Wie Meeſter is van ’t ſpel, dien eertmen als een Godt,
En een oprecht gemoed, dat wort een ontrou Sott.
En haelt ſoo grooten lof, dat yder een verſucht,
En roept o tijd! o zee’n! ’t is hier een bange lucht.
Altimetria. Hooghte metinge.
EEn jonge Maeghd, die met een aerdige ſtand met beyde handen een Geometriſch quadraet hout, om de hooghte van een ſteyle tooren te meten.
Altimetria, is die daer meet, ſoo wel de hooghte van een tooren, of ſpitſe van een bergh, of van wat gebouw of wat hooghte het zijn magh.
Iongh wortſe gemaelt, om dat de Hooghte metinge een Dochter is van de Geometrie, diewelcke niet een ſtipken ontaerdende van haere Moeder, let met alle naerſtigheyt op alle maten, die zy van haer geleert heeft. Zy hout het Geometriſch quadraet, om dat dit Inſtrument werckt door de deelingen, dieder opgeteyckent ſtaen, en dat nae de beweginge of ſtellinge van ’t geene men wil afſien. Doch hier van kan men meer ſien in ’t beeld van de Geometrie en Planimetrie.
Alterezza. Hooghmoedigheyt, Grootsheyt in een gemeen ſober Burger Man.
EEn jonge Maeghd die blind is, met een hooghmoedigh opſicht, hebbende een koſtele en cierlijcke roode wapen rock, geſtickt met eedelgeſteenten van grooter waerde, en onder ’t opperkleed ſalſe een ſlordigh onderkleed hebben, dat gantſch geſcheurt zijnde, de aerde of de aſch gelijckt, hebbende onder den rechter arm een Pauw, en de ſlincker ſtaet open en om hoogh gekeert, ſtaende met d’eene voet, op een groote kloot, en met d’ander als ofſe daer van boven af ſlibberde.
Grootsheyt heeft haer oorſprongh uyte hovaerdye, niet ſeer ontaerdende van haere Natuyre, diewelcke nergens anders uyt voortkomt als uyt een valſche inbeeldinge, van dat men ſich waent beter te zijn als een ander: Waer over Auguſtinus ſeyt in ’t xiv boeck van de ſtad Godes, dat de Hovaerdye niet anders is als een hertztocht van een verkeerde grootdunckentheyt. Dit ſelve bevestigen Hugo, Iſidorus en D. Thomas, en bepaelen de Hovaerdye die alreede bevestight is, ſeggende, datſe is een ongeſchickte hertztocht tot Hoogheyt. Iongh wortſe gemaelt, om dat de Philoſooph in ſijne Welſprekens konſt ſeght, dat het den Iongelingen eygen is, eergierigh, groots en hovaerdigh te zijn.
Blind is zy gemaelt, om dat de Grootsheyt den Menſche ſoodaenigh verblint, dat het quaede, waer in meeſt ons verderf gelegen is, aldermeeſt van ons wort begeert, en wy zijn altijd beſorght dat wy meeſt daer nae ſtaen, waer in het meeſte gevaer is, zijnde berooft van het licht des Heeren. Waer over oock de H. Oudvaeder de Hovaerdigheyt by de blinde vergelijckende, aldus ſeyt: Gelijck de blinde, van een yder, licht kan worden beſchadight, alſoo kan oock een hovaerdige, die God niet kent (want het beginſel van de hovaerdye is God niet te kennen) lichtlijck van de menſchen gevangen worden, als zijnde van ’t opperſte licht berooft. Zy wordt gemaelt datſe het aengeſicht en haer weſen om hoogh ſteeckt, om te vertoonen, ’t geene Dante in ſijn Vagevier ſeyt:
Om dat de Grootſheyt plaeght dit brooſe Adams ſaet,
So buygt het noch ſijn hals, noch kent ſijn eygen quaet.
Het koſtle en rijcklijcke roode kleet, met eedele ſteenen geborduyrt, bediet dat de Hooghmoedigheyt in ſijne Iongheyt veele bloeds heeft, ’t welck een oorſaecke is van de natuerlijcke hette, gelijck Galenus ſeyt, alſoo dat hy door deſe hette en overvloet des bloeds, ſich in ſijn doen ſterck en welgeſtelt vint, door de ſubtijlheyt en opheffinge der geeſten, achtende ſich daer door veel machtiger en rijcker als andere.
Het geſcheurde kleed van verwe als de aerde of als aſſche, bediet dat de groothertige en hovaerdige van geener waerde is, ſlecht en veracht als dreck en aſſche, gelijck Syrach ſeyt, Ghy dreck en aſſche wat verhovaerdight ghy u? Hierom is ’t inſonderheyt in de Arme ondraeghlijck en lelijck, groots en hooghmoedigh te zijn, gelijck Auguſtinus mede ſeyt, de Hovaerdye vvort meer in de Arme, als in de Rijcke, gelaſtert.
In de rechter arm houtſe een Pauw, tot een teycken, dat dit Dier behaegen ſchept in ſijne uytwendige veeren, ſich te groots houdende by ’t geſelschap van andere vogelen: alſoo veracht oock een groots en hovaerdigh Menſch alle andere perſoonen. Waer over Auguſtinus ſeyt, de Hovaerdye haet haere medegeſellinne.
