Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/323

301

301

Liefde tot het Vaderland.      Amor della Patria.

Hemelſch in der waerheyt, niet ſoo veel belanght de ſchoonheyt en lieflijckheyt van haere gelegentheyt en de vriendlijckheyt van de locht, maer voor ſoo veele, om dat God aldaer zijne Heylige Kercke heeft willen bouwen, zijnde dit de ſitplaetſe van zijnen Stadhouder, die de ſleutelen des Hemels houdt en de Hemelſche ſchatten uytdeelt. ’t Is oock een kort begrijp van de Wereld, om dat in deſe plaetſe niet alleene verſcheydene Volckeren te ſaemen loopen, ſoo uyt Vranckrijck en Hiſpanien, maer oock ſoo ſietmen aldaer, Griecken, Armeniers, Duytſchen, Engelſchen, Hollanders, Switſers, Muſcoviters, Maroniten, Perſianen, Africanen, Traciers, Moren, Iaponeſen, Indianen, Sevenbergers, Vngeren en Schyten, en gelijck Athanæus ſeyt, Soo woonen in die Stad geheele Volckeren, als Capadociers, Schiten, uyt Ponto, en verſcheyden andere, welckers inwoonende toeloop is, van ’t Volck des geheelen bewoonlijcken aerdbodems. Op deſe maniere komen alle de deelen des Aerdrijx van ſelf, om vrywilligh met haer bloed en met haere kinderen dienſtbaer en burgers van Romen te weſen, als het hoofd van de Werld: Waer over met groote reeden Romen genaemt magh worden een Toevlucht, een Tonneel, een Tempel en een kort begrijp van de geheele Werlt. En wy konnen beveſtigen ’t geene Petrarcha ſeyt, dit getuygh ick dat Romen de opperſte woonplaets is, van de Menſchlijcke heerlijckheyt, noch daer is oock geen ſoo verre afgeſcheyden hoeck Lands, die ’t ſelve ſoude derven ontkennen. En of wel dieſelve Petrarcha in eenige klinckdichten daer van qualijck ſpreeckt, ſoo verbetert hy nochtans ſoodanige doolinge, met een overvloedigh lof in zijne Latijnſche wercken, alwaer hy dapper uytvaert tegens Gallum, waer in hy Romen noch dit eedel lof geeft, dat Romen is het hoofd des Werrelds, Koninginne der Steeden, Zeetel des Rijx, de Burgh des Catholijcken geloofs, de fonteine van alle gedenckwaerdige geſchiedeniſſen. En ſoo hy ’t hadde geſien, in ſoo heerlijcken ſtant, als het nu is aengewoſſen, en boven maeten verciert, hy ſoude niet minder geſeydt hebben, als dat de Muyren en de Palleyſſen wel waeren te needer geſtort, doch dat de eere van haere naeme onſterflijck was. Iae hy ſoude veel liever geſeyt hebben, dat tot de eere van een onſterflijcke naeme, de eeuwigheyt en de verheven Majeſteyt met deſe Stad wel over een quam. Want in dieſelve Stad blinckt uyt de glans van de nieuwe gebouwen, die als benijders zijn, van de oude heerlijckheyt, wiens voetſtappen een verwonderinge en een regel ſtellen aen de Bouwkonſt. Daer zijn de wijde ſtraeten, daer ſietmen de verheventheyt van de trotſe Paleyſen, Obeliſcen, Columnen, Bogen en Tropheen, daer worden de wonderlijcke en ſelſaeme ſtatuen bewaert, van de alderoudſte beeldhouwers, die van Plinius genaemt zijn, Niobe met haer Soonen, Laocon, Dirce aen den Stier gebonden en veel andere: waer toe ſich oock voegen, de nieuwe beeldhouwerien en ſchilderien, diewelcke tegenwoordigh de goede naem van de Oude niet wijcken. Boven dat iſſer de gewoonlijcke loop van den Tiber, de Koningh van de Revieren, daer zijn menighte van buyſen of waterleydingen, en lopen verſcheyden ſpringende fonteynen, met ſchoone waterbacken: daer bloeyen de vermaeklijcke Luſthoven door de hovaerdige en breede bergen en heuvelen. En ’t welck noch meeſt betreft, ſoo ſietmen menighte van Klooſteren, heylige plaetſen, Collegien en heylige Kercken ’t hoofd in de locht ſteken. Voor ſoo veel ’t Roomſche Hof belanght, ſoo kanmen dat by een Hemelſche Hierarchie of Engelordre vergelijcken: gelijck Pius ii ſchrijvende aen Martinum, ſeyt, ghy ſult ſeggen dat het Roomſche Hof een Hemelſche Hierarchie gelijck is: doorloopt en doorſiet de Wereld, doorſnuffelt der Princen gewelven en let nau op der Koningen Hoven, en verhaelt ons dan offer een Hof is, dat by het Apoſtoliſche magh werden geleecken? Voor ſoo veele de eedele verſtanden belanght, die altijd daerinne bloeyen, daer van is ’t onnodigh te ſpreken: Want daer in worden geboren en komen oock van buyten in, de aldergeluckighſte verſtanden, die aldaer, als het goud in den oven, geſuyvert en gefijneert werden: Hier uyt komt het, dat veele met een broeck vol winds en opgeblaſen van hovaerdye in Romen verſchijnen, en vermetelijck haer laeten duncken, datſe wat weeten, diewelcke daer nae ſoo needrigh als een Lam, en dat vol beſchaemtheyd, daer uyt ſcheyden, maeckende geen rekeningh aldaer te blijven, om datſe aldaer haer naeme en glants verlieſen, even gelijck de Revieren die ſich in een groote Zee ſtorten. Swijgh Juſtus Lipſius, die in u eerſte boeck in den xxiii brief, Romen derft verwijten dat het is een woeſte en verwarde

P p      3                  ſtad,