336
Het bleef voor alsnog aan de eerste sectie overgelaten voor de bekendmaking der nieuws- en handelstijdingen te zorgen; maar hield de Lloyd zich in den aanvang tevreden met vreemde dagbladen in het leeskabinet ter inzage te leggen, weldra bragt hij er zijne eigene, die door bekwame redacteurs bewerkt werden. Altijd naar onafhankelijkheid strevende, rigtte de Lloyd voor zijne dagbladen en andere drukwerken eene drukkerij op, die gestadig meerdere uitbreiding ontving.
Verder stelde hij in alle Oostersche havens agenten aan, wier taak het was doorloopende berigten over handel en scheepvaart in te zenden.
Maar hierdoor werd weldra de briefwisseling zoo uitgebreid, dat, daar ook de letterkundige werkzaamheden met den dag toenamen en men zich zelfs op kunstgebied begon te bewegen, in het jaar 1850 besloten werd voor deze zaken eene nieuwe, de derde, sectie op te rigten. Iedere der drie secties moest nu twee gedelegeerden benoemen, en deze zes mannen vormden het hoofdbestuur van den Oostenrijkschen Lloyd.
De gewigtigste der drie secties is altijd de tweede geweest, die der stoomscheepvaart. Het was van den beginne af haar doel eene stoombootverbinding daartestellen met alle havens der Adriatische, Middelandsche en Zwarte Zee en langs verschillende rivieren tot in het hart te dringen van de landen, aan genoemde zeeën gelegen. Het allereerst vestigde men de vaart op Griekenland, verder op Konstantinopel en van hier op de Zwarte Zee, waar men eene verbinding tot stand bragt met de Oostersche landen door middel van de stad Trapezunt in Armenië en met de Westersche door middel van den Donau. Vervolgens kwam Klein-Azië aan de beurt, waar Smyrna het hoofdpunt werd, daarop Egypte en Syrië. Reeds in 1851 werden er 1128 reizen gemaakt, 222118 passagiers, 522644 brieven, 473027 koopwaren vervoerd en in het geheel 48,036560 gulden omgezet. Die reizen werden gemaakt door 56 stoomschepen, en het boekjaar sloot met een actief van 2,922515 en een passief van 2,876555 gulden.
Blijkt uit deze getallen welke werkzaamheid de Lloyd in 1851 reeds ontwikkelde, die, welke vervolgens elk jaar werden openbaar gemaakt, toonden, dat de ondernemingen onophoudelijk en op bijna ongeloofelijke wijze toenamen. De Lloyd speelt in de geschiedenis der nieuwere tijden eene zeer gewigtige rol; door zijn onmeetbaren invloed op den handel en zeevaart op Z. Oostelijk Europa en een groot gedeelte van W. Azië legt hij groot gewigt in den schaal der politiek, en is hij niet geheel vreemd aan den gang van het Oostenrijksche Staatsbestuur, de Oostersche, Italiaansche kwestie enz.
Het hoofdetablissement van de sectie stoomscheepvaart is haar arsenaal. Hier arbeiden gemiddeld 650 menschen, en deze bestaan als in alle Oostenrijksche fabrieken, werven enz., uit lieden van zeer verschillende nationaliteit. De meeste komen uit Illyrië, Italië en Stiermarken.
Het arsenaal is verdeeld in twee kolossale deelen, in het midden waarvan zich het adminiestratiegebouw bevindt. Het eene deel is aan de machinenbouw, het andere aan dien der schepen gewijd. Boven het middelgebouw verheft zich een hooge toren met een uurwerk, dat een dubbelen uurwijzer heeft. In de machinenafdeeling vindt men eene ijzer- en een kopergieterij, eene grof- en fijnsmederij, eene blikslagerij, verscheidene werkplaatsen voor de vervaardiging van hevels en kranen, voor het polijsten, boren en draaijen, timmeren en schrijnwerken en eindelijk eene zaal, waarin de onderscheidene deelen der machine tot een geheel gevormd worden.
Deze afdeeling heeft den vorm van een hoefijzer; in het midden bevinden zich de ketelsmederij en de groote stoomsmidse; de onderscheidene lokalen zijn door ijzeren spalken met elkander verbonden.
Op den havendam, die zich langs het geheele arsenaal uitstrekt, en waar de stoombooten aanleggen, zijn drie groote kranen en een stoomwindas, door middel waarvan masten, machinen en ketels tot een gewigt van 60 tonnen of ruim 1000 centenaars opgeheschen en in de stoombooten nedergelaten kunnen worden.
Zoo mogelijk nog kolossaler is de andere afdeeling des arsenaals, die der scheepswerven. Hier is een stapel voor zes schepen en een droogdok. In het laatste liggen rails, over welke door middel van eene vaststaande stoommachine de grootste stoombooten op wagens in minder dan een uur tijds op het drooge kunnen getrokken worden. De bodem van het dok is 15 voet onder den waterspiegel; het wordt door twee dammen en een zware, ijzeren sluitdeur ingesloten. Jaar in jaar uit zijn de stapels bezet; wekelijks loopt er een schip af.
