Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/122

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
100
100
Edelheyt.Nobilta.Eenſaemheyt, &c:

Nobilta. Edelheyd.

EEn Vrouwe rijcklijck met lange kleederen gekleet, met een ſterre op ’t hoofd, en met een ſcepter in de hand.
Het lange kleed was by de Romeynen niemand geoorloft te dragen, als alleen den Edelen.
De ſterre op ’t hoofd en de ſcepter in de hand, betoonen, dat de handelingen van een edel gemoed ſich eerſt neygen nae de doorluchtigheyd of glans van ’t gemoed, ’t welck door de ſterre is uytgedruckt. Daer nae tot het vermaeck of gemack van ’t lichaem door den ſcepter uytgebeeld. En dat de Edeldom voortkomt, door de kracht van een helder en doorluchtigh gemoet. En deſe wort lichtlijck onderhouden door wereltſche Rijckdommen.

Nobilta.

EEn Vrouwe van een rijp Ouder, weſende volſlagen van aengeſicht, en welgeſtelt van lichaem, en eerlijck in ’t ſwart gekleet, draegende in de hand twee kroonen, d’eene van goud en d’ander van ſilver.
Zy wort bedaeght gemaeckt, om te vertoonen, dat noch de beginſelen van de Edeldom, noch het eynde, ’t welck wy by de Ouderdom afbeelden, noch eenige oudheyt der Stamhuyſen, daer anders niet als de naeme by is, een waerachtigh Edelman magh genoemt werden: gelijck ſulx Arniglius ſeght. Het ſwarte kleed, paſt den Edelen ſeer wel, om te betoonen, dat ſonder eenige uytstekentheydt van kleederen de Edeldom door haer ſelven klaer en doorluchtigh is.
Door de twee kroonen, worden de goederen des lichaems en der ziele uytgebeeld, die te gelijck den Edeldom maecken. De goude kroone, de ziele, en de ſilvere, het lichaem toepaſſende.

Solitudine. Eenſaemheyt.

EEn Vrouwe in’t wit gekleet met een eenſaeme Muſch op den top van ’t hoofd, houdende een Haſe onder den rechter arm, en in de ſlincker een Boeck, ſtaende in een afgeſcheyden en eenſaeme plaetſe: en hierom ſeytmen dat de eenſaemheyt een wooninge is van luyden die op ’t land by de boeren woonen, en verre afgeſcheyden van den ommegangh van ’t volck, en van de gemeene en beſondere beſtieringen van ’t Vaederland, ſich oefnende in den Godsdienſt, of eenige deughdlijcke handelinge. Hierom ſeyt Petrarcha in ſijn cxxii klinckdicht:

Ick mijmer ſteets in ’t woest alleen,
En meet het veld met traege ſchreen.

De witte verwe van ’t kleed, bediet de aendacht die die geene heeft, die in eenſaemheyt leeft, ’t welck is om ſich reyn en ſuyver te houden van alle ſlagh van beſmettinge, die de ziele konnen beſoedelen, ’t zy door dingen die haer ſchoon voor d’oogen ſtaen, of door de Werltſche Liefde, die haer verduyſteren. Waer over Petrarcha wijder ſingt,

’k Heb ſteets nae d’Eenſaemheyt gejaeght,
En ſulx ſtrand, veld en boſch geklaeght:
Dat ick wou vlieden ’t loos geſpuys,
}Oock die verlaeten ’s Hemels huys.

De Muſch gelijck geſeyt is uyter natuere een eenſaeme Vogel, gelijck de xc Pſalm ſeyt: Ick ben geworden als een eenſaeme Muſch onder ’t dack.
Onder den rechter arm hout zy een Haeſe, want de Ægyptenaers willende, gelijck Pierius verhaelt, een eenſaem Man afbeelden, ſoo maelden zy een Haſe in ſijn hol, om dat dat Dier veeltijts alleene is, en men vinter ſelden twee in een ſelfde hol, en alſſe noch al by een ander zijn, ſoo ſtaenſe noch een ſtuck weeghs van malkanderen.
Het Boeck vertoont, dat het ooghwit van een eenſaem Man moet weſen de liefde van de wijsheyd en van de leeringe, anderſins is d’Eenſaemheyt een ſake die laſterens waerdigh is. Hierom ſeyt Ariſtoteles in ’t i boeck van ſijne Staetbeſtieringe, dat een eenſaem Man, of een Engel of een Beeſt is. Verſtaende door den Engel de ſatheyt van de Werreltſche dingen, om ſich te keeren totte ſpieglingen, ſich verheugende over de Engelen, Menſchen, Planten, jae in alle dingen ſijnen Heere en Schepper lovende. Door het beeſt, van d’ander ſyde, verſtont hy die geene die in eenſaemheyt leefde, als een luyert en vuyl Menſch. Want het eenſaeme leven, waer by geen opmercken en leeringe is, is vol ontrouwigheyt en vreeſe,