Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/459

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
 
437
Reeden van Staet. Ragione di Stato.

geeft, alwaer eenige Maenkoppen ſtaen, daer zy metten ſtock naer wijſt, waer van de grootſte zijn gebroocken, en haere hoofden ter aerden gevallen, ſiende datter alleen de bloote ſtam, en eenige kleyne Maenkoppen overgebleven zijn. Zy ſal den rechter hand op een Leeuwskop houden, hebbende onder haer een Boeck, waer op geſchreven ſtaet Jus of ’t Recht.

Gewapent wortſe geſtelt, om dat de Menſche, diewelcke ſich met ſoodanige Reeden behelpt, magh, als hy maer wil, alles met geweld of andere middelen beſtieren en regeeren.

Met blauwe kleederen, en die vol ooren en oogen zijn geweven, is zy gemaelt, om de jalouſie te vertoonen, die zy over haere Regeeringe heeft, die over al oogen en ooren van Spions wil hebben, om te beter hare aenſlagen in ’t werck te ſtellen, en de andere verbreecken.

De ſtock wort haer gegeven, om te vertoonen, dat deſe Reeden van Staet, eygentlijck is, die geene, die daer Regeeringe en Heerſchappie heeft: daer door oock de Menſche gebiedende wort: overmits yder een, hoewel hy geen Prins is, nochtans oneygentlijck, kan hebben een ſeeckere Reeden van Staet, mette welcke hy de Regeeringe van zijne dingen magh beſtieren en ſchicken nae zijn voorgeſette einde.

De Maenkoppen, die ter aerde geworpen zijn, gelijck wy ſullen ſeggen, dienen tot een teycken van de Reeden van Staet, want die laet nimmermeer een perſoon, ſoo hoogh ſteygeren, dat hy den Staet kan hinderlijck zijn, nae de vergelijckinge van de ſtilſwijgende antwoorde, van Tarquinius, die hy gaf aen den boode van zijnen Soone: De Koningh gingh, ſich beraedende, door den Hof, daer de Bode zijns Soons hem naevolghde, alwaer hy ſtilſwijgende de hoogſte bollen van de Maenkoppen heeft nedergeſlagen; gelijck men by Livium in ’t i boeck kan leſen. Maer hondert Iaer te vooren eer Tarquinius regeerde, heeft Traſibulus, met een ſtock, door het kooren loopende, de hooghſte ayren afgehouwen, gevende raed, aen den Tyran Periander, dat hy de voornaemſte van de Stad ſou van kant helpen. Al ’t welck onderhouden is geweeſt door de ſtrengigheyt van de Reeden van Staet, om ſich ernſtachtigh en geſtrengh te toonen. Maer door de billickheyt, ſoo moet een Prins ſich meer bemint als gevreeſt maecken, en dat tot zijn eygen voordeel: want de vreeſe baert haet, en haet oproer: Daeromme behoort hy, veel liever zijne Onderdaenen, nae de billickheyt, te beminnen en lief te hebben, inſonderheyt die daer geweldige Rijckdommen beſitten, en dat nae ’t voorſchrift van ’t geene Veſpaſianus geraeden is, van Apollonius in zijnen Philoſtratus in ’t 5 boeck 13 cap. Den Rijcken (ſeyt hy) ſuldy toelaeten, op dat zy haere middelen mogen ſeecker gebruycken; de uytſtekende ayren, diewelcke boven andere uytſteecken, ſuldy niet afſnoeyen: Want in deſe ſaecke is de Reeden van Ariſtoteles onbillick. Maer men moet raeden om die uyt te royen, diewelcke oproerigh zijn, en die altijd nieuwe aenſlagen tegen de Wetten in ’t hoofd hebben, en op deſe maniere, moet ghy de verdrietige en laſtige Menſchen, als de doornen uyt het kooren wegh doen: u daer tegens ſchricklijck vertoonende, nochtans meer met dreygen als met ſtraffen.

Den Leeuw worter ter ſijden geſtelt, om dat dieſelve van Natuyre die geene gelijck is, diewelcke door de Regeeringe van de Staet altijd ſoecken Meeſters boven andere te zijn: als mede om te vertoonen de wackere bewaeringe, die men door de ſterckheyt,

I i i 3 heyt,