Uit het medegedeelde kan men gemakkelijk opmaken, dat de Oostenrijksche Lloyd niet alleen een maatschappij is voor personen- en goederenverkeer, niet bloot een handelsgezelschap maar ook eene vereeniging tot bevordering en verbreiding van kultuur, industrie en machinerie, dat hij eene akademie voor kunsten en technische wetenschappen is. Om de verschillende doeleinden, die hij zich zonder ophouden vormt, te bereiken, moeten er gedurig nieuwe werkplaatsen geopend en, zoo de werklieden voor den nieuwen arbeid niet voorhanden zijn, deze uit andere streken en landen ontboden worden. Jaarlijks treden honderden lieden in de dienst van den Lloyd, die er gelegenheid vinden zich in hun vak te bekwamen en daarna gemakkelijk in andere diensten kunnen overgaan of zelve een zaak oprigten.
Dat Triëst en zijn verre omstreken uit den Lloyd onberekenbare voordeelen trekken en niet alleen in een stoffelijk maar ook in een wetenschappelijk opzigt vooruitgaan, behoeven wij naauwelijks op te merken.
ALLERLEI.
TUIN-NAAMBORDJES, of planten-etiquettes. Liefhebbers van bloemen en plantsoen hechten de namen en niet alleen de gewone maar ook de stelselmatige, die van het vaderland, de familie en de soort aan hunne planten. Beter dan de tusschen spaantjes gestoken etiquetten, die zeer ligt verloren gaan en vuil worden, zijn de tuin-naambordjes, als het afgebeelde voorstelt en welke vooral dienen voor potbloemen. Deze worden aan een einde gesloten en van boven met een looden of glazen kapje en ring of ook wel met zegellak gesloten. Het opschrift wordt op papier geschreven en opgerold in het buisje gesloten, waar het voor vocht en vuil bewaard, jaren lang onveranderd blijft. In Engeland gebruikt men voor struiken en overblijvende planten, die op dezelfde plaats blijven staan, bordjes, die langwerpig vierkant, hol en van gebakken aarde zijn, en overeind staande in den grond gezet worden. Van boven hebben zij een breeden schuinschen kant, waarop vóór het bakken, de verlangde namen ingedrukt worden. Voor het merken van boomen blijven blikken plaatjes wit geverfd en met zwarte letters en door een koperdraad aan den boom gebonden, de verkieselijksten.
⁂
VERBETERDE KRAAN VOOR VATEN. De hier afgebeelde kraan heeft het voordeel, dat zij de vloeistof in dunnere of dikkere straal naar believen kan aflaten. De afvoerpijp C kan bij B ingeschroefd worden. In de holle kop, welks inwendige bij B zigtbaar is, is een schroef B, waaraan een met kaoutschouk bedekte schijf A is. Draait men nu met de kruk links of regts, dan verwijdt of vernaauwt zich de opening, tot dat ze volledig geopend of door de kaoutschouken bekleeding van de schijf A luchtdigt gesloten wordt.
⁂
WERKTUIGJE OM DEN DRAAD IN DE NAALD TE STEKEN. Het insteken van een draad in het oog der naald is voor hen, die zwakke oogen of eene zenuwachtige hand hebben, bijna geheel ondoenlijk. Die personen kunnen zich met voordeel bedienen van het nevenstaand werktuigje. Men neemt het in de linkerhand in het midden, drukt met den duim het staafje B op den stang, plaatst in deze houding de naald met het oog in de opening A en laat dan het staafje B langzaam weder naar zijne oorspronkelijke plaats teruggaan. Hierna hangt men met de regterhand den omgeslagen draad in de spleet C trekt hem eventjes aan, drukt het staafje nogmaals tegen den stang, Iaat het dan langzaam tot de helft van zijne oorspronkelijke plaats teruggaan en neemt met de regterhand de naald uit, waaraan zich de draad bevindt. Deze bewerking duurt nog geene seconde.
⁂
HET BOEK DER DOODEN. In de keizerlijke bibliotheek te Parijs bevindt zich een boek, waarin de namen alphabetisch zijn geschreven van allen, die door Robespierre tot de guillotine veroordeeld zijn. Het boek bevat 300 bladzijden.
⁂
NIEUWE KNIJPTANG. Bij het openbreken van de deksels van toegenagelde kisten worden gewoonlijk de deksels zoo mishandeld, dat zij niet meer bruikbaar zijn; ook de nagels worden gebogen of gebroken. Het hier afgebeelde werktuig maakt het evenwel mogelijk dat gebrek te verhelpen. De greep A er van is van smeedijzer — aan het dikkere eind zijn twee openingen, waarvan de eene voor de eigenlijke tang B, de andere voor den hamerkop C is. Tang en hamerkop zijn van gegoten staal. De spleet, waardoor de tang B in den greep A gevoegd wordt, is van boven wijder dan van onder, en de tang wordt door de stift D wel beweegbaar maar zeer vast gehouden. Zoo ook is het met de hamerkop C door de stift E. Bij het gebruik plaatst men het werktuig op het hout rondom den nagel in de spleet onder den hamerkop C; zoodat het hout wordt terneêrgedrukt en men de kop van den nagel door de knijptang kan vatten en er uittrekken zonder dat de nagel buigt. In Amerika zijn deze knijptangen algemeen in gebruik.
