Pagina:La Rochefoucauld - Œuvres, Hachette, t1, 1868.djvu/13

Uit Wikisource
Deze pagina is gevalideerd

BIOGRAFISCHE AANTEKENING

OVER LA ROCHEFOUCAULD.


Het leven van de hertog van La Rochefoucauld is verdeeld in twee duidelijk onderscheiden periodes. In de eerste neemt de toekomstige auteur van de Maximen, die zich niet bewust is van zijn gaven, en die om zo te zeggen tegen zijn bestemming ingaat, positie aan de kant van die ontevredenen, die na de samenzwering tegen Richelieu de wapens opnemen voor oorlog tegen Mazarin. Als kritisch en speculatief denker verdwaald in actie, ondergaat hij allerlei misrekeningen, en, op dit rumoerige podium, waar hij tevergeefs een grote rol probeert te spelen, schaden zijn kwaliteiten hem niet minder dan zijn gebreken. Op deze onvruchtbare jeugdstormen volgen bij La Rochefoucauld wat men, met de woorden van Montaigne, de vervoeringen van de middelbare leeftijd kan noemen. Teruggekomen of, als men dat liever heeft, bevrijd van hartstochten en politiek, rust hij uit, wordt hij beetje bij beetje kalm in de vredige sfeer van de salons en in een zachtmoedige intimiteit; als vrijetijdsbesteding en aanvankelijk zonder het voorbedachte plan een boek te schrijven, stelt hij een reeks maximen samen, waarin hij, met als doel ons allemaal naar hemzelf te schetsen, zijn bekentenis heeft gedaan van zijn teleurstellingen en er tegelijkertijd revanche op heeft genomen; zozeer zelfs, dat hij deze roem, die hij vruchteloos nastreefde langs de paden van intriges en de grote weg van de avonturen, ontmoet aan de punt van zijn pen, zonder zijn stoel van jichtlijder te verlaten; zo zeer is het waar dat de meest begaafde mensen zich vaak pas heel laat onderscheiden, er pas in berusten zichzelf te zijn door een soort van noodsprong, en dat, als ze in de herinnering voortleven, het niet altijd is als het personage dat ze aanvankelijk in de geschiedenis hadden willen zijn!