135
Niet alleen de gezins- en staminrichting en het huwelijk worden door het matriarchale afstammingsbegrip beheerscht, maar ook de naamgeving, het erfrecht en het bezitsrecht, ja, tot voor kort zelfs de bestuursinrichting. Dit matriarchaat der Minangkabauers is zóó bijzonder en grijpt zoodanig in in de huiselijke, maatschappelijke en economische verhoudingen van het volk, .dat wij ook in de beide volgende hoofdstukken er eenige malen op moeten terugkomen.
Het matriarchaat heerscht in volle kracht; onze overheersching en wetgeving heeft er weinig aan veranderd. In zekeren zin versterken onze wetten nog het merkwaardige instituut door het heerschende beginsel, om in zaken van familierecht de inzettingen der bevolking onaangetast te laten. Als eene kwestie over erfrecht voor den rechter komt, houdt deze zich gaarne aan vaste rechtsregelen, terwijl de adat door hare meerdere soepelheid en haar vermogen, om zich naar de omstandigheden te wijzigen, ongunstige consequentie's van het systeem zou kunnen verzachten.
De negeri.
De elementen van het geheele maatschappelijke en huiselijke leven van een volk laten zich niet als de blokken van een bouwdoos in wèlbegrensde onderdeden scheiden, uit elkaar nemen en weer in elkaar zetten. Ze grijpen onderling alle in elkaar. We willen nochtans pogen om de hoofdtrekken der matriarchale maatschappij in het licht te stellen. Men denke zich dus allereerst de negeri, de eenheid van grondgebied, zelfstandig in bestuurszaken. Zij omvat een groot stuk grond, gedeeltelijk woest, gedeeltelijk bebouwd. Op beide kent de negeri zich uitsluitende rechten toe; in theorie bestaat het „dominium eminens" van het Gouvernement op de woeste gronden hier niet naar de meening van het volk.
In de negeri ligt het dorp, de kota, in vroegeren tijd gewoonlijk versterkt. Het bestaat uit verschillende groepen huizen, van het bekende, sierlijke model, met de in de hoornpunten uitloopende daken. Daartusschen in staan ook wel andere huizen, stijlloos, leelijk, gewoonlijk aan den verkeersweg gelegen, dienend tot lapau (restaurant), winkel, pakhuis voor handelswaren, behuizing voor vreemde-
