Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/189

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
167
167
Geweeten oft Gewiſſen. Coscienza.


 De vleugels vertoonen de ſnelligheyt en vaerdigheyt, die de ongeſtuyme Iongelingh met weynigh oordeel ter hand neemt, laetende ſich door ſijne drift vervoeren.
 Het vinnige wilde Swijn wort, als boven, by hem geſtelt, want het wilde Vercken wort door de gemeene toestemminge van de Poëten, voor ’t Geweld, genomen, gelijckmen in ’t ix boeck by Pierium ſien kan. En in ’t ſpel van Ariſtophanes, Liſiſtra geheeten, daer ſweert het Choor van de Vrouwen, by de Goddinnen, ſoo ghy my heden terght, ſoo ſal ick mijn wild Vercken los maecken. En in ’t ſelve ſpel, dreyght de Rey der Lacedemonische Vrouwen, Leonidae, dat zy haer wil in ’t geſicht gaen, als een wild Vercken. Want de liefde en genegentheyd tot vechten is dit Dier ſoo eygen, dat het oock van den Iagers geterght zijnde, niet ſal vluchten, maer grijpt van ſelf den ſtrijd aen, en als niet twijflende, loopt het van ſelf, als met een barſt, op der Iagers ſprieten en wapenen, die hem worden voor den neus gehouden. En hier uyt is ’t ſpreeckwoordt gekomen, wanneer men ſpreeckt van al te ſtoute en rappe Vechters, datſe tegen de ſpieſſen loopen, als de wilde Verckens.

Forza cum inganno. Geweld met bedrogh.

EEn ſterck Ionghman als een Soldaet gewapent, houdende in de rechter arm een Leeuwenhuyd, en in de ſlincker een Voſſe-vel: ſchrap ſtaende om ſijnen vyand aen te vallen, ’t zy door Geweld, ’t welck door den Leeuwenhuyt, of door bedrogh, ’t welck door ’t Voſſe-vel wort te kennen gegeven.

Coscienza. Geweeten oft Gewiſſen.

EEn Vrouwe met een Hart in de hand, voor d’oogen ſal een ſchrift ſtaen met goude letteren Oikeia σineσiσ, te weeten, haere eygen Conſcientie, ſtaende midden tuſſchen een Weyde vol bloemen, en een Veld vol doornen.
 De Conſcientie of het Gewiſſen is de kenniſſe, die een yder heeft van ſijn eygen doen en van ſijne verborgen gedachten, die andere Menſchen zijn onbekent: daerom ſtaetſe en ſtaert op haer eygen Herte, waer in een yder ſijne geheimniſſen verborgen hout, die zy haer alleene en voor haer ſelve, door een levende kracht, openbaer maeckt.

 Zy ſtaet met bloote voeten in ſoodanigh velt, om te betoonen, den goeden en quaden wegh, waer door een yder wandelende, ’t zy door de deugd, of door de ſonden, bequaem is, om de ſcherpe doornen der ſonde, te gevoelen, gelijck een ſoete reuck der deughd.

Coscienza. Geweeten.

EEn Vrouwe van een ſchoon weſen, gekleet in ’t wit, met een ſwart opperkleed, houdende in de rechter hand een yſere vijle, hebbende den borſt nae de ſyde van ’t hert geopent, alwaer een Slange of Worm geſtadigh aen bijt, die ’t gemoed des Sondaers prickelt en knaeght, waer over Lucanus in ’t vii boeck ſeer wel ſeyt:

Wat ſtraf eylaes! ’t gewiſſe doet,
Aen een bewust en bangh gemoet.

Con-