HET BEGINSEL VAN DE AFSCHEIDING de hartstocht van gekrenkte liefde op aan toch op grond der Heilige Schrift van ongelijk te mogen worden overtuigd. Waarom anders het vreemde woord Separatie voor het zoo zuivere en duidelijke woord Afscheiding ge- bruikt, dan omdat zij die het bezigen heel goed voelen, dat aan dat vreemde woord een bijsmaak zit, die nog een weinig bitterder is dan de onaangename smaak die men rekent dat voor ons zoude zijn aan het woord Afscheiding. Ik wil onzen tegenstanders eerlijk bekennen dat de benaming van Separatist ons niet aangenaam is, wijl ze ons onrecht aan doet, en wij wraken het woord Separa omdat het niet dekt, en dus niet past, voor het historisch verschijnsel op den bodem van ons vader- land, dat bekend staat in de geschiedenis onder den zuiver Nederlandsch klinkenden naam Afscheiding. 561 Afscheiding kan plicht zijn! In het begrip Separatie schuilt de neven-gedachte scheuren; zit de nuance van een sectarisch bedrijf; daaruit klinkt de aanklacht van zondige handeling. ¹²) Juist deswege, wijl de Afscheiding naar het oordeel der mannen van Kerkherstel zonde was en is, spreken deze gaarne van Separatie. Echter het is om dezelfde reden dat wij dit woord weigeren over te nemen in ons spraakgebruik. Het werk der Scheiding kan het zonlicht verdragen! Het mag en moet met een rond en klaar woord genoemd worden. Het was een daad van afscheiding van de in het oog der Afgescheidenen valsche kerk. Het was een wederkeering tot de leer en tot de inrichting van de door hen hoog geprezen kerk der vaderen, die zij niet noemden de vaderlandsche kerk, dat zei hun te weinig, neen! dat zei hun droevig veel met betrekking tot den toestand van het vaderland, tot het kerkelijk Nederland dier dagen. Zij herinnerden zich met heimweê wat zij hadden gelezen en wisten omtrent de kerk der vaderen, en zij waren zich bewust van wat ze met haar gemeen hadden, wat ze als een patrimonium bewaarden met een zorge om jaloersch op te zijn: haar belijdenis der waarheid, haar kerkinrichting, en dan deze liefst geheel in overeenstemming met de Heilige Schrift, vrij van het caesaro-papistisch element dat desondanks de kerk der vaderen nog had aangekleefd, haar liturgie en dan die ge- bruikt zonder eenige afwijking. Met de opzegging toch van de gehoorzaamheid aan de kerkelijke regee- rìngen, die zoozeer handelden in openbaren strijd met wat voor hen de regel- maat des geloofs was, paarden zij de daad terug te keeren tot de leer en gewoonte der vaderen, in de hoop dat velen zouden doen als zij, en daardoor in deze landen weer kerkelijk geleefd zoude worden, gelijk zij dat van en om- trent de vaderen hadden gehoord. Dan zou ook het dierbaar vaderland weer groeien en weer bloeien, en ook 's Heeren gunst daaraan worden bewezen. Afscheiding 36
