kenniſſe niet om op de weerſyde te drucken, ſulx dat de bladen, tuſſchen beyden wit zijnde, aen malkanderen waeren gepapt. Maer daer nae in ſijne vindingen allenskens toenemende, heeft hy ſijne ſtoffe, en ’t geene daer aen gebrack, verbetert, ſulx dat de konſt door de winninge aenwaſſende, hy werck-gaſten toeſtelde, die hem, onder eede, getrouwigheyt moſten beloven, waer onder oock eenen Duytſcher was Johan of Hans geheeten, diewelcke nae dat hy de konſte van het letter-ſetten, gieten, drucken, en watter voorts toe-behoorde, ſeer wel hadde beſpiet, heeft hy ſijns Meeſters gereetſchap op Chriſt-nacht, terwijl al ſijn Huyſgeſin het geboort-feeſt vierde, opgepackt, en hem ’t ſelve dieflijck ontdragen, vluchtende over Amſtelredam op Ceulen, en ſoo voorts nae Mentz, alwaer hy hem ſeecker houdende, heeft aldaer van ſijne geſtolen konſte een rijck maeyſel verkregen, want hy heeft het Iaer daer aen, met even dieſelve letters, die Laurens Ianſſen Koſter te Haerlem gebruyckt hadde, te Mentz, de Grammatica Alexandri Galli gedruckt. En aldus is deſe konſte verſpreyt, en daer nae te Romen over gebracht. Wie hier over naerder wil zijn onderrecht, die leſe de naerſtige en geleerde opſoeckingen van P. Scriverius, die hy in ſijne Lauwer-krans, ter eeren den Vinder, en der konſt, in ’t licht heeft uytgegeven.
Maer wat Iovius belanght, die de konſte van Medaglien, oude opſchriften en zegelen te ſnijden; als mede deſe vindinge, den Griecken en Romeynen wel ſoude toevoegen, als of dieſelve, deſe konſt al over lange ſoude zijn bewuſt, dat ſelve is meer belachlijck als beſtraflijck; want ſoo dat alſoo waere, de geleertheyt en de naeme van ſoo veele overtreflijcke Mannen, wiens ſchriften de tijd en de nijd heeft verdonckert, ſoude als noch den Naekomelingh tot eene onſterflijcke roem uytblincken, en niet onderdruckt zijn gebleven.
Malignita. Boosheyt, Quaetaerdigheyt.
Een lelijcke bleecke Vrouwe, met kleederen als de roeſt, houdende een quackel, die ’t hoofd ten Hemel gekeert, en de vleugels uytgeſpreyt heeft.
Lelijck wortſe gemaelt, om dat de wercken der quaedaerdige lelijck en afſchoulijck zijn, voor alle ſtaetlijcke en burgerlijcke ommegangh.
De bleeckheyt bediet, dat wanneer de inwendige deelen beſmet zijn door een quaetaerdige vochtigheyt, ſoo verſpreyt het ſich aen de uyterſte deelen.
De verwe van ’t kleed druckt uyt, dat gelijck de roeſt alle Metallen, waer oock dieſelve by gelegen zijn, geſtadigh doet verteeren, alſoo hout een quaedaerdige oock nimmermeer op, door ſijnen booſen aert, om alle loflijcke en deughdlijcke wercken hinderlijck te zijn.
De Quackel bediet by den Egyptenaers quaedaerdigheyt, gelijck Pierius ſeyt, om dat zy is van booſaerdige natuere, want als zy heeft gedroncken, dan beroert zy, met haere beck en klauwen, het overblijfſel van ’t waeter, ſulx dat geen ander dier, daer van magh drincken. Ten ſelven eynde ſeyt Ezechiel xxxiv, den Ioden haere boosheyt verwijtende, Wanneer ghy reyn water drinckt, ſoo beroert ghy het overblijfſel.
Rivalita. Boelschap. Soeckt Mede-Boelſchap.
Stupidita. Bottigheyt, Onverſtandigheyt.
EEn Vrouwe die de rechter hand op ’t hoofd van een Geyte leyt, diewelcke het kruyd Eringion in den mond hebbende, ſelve in de ſlincker een Narcisbloem hout, waer mede zy oock gekroont is.
Bottigheyt is een traegheyt des Verſtands of der ſinnen, ſoo wel in ’t spreken als in ’t doen, en aldus bepaeltſe Theophraſtus in ſijne zedelijcke merckteeckenen, en Ariſtoteles ſijn Meeſter verſchilt niet van dit gevoelen, als hy in ſijne Zeedeleeringen ſeyt, de Bottrick of plompert is voor een yder, en voor alle dingen vervaert, ſoo wel in ’t doen als in ’t ſpreken, ſonder eenige naerſtigheyt, en is ſoodanigh dat hy voor alle dingen bott en verbaest blijft. En elders ſeyt hy in ſijn Zeedekonſt, de Bottrick praet over al daer ’t niet te pas komt. Of de Bottrick is van d’eene ſyde in ’t goede tegen de vlijtigheydt en naerſtigheyt, en aen d’ander ſyde in ’t quade onbeſchaemt. Want de onbeſchaemde is reuckloos en ſtout in alle plaetſen en tegen alles, ſoo wel in ’t ſpreecken als in ’t doen, maer de botte is kout en vreeſachtigh, ſoo
