Pagina:Album der Natuur 1856 en 1857.djvu/797

Uit Wikisource
Deze pagina is gevalideerd
371
E PUR SI MUOVE.

de autoriteit der schrift en hare klare uitspraak niets beteekenen. Aan den Heiligen Geest, die de schrift ingegeven heeft, moeten de wetten der natuur toch wel bekend zijn geweest, en daar hij desniettegenstaande het "sta sol" heeft uitgesproken, zoo moet men daarin berusten. Wat zou er daarenboven worden van het kerkelijk gezag, als zulke belangrijke, na naauwkeurig onderzoek uitgevaardigde besluiten als die tegen galilei, opgeheven, of ook slechts ter zijde geschoven konden worden?"

Professor zettele besloot de zaak daarbij niet te laten berusten en appelleerde nogmaals, nu aan de congregatie der Inquisitie (congregatio sacri officii). Deze censureerde den maestro del sacro palazzo, wegens het uitgeven van zijn vlugschrift zonder imprimatur, en bevestigde, wat zettele's werk aanging, de uitspraak der congregatie van den Index. Nu bragt de kardinaal den strijd voor het hoogste geregtshof, door de beslissing van den paus, pius VII, zelven daarover in te roepen. Deze overwoog de zaak in haren geheelen omvang en in al hare gevolgen. Vooral waren, naar men meende, de kloosterorden (i frati) tegen de toelating der leer van galilei als thesis gestemd. Desniettegenstaande erkende de paus de billijkheid en waarheid der gronden, die hiervoor pleitten, en bevestigde de beslissing der beide congregatiën, evenwel niet zonder den zorgvollen uitroep: "cosa ne diranno i frati." De kloosterorden evenwel berustten volkomen in de pauselijke uitspraak, en de kardinaal, die het nog niet van zich verkrijgen kon om zelf op zettele's werk het imprimatur te stellen, liet dit door zijnen plaatsvervanger verrigten.

Zoo triomfeerde, in 1823, dus 190 jaren na zijne veroordeeling, het systeem van galilei over de hinderpalen, daaraan door te groote gehechtheid aan de letter der Heilige Schrift in den weg gelegd. In één opzigt is die triomf nog niet volkomen: de orthodox grieksche kerk staat nog geheel op het standpunt der katholieke voor twee eeuwen. Voor weinige jaren toch is een om zijne deugden algemeen geacht grieksch geestelijke, kairis, in de gevangenis geworpen en kerkelijk gestraft, omdat hij de leer van het draaijen der aarde om de zon had verkondigd en gezegd, dat de overige planeten bewoonbare hemelbollen waren.

Ln. 

 
24*