En fluwden & holle kiel met riyke koop- MANS-WWACTER Tot ’s weereldyghandel : zy, by fille kalmt? en waeijen , op flerren namen acht, die om denas- punt dracijen. Ariftoteles haeld doorfprong der be- nacming Pheniciers van ’t Griexe woord dood-flaen , ter oorfack alle vreemdclingen, die op haerkuft uit- ftapten, aen kant hielpen : doch wacr- lik zy heeten Pheniciers of Ery- threers na Efau of Edom , van welke herkomftig zijn; want de twee eerfte woorden beteikenen in de Griexe tacle rood , gcliyk de twee laetfte in
- tHebreeufch. Phenice felf befloeg
eerft al ’tland gelegen tufichen de ftroom Eleutherus en de Egyptifche ftad Pelufium , namacls Damtaeten, be- fpoeld doot de Middelland/che Zee. Maer zedert zijn de bepaclingen ver- andert , ten noorden door Galea, wetelijk door de Middelland{che Zee, zuidwaerd door Egypten, en na’too- {ten door Woeft Arabien. De voor- naemtte fteden zijn Ptolemais , ander- fints ook Acon genacmt , Sidon , Arad, Groot Cana , Sarepta , Bibls , Bothris, Berithus en *t magtig Tyrus , eertijds gelegen op een eiland ; maer door Alexander de Groote aen ’t Vafte land gchecht. Niemand kan ontkennen, of de Pheniciers hebben allenthalven de viagge eee over dezee : fulx de magtig{te vorften haer ontzaegen. Als de Perfifche Koning Camby/es,met een geducht heir - leger afgekomen was, ten ftrijd tegen de Carthaginien- fers , moeft hy zijn tocleg ftacken: ter oorfaek de Pheniciers weigerden in zee te {teken , om Carthagote beoor- loogen , dewijl die ftad van haer ge- fticht was. Doch nict alleen Cartha- go, welk met Romen hardebolde om ’s weerelds alleen-heerfching : zy heb- ben ook gebouwt de vermaerde fte- den Leptis , Utica, Hippo en Adrume- tum op @’ Afrikaenfchen boodem, en Cales en Tarteffus in Spanje : ja volk- plantingen afgefchike in *thert van Iberie en Libie. kn laet hier by komen ‘tgetuigenis van Curtius: Alwaer de Phenicier vlooten ten anker liepen,brag- tenze’t lind onder baer geweld. IWaer- lik kaer volk piaintingen sin byna over de gant{che weereld ver{preid , Car- thago im Africa, Theke 7 Beotia, Ca- les aex d’Oceaen. Ariffotcles yerhaelt, hoe zy foo veel filver van haer koop- manfchappen , en byfonderlijk yan oolie macktenin Spanje , dathaeran- kers en vorder fcheeps yfer-werk vit enkel filver beftond. Doch om ecn- maelte toonen, waer in t bewijs leid van der Pheniciers over-{chepen na Amerika: Comt@us voornoemd dringt het aldus acn. Niemand kan met re- den in twijfel trekken, of zedert de Pheniciers Vheerf{chappy der zce dex Rhodiers uit Phand wrongen , heb- benze haer fcheep-vaert meer en meer voort-gefet. Mecfters ge- worden van Cals, ruften alle gangs vlooten op viooten toe, die , verre voorby den berg Atlas , d’Africaen- {che kuften en d’eilanden voor de fel- ve bezeilden. Zy voeren dan fterk op de Canaerifche Eilanden , en dic wijd en zijd voor Cabo Verde leggen, eertijds Gorgades. En defe vaert was ook den Gricken , Spanjaerden en an- dere volkeren niet onbekend. Doch nademael de Pheniciers dit vaer-water voor haer alleen wilden behouden, verdronkenze foo meenig achter- haelden, als derwaerds de ftevens dor- ftcn wenden. Cartius {chijnt nu hier eenig gewigt toe te brengen : Ik ge- loof {eid hy , dat de Pheniciers, /oo- pende in volle zee , onbekende land{chap- pen hebben ontdekt. Enwelke zijn die landfchappen? Nict de Canarifche e1- landen of Gorgades ; want die wacren genoep bekend ; maer America, niet verre van de Gorgades afgelegen.Doch waerlijk ’tleid foo breed niet met de vaert der Pheniciers. Zy zijn wel de eerfte voor andere in de weer gewceft op de Middelandjche zee : ja befton- den felf, buiten Gbraltars fir aet ,vuf- fchen de pilacrcn van Hercules, cen ftuk weegs d’Occaen te bezeilen. Hoe verre? Niet tor de Gorgades , meerals half weg tuffchen Spanje en America; maer tot de Caffiterides of Vlaemfche eilanden, genoepfaem in'tgeficht van Spanje tot negen toe verfpreid. Strabo beveftigr defe wacrheid: De Caffteri- des zijn tien, dicht by den andere noor-
delijk
