Nieuwe Tijdinghen/1628 063

Uit Wikisource
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

N.T. 1628 nr. 63. (16 juni)

Nieuwe Tijdinghe van t'Parlament van Enghelandt teghen die Catholijcken

Den ghoet-willighen leser sal believen te verstaen dat niet teghenstaende alle voorghaende grote ende langdurighe vervolginge van die Catholijcken, alsoo dat sy nimmermeer vry en sijn van persecutie, noch die ghevanckenissen sonder Catholijcke ghevanghene die daer om hun Religie ghevanghen zitten, ende dat die Catholijcken moeten dachelijcx lijden alle injurieuse woorden sonder te dorven daer teghen repliceren soo sy met recht ende reden wel mochten, maer ter contrarien haer selven comporteren met alle civiliteyt en patientie nochtans bevindtmen in die boose puritaensche wast sulckx die Parlamentaristen van de Neder-Camer voor het meestendeel zijn, een vermeerderinghe van malitie ende bitterheyt. Ende nu dat sy sien dat den Coninck van hunlieden is gheldt versoeckende, ende dat hy tot noch toe niet en heeft willen permitteren (hoe seer datmen hem daer toe versocht heeft) datmen hem eenighe van die Priesters ofte Jesuyten die daer ghevenghen zitten souden ter doot doen, maer dat men die Catholijcken alleenlijck gheplaeght heeft met in de kercken te houden ende met die breucken te doen betaelen daer sy in vallen om dat sy in de Calviniste Sermoonen ende voor-noens nachtmaelen niet en willen comen, soo willen sy soo het schijnt den Coninck dwinghen tot vervolginghe van die Catholijcken naer haeren wil, eer dat sy hem willen consenteren het ghene dat hy begheert, en dat oock niet soo volcomentlijck als het hy is begherende.

Soo wordt daer dan in t'Parlament artikelen ghe-exhibiteert die niet alleen tenderen om alle die rigoreuse en Tirannighe wetten die door voorghaende Parlamenten met de wil ende ratificatie van die Coninghinne Elisabeth, ende daernae van den Coninck Jacobus ghestatueert sijn gheweest, maer sy willen datmen meer andere nieuwe wetten ende statuyten teghen die Catholijcken soude maecken, als volght.

[7 artikelen]

Besiet hier beminde leser die goetheyt ende rechtsinnicheyt van die Geusen, sy willen nu die Catholijcken om hun Christen-Catholijcke gheloove plaeghen en straffen, daer sy selver van Christus niet en hadden geweeten hadden Catholijcke Priesters hunlieden voor-ouwers in langhe voorleden jaeren, van hun Heydensche afgoderije tot die kennis Christi niet ghebracht alsulcke Priesters willen sy nu ter tijdt niet alleen ter doot ghedaen hebben, jae tot een seer wreet en wonder tyrannighe doot, maer sy willen die Catholijcken oock ghedoot hebben, die hun in hun huysen herberghen, oft eenigh secours doen want sulckx is d'inhoudt van die wetten die sy begheeren ter executie ghestelt te worden.

Dat hun vrome Catholijcke Christen voorouders nu leefde, die in dese tyrannighe statuyten souden oock moeten begrepen worden, souden sy niet moghen segghen O vermaledijde kinderen, O verkeerde Christenen, ende ondanckbaer monsters, die noch argher sijn als Nero die Seneca sijnen schoolmeester door een sachte doodt dede sterven, daer sy die Schoolmeesters van hun Christenheyt willen doen sterven met horribel tormenten.

Die Catholijcken die sy soo haeten en vervolghen, die en brenghen gheene nieuwicheyt in de werelt, oft eenighe veranderinghe in het oude Christen gheloove, het sijn Geusen die met nieuwicheyt voorts comen, men weet heden die soo nieuwe sijn dat sy noch niet volmaeckt oft tot perfectie en sijn ghecomen, want sy strijden teghen malcanderen ter wijlen dat hun Religie noch inde maeckerije is, om die manier hoe dat sy t'best op maecken meughen.

