecht sijnde waerom den Vyant dien dach niet gheschoten en hadden, daer sy de voorleden daghen seer hadden gheschoten, hy seyde dat de Cornels al t’volck ontboden hadden die seer ghemuytineert waeren, vreesende met schanden daer te moeten wttrecken, st creghen voor ghoeden moet noch een weynich daghen patientie te hebben dan souden sy Parlementeren.

Op den Paesavont isser eenen Borgher overcomen wt de Stadt die den eersten Catholijcken [blz. 6] is dier is overcomen, hy compt over een met segghen van d’ander, als dat Breda ten alderlanghsten niet meer en can teghen houden als de maent April, sy verwachten ontzedt te worden voort wterste den 22. April.

Den 26. verstaen wy dat den Vyant inden zin hadde Hoochstraeten te comen verstercken, maer daer is in versien, want die voorzidt wint ghemeynlijck t’spel. Den Prins van Anholt verstercket voor ons, daer sijn thien Backhovens ghemaeckt.

De bomben hebben veel quaets inde Stadt ghedaen, onder ander isser een in een Barbiers huys ghevallen daer eenen, Apteecker woonde op de Mert gheheeten Jan Neelckis, die is doot ghebleven met noch andere.

Sy van ghelijcken die vande Stadt hebben dese weecke met eenen scheut een Duytsche vrouwe den Arm aff ende een Boerinneken vanden Haech doot gheschoten.

Ick inde deure staende sach eenen Cloot met Godts hulpe wt de Stadt comen, maer my vertreckende viel den Bal op die selfste plaetse daer ick gestaen hadde, maer dat Godt bewaert is wel bewaert.

Don Francisco Dada Italiaens Colonel [blz. 7] hoorde eenen cloot comen sittende aen Tafel, riep de Moeder Godts bewaere den man daer den kloot aencompt, soo ghezeyt soo gheschiedt want den Bal voor sijnen rugge neer viel, sommighe meynden hy hem raeckte maer en is niet ghequetst dan alleenlijck vallende vanden slach.

En woensdaghe ghepasseert heeft den woorden-Dienaer oft man van Jouffrouwe Sebille ghepredickt op stoel en hertelijck de Broeders vermaent ende ghebeden, segghende Vriendekens laet ons hertelijck bidden om secours, want het sal op mijn Cap aff loopen.

Voorders het schijnt dat sy nu te velde willen comen, hunne Vrienden begheeren dat die van de Neersijde hun souden haesten ende ghebruycken tot hunlieden de selve woorden in effect die Christus ghebruyckten teghen Judas, doen hy tot hem seydt, Quod facis fac cito. Dat is, dat ghy te doen hebt doet het metter haest.

Sy meynen veel wonders met hun wonderlijcke waeghens ende andere Oorlooghs preparatie wt te rechten.

Sy roepen Godt aen die sy willen dat hy het soo passen moet dat hy hun altoos op des woensdaeghs, Audientie gheeft als het hun believen [blz. 8] sal. Ende in gheen van sijn Heylighen en willen sy ghehouwen sijn.

Tijdinghe van de maent April.

Van Zierickzee wort gheschreven dat van de veerthien Duysendt Soldaten die Mansfeldt juyst wt Enghelandt ghebrocht hadde wel 7000. ghestorven ende noch wel 3000. sieck sijn, ende dat alle de Schippers diese ghevoert hebben oock meest al ghestorven sijn.

Men sal den Leser ten eersten dage een nieuwe Caerte laten wtghaen, soo van Brabant met den Legher voor breda, ende de Langhe straete daer den Vyant ende Mansfelt hun verghaderinghe maecken.

FINIS.

Imp.p.P.C.C.A.