noegens der vriendschap en der gezelligheid genoten. Daar waren er onder deze menschen, wien hij de band had gedrukt, die hem diensten hadden gedaan, of aan wie hij de zijne had toegezegd; daar waren vrouwen, waarmede de galante jonge edelman geschertst had en gedarteld, wie hij ten dans had opgeleid, of bij het naïeve pandspel dier dagen, een kus op de lippen had mogen drukken. Die allen stonden daar rondom hem bleek, neerslachtig, met gebogen hoofden en tranen in de oogen, of wendden zich van hem af met zwijgend verwijt: — zoo ten minste verklaarde zich van Hemert de plotselinge schroomvalligheid, die hen van hem deed terugwijken. Dat verwijt deed hij zich zelf toch het eerst en het meest. Maar nog gebood hij die innerlijke stemmen van het mededoogen te zwijgen, of overschreeuwde ze door het ernstige woord plicht, en door de overweging, dat ze toch te ontij de klaagden, daar ook de overwinning aan hunne zijde kon blijven, en ’t gevaar door de vrees werd overdreven, terwijl de mogelijkheid der redding geheel werd voorbijgezien. Iets van dien aard wilde hij zeggen tot de dichtstbijstaanden, terwijl Kapitein Denys vrij luid zijne ontevredenheid te kennen gaf over dit ijdel geklag, toen een plotseling gebulder van ’t kanon op eens de menigte deed opschrikken, de meest vervaarden uiteenstuiven als kaf door een rukwind opgedreven, anderen van den schrik zelf deed verstijven, en de minder versaagden deed stand houden, om te zien wat er gebeuren zou, terwijl de moedigen en bedachtzamen begrepen, dat het zaak ware toe te zien wat er gebeurde.
Deze, waaronder Denys en van Hemert de eersten waren, beklommen de kanteelen van het bolwerk, en zagen nu wat inderdaad een goed recht gaf tot ontzetting. Al het krijgsvolk van Mansfeld, meer dan verdubbeld door de versterking, die Parma had aangebracht, in eene breede en onafzienbare rij geschaard, vlak tegenover de vesting, en op zóó korten afstand dat men duidelijk de kleuren hunner kleederen en vaandels, en het schitteren hunner helmen en wapens kon onderscheiden. Binnen het halfuur konden ze voor de stad zijn: en dat het aanging op bestorming, was kenbaar uit de schikking der troepen. Daarbij waren er nieuwe batterijen opgericht, waaruit nu de eerste proefschoten werden gedaan, als om den armen bewoners van Grave aan te kondigen wat hun wachtte.
Als Parma iets wilde, wilde hij het ernstig. Besloten hebbende