Het sijn Geusen die in die Christen werelt rebellighe indringhers met hun eyghen gheinventeerde nieuwicheden zijn, sy nemen met ghewelt en onrecht die plaetsen en possessien van die Catholijcken en sijn daer beneffens alsulcke monsters teghen de natuer en de reden, dat sy die Catholijcke Geestelijckheyt ghaen plaeghen en persequeren aleveleens oft Catholijcken Apostaten ende wt-loopers van hunlie Religie waeren.

Hier valt oock te considereren dat die malitie ende furie van dese ketters soo groot is, dat sy hun beneemt het versiende verstant ende wetenschap die alle wet-stelders behooren te hebben en dat is, dat het ghene dat sy in prejuditie van anderen doen niet en soude moghen keeren tot prejuditie van hun eyghen mede-broeders.

Sy sien wat tolleratie ende vryheyt dat hun broeders die Huguenooten van Vranckrijck genieten, die oorlof hebben om buyten die groote Steden te moghen gaen predicatien hooren, ende voor-noen-nachtmaelen houden, en sy en peysen niet eens oft den Coninck van Vranckrijck, die niet teghenstaende hun groote vrydomme, door hun rebellie soo grootelijckx offenseren, soude d'exempel van Enghelandt gaen imiteren, ende die selve wetten en Statuyten daer ghaen ordoneren teghen sijn Fransche Huguenoten die die van Enghelandt ghestatueert hebben tegen die Enghelsche Catholijcken, te weten, dat soo wie eenen Huguenootschen Predicant oft woorden-dienaer in sijn huys laet comen, sonder hem aen te brenghen dat hy comen mach in die handen van Justitie, sal moeten lijf en goet verbeuren.

Dat men notitie sal nemen in alle Prochie Kercken, van die ghene die ter Kercken op sondaghen niet en comt, en doen de ghene die daer wt blijven (Catholijck sijnde) ende middel hebbende de breuck gheven van 200. guldens ter maent, en die de middel niet en hebben om soo veel te betaelen, doen andere breucken betaelen die bestant ghenoech sijn om hun te ruyneren.

Ende den armen Catholijcken Ambachtlieden ende boeren, jae ooc dat dienstboden doen eenen halven ghulden betaelen voor elcken sondach sy in die Geusche kerckendienst niet en comen.

Den Coninck selver is in consideratie ghevallen dat andere Princen die Catholijck sijn mochten hun ondersaeten die van die Religie sijn van die van Enghelandt (oft eensdeels daer van) met de selve maet oock meten, maer dese redenen hebben weynich ghemoveert die herten van die ghepassioneerde puriteynsche Parlamentisten, die niet teghenstaende dat sy sulckx van den Coninck verstaen hebben vervolghen noch ghelt ende hun bloet-gierighe pretensien.

Wat dunckt u nu lieve leser van de goetheyt van die ghoede Geusen, van susdanighe quanten als eertijts plachten te roepen datmen niemant en behoorden te persequeren om sijn gheloove.

Maer om die waerheyt te segghen de Geusen en sijn soo heel parciael niet op yemant anders dan alleenlijcken omde Catholijcken te vervolgen, want al is het saeck dat sy die vervolghen aldermeest, nochtans sy laeten oock eenighe andere hun handen voelen, want teghen hun halve broeders die Arminiaenen van Hollandt hebbense in Hollandt oock spijtich gheleeft, en souden oock wel voorts vaeren met meer Arminiaensche halsen af te cappen waer het niet, dat sy wt redenen van materie van Staet niet gedwonghen en waeren, om wat door die vingheren te sien.

Ende die Herdopers soudent' daer oock te lijden hebben, waer het saecke dat sy van den vos van Aragnien hunnen vrydomme met ghelt niet ghecocht en hadden, want die Protestant-Calvinisten van Enghelandt in den tijdt van de Coninghinne Elizabeth, met expresse order van die selve Coninginne hebbense de Herdoopers aen eenen staeck levendich verbrant, jae oock die haere gheboren ondersaeten niet en waeren, maer gheboren Nederlanders van Ghendt ende van Antwerpen,