Pagina:Land en volk van Sumatra (1916).djvu/309

Uit Wikisource
Deze pagina is niet proefgelezen

251

 

§ 43. Cultuurgebied van Sumatra's Oostkust.

Vijftig jaar is het thans (1915) juist geleden, dat na tweejarige moeizame pioniersworsteling de eerste 50 balen tabak uit Deli werden verzonden.

Het thans levende geslacht, opgegroeid in bekendheid met Deli als het belangrijkste nieuwe en aaneengesloten gebied van grooten landbouw in Indië, ja in de geheele wereld, vertrouwd met de invloeden der aldaar verdiende millioenen op de ontwikkeling van Noord-Sumatra en ook wel van Nederland, het kan zich niet voorstellen, dat voor een halve eeuw de geheele Oostkust weinig beter was dan thans bijv. nog het Kampargebied of de streken langs Borneo's grootste stroomen: een ongerept land, zooals de tropische natuur de laagvlakte vormt, met eene schaarsche bevolking van schamele ladangbouwers en boschproductenzoekers.

Geheel ongebruikt waren de natuurlijke hulpbronnen van het land destijds niet gelaten. Panai en Bila hadden toen al een overschot van rijst voor uitvoer; in Batoebara en Deli bezat de bevolking reeds groote klapperaanplantingen; in Deli voerden Inlandsche planters reeds veel tabak uit; van de drie Noordelijke Sultanaten was de uitvoer van peper naar Pinang niet onbelangrijk. (Koloniaal Verslag van 1864).


Tabak; ontwikkeling der cultuur.

In 1862 kwam een in Deli gevestigde Arabier op een kantoor te Batavia om de heeren opmerkzaam te maken op de goede kwaliteit der tabak, die in Deli groeide. Een jong employé, de heer Nienhuis, ging op onderzoek uit en bevond, dat bij goede bewerking er wel wat van te maken was. In 1865 werden de eerste 50 balen geëxporteerd; in 1866 volgden 189 balen. De tooverstaf had Deli aangeraakt; de grootcultuur van tabak was geboren.


Grootste maatschappijen.

Op 1 November 1869 werd de Deli-Maatschappij opgericht, vooral met steun van den heer P. W. Janssen en de Nederlandsche Handelmaatschappij. Zij begon met landconcessie's van 10 000 bahoe en een kapitaal van 3 ton. In 1889 bedroeg het kapitaal reeds 4 millioen, thans 8.3 millioen. De statuaire reserve is nu 4 millioen. Van den oogst 1913 dezer maatschappij werden te Amsterdam ver